kîrquzdê

Çavkaniya vê peyvê tune ye û ji ber wê peyitandina agahiyan ne mimkin e. Ji bo başkirina vê peyvê ji kerema xwe re çavkaniyan pê ve bike. Herwiha binêre gotûbêja li Wîkîferheng:Daxwazên peyitandinê. (+) Li çavkaniyê bigere: "kîrquzdê" – nûçe · kitêb · zanyar · wêne

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /kiːɾqʊzˈdeː/
• Kîtekirin: kîr·quz·dê

Navdêr

Zayendên mê û nêr ên binavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	kîrquzdê	kîrquzdê	kîrquzdê
Îzafe	kîrquzdiya	kîrquzdiyê	kîrquzdiyên
Çemandî	kîrquzdê	kîrquzdiyî	kîrquzdiyan
Nîşandera çemandî	wê kîrquzdê	wî kîrquzdiyî	wan kîrquzdiyan
Bangkirin	kîrquzdiyê	kîrquzdiyo	kîrquzdiyino
Zayendên mê û nêr ên nebinavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	kîrquzdiyek	kîrquzdiyek	kîrquzdiyin
Îzafe	kîrquzdiyeke	kîrquzdiyekî	kîrquzdiyine
Çemandî	kîrquzdiyekê	kîrquzdiyekî	kîrquzdiyinan

kîrquzdê mê û nêr (bi gelemperî bo mêran)

1. (nemaze kolankî li Amedê) Dijûnekê ye.
   • Herçî xeleka sed û nod û şeşan bû, tenê bi "kîrquzdê layê kîrquzdêyan" tije bû. — (Heft û Heştên Mirinekê, Înan Eroğlu, rûpel 22 → here lînkê [arşîv])
   • "kîr (li) quz(ê)dê", gelo ji farqîniyên kansêrî pêştir kes vê çêra bikartîne? hima berê destê kî bimin dibû min vê çêrê û vêya; "serquzdê" bikardihanî tabî niha jî li serzimanê minin bêhemdî ji devê min dertên li min bi bihirînin — (Lotikxane, 2016 → here lînkê [arşîv])
2. ê ku di diya xwe dine.

Bikaranîn

Di kurdî de çêr û dijûnên sereke ên navran ku pêştirîn tên bîrê kîr, quz, qûn, gû ne û ji bo ku ê ku tê gotin girantir bikin di nav de tên xistin. Heta ku carinan evan wisa bên bikaranîn an jî peyvan wisa bên çêkirin ku mîna hin peyvên zayendî tevlihev kirine û gotinên bêmane û bêeleqe ne xuya dikin; "quzgêj" bixwe maneyek cihê ji sergêj nade lê girantira wê ye. Bo dijûnên ku kîr/quz/qûn tenê ji bo çêrkirinê hene an jî bo kurtkirina dijûnan a wisa binêre: quzilqurt, babqûn, quzgêj, kîrquzdê, devquz...

Herwiha

• serquzdê (ser carinan li şûna kîr li kar dibe)
• kîrquzmak
• serquzbav
• kîrbavkê

Hevmane

• dêgê, dêga
• daga, dayikga (Badînî)

Têkildar

• kîr
• quz
• dê

Etîmolojî

Ji "kîr di quzê dê". Di kurdî de carinan li şûna ku "gan/tê niyan/kutan" û hwd bên bikaranîn tenê dibêjin "kîr", bide ber soranî "kêrim le dayikit!" =kîrê min di dayika te! anku di diya te nim; anku bêyî pêveberek, tenê bi karê "kîr" maneya tê niyan/gan dide. Tehlihevkirin û kurtkirina peyvan a di çêrên kurdî de binihêre quzilqurt, babqûn...

Bi zarayavên din

• Zazakî: maynay

Werger

• Îngilîzî: motherfucker → en