heq

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /hɛq/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: heq

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	heq	heq
Îzafe	heqê	heqên
Çemandî	heqî	heqan
Nîşandera çemandî	wî heqî	wan heqan
Bangkirin	heqo	heqino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	heqek	heqin
Îzafe	heqekî	heqine
Çemandî	heqekî	heqinan

Terazû sembola navneteweyî ya heqî û wekheviyê ye.

heq nêr

1. maf,mişe tişta/ê qanûnên dewletekê yan jî rêbazên navneteweyî rê didin ku bêt kirin
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
2. nirx, biha, qîmet, giranî, destheq, miz, mize,meaş, diravê anku pareyê kesekê/î maf heye wergire
   ji ber ku xizmetek ji kesekê/î re kiriye
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Ji wêjeya klasîk

• Qelemê me bi du sê qetrey'ê zuhha dê çi kit
  Dê ji heq cazibeyek dil bigirit wer ne Mela
  Ji ezel ger tu hidayet nebit irşad-i çi kit — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: حه‌ق‎, هه‌ق‎

Hevmane

Li gel wate 1:

• maf
• miz

Jê

• bêheq
• bêheqî
• biheq
• biheqî
• heqbidestxistî
• heqdar
• heqdarî
• heqdest
• heqdestî
• heqî
• heqker
• heqkerî
• heqkirî
• jiheqderketî
• jiheqderkev
• jiheqderkevî
• heqstîn
• heqstînî
• heqwergir
• heqwergirî
• heqxwarî
• heqxwer
• heqxwerî
• (Lêker) heq binpê kirin
• (Lêker) heq bûn
• heq dan
• heq hebûn
• heq kirin
• heq standin
• heq xwarin
• ji heq derketin
• (Navdêr) heqbidestxistin
• (Navdêr) heqbinpêkirin
• (Navdêr) heqbûn
• heqdan
• heqhebûn
• heqkirin
• jiheqderketin
• heqxwarin
• (Rengdêr) heqkirî
• (biwêj) (herêma Mêrdînê) di heqê yekî de bûn

Etîmolojî

Hevreha soranî حه‌ق‎ (ḧeq), farisî حق‎ (heq), tirkî hak, hemû ji erebî حَقّ‎ (ḥaqq), hevreha îbrî חוק‎ (ḧoq). Ji ber ku bi berfirehî tê zanîn ku "heq" ji erebî ye, gelek kes di kurdî de peyva "maf" tercîh dikin. Lê "maf" jî ji erebî ye, binere: "maf". Bi kurdî dikare hem bi H-ya normal û hem jî bi ḧ ya wek "heft, Hesen" bê gotin ji ber ku ḧ bi gelemperî di kurmancî de alofon e, ne fonem e: hemû/ḧemû, hirç/ḧirç, hezar/ḧezar lê tenê "ḧeft, ḧenek".

Werger

maf

• Albanî: drejtë → sq m
• Almanî: Recht → de nt
• Aromanî: ãndreptu
• Avarî: ихтияр (iχtijar)
• Azerî: hüquq, haqq → az, ixtiyar → az
• Başkîrî: хоҡуҡ (xoquq), хаҡ (xaq)
• Belarusî: пра́ва nt (práva)
• Bengalî: হক → bn (hôk), অধিকার → bn (ôdhikar)
• Bulgarî: пра́во → bg nt (právo)
• Burmayî: အခွင့် → my (a.hkwang.), အခွင့်အရေး → my (a.hkwang.a.re:)
• Çeçenî: бакъо (baq̇o)
• Çekî: právo → cs nt
• Çînî:

  Kantonî: 權利 (kyun⁴ lei⁶)

  Dunganî: чүанли (čüanli)

  Hakkayî: 權利 (khièn-li / khiàn-li)

  Mandarînî: 權利 → zh (quánlì)

  Min dongî: 權利 (guòng-lé)

  Minnanî: 權利 → zh-min-nan (koân-lī / khoân-lī)

  Wuyî: 權利

• Danmarkî: ret → da, rettighed
• Endonezyayî: hak → id
• Erebî: حَقّ‎ → ar n (ḥaqq), حُقُوق‎ → ar n pj (ḥuqūq)

  Erebiya misrî: حقّ‎ n (ḥaʔʔ)

• Ermenî: իրավունք → hy (iravunkʿ)
• Esperantoyî: rajto → eo
• Estonî: õigus → et
• Farisî: حق‎ → fa (haqq), حقوق‎ → fa pj (hoquq)
• Fînî: oikeus → fi
• Fransî: droit → fr n
• Gaelîka skotî: còir m
• Galîsî: dereito → gl n
• Gurcî: უფლება (upleba)
• Haîtî: dwa
• Hindî: अधिकार → hi n (adhikār), हक़ n (haq)
• Holendî: recht → nl nt
• Îbranî: זְכוּת‎ → he m (zkhut)
• Îdoyî: yuro → io
• Îngilîzî: right → en, entitlement → en
• Îngriyî: oikehus
• Înterlîngua: derecto
• Îrlendî: ceart n

  Îrlendiya kevn: recht n

• Îtalî: diritto → it n
• Îzlendî: réttindi → is nt pj
• Japonî: 権利 → ja (けんり, kenri)
• Katalanî: dret → ca n
• Kirgizî: укук → ky (ukuk)
• Koreyî: 권리 → ko (gwolli)
• Korsîkayî: dirittu, drittu
• Latînî: iūs → la nt
• Latviyayî: tiesības n
• Lawsî: ສິດທິ → lo (sit thi)
• Lezgînî: ихтияр (iχtiär)
• Lîtwanî: teisė → lt m
• Makedonî: право nt (pravo)
• Malayalamî: അവകാശം → ml (avakāśaṃ)
• Malezî: hak → ms
• Maorî: mōtika
• Mecarî: jog → hu, jogosultság → hu
• Mongolî: эрх → mn (erh)
• Moreyî: dʋrwa, kõn-mongre, segdenga
• Nepalî: अधिकार → ne (adhikār)
• Normandî: drouait n
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: rett → no n, riktighet n an m

  Norweciya nînorskî: rett n, riktigheit m

• Ozbekî: huquq → uz, haq → uz
• Papyamentoyî: derecho
• Polonî: prawo → pl nt
• Portugalî: direito → pt n
• Qazaxî: құқық (qūqyq)
• Qiptî: ⲇⲓⲕⲉⲟⲛ n (dikeon)
• Romancî: dretg
• Romanyayî: drept → ro nt
• Rusî: пра́во → ru nt (právo), права́ → ru pj (pravá)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: право nt

  Latînî: pravo → sh nt

• Slovakî: právo nt
• Slovenî: pravica → sl m
• Somalî: xaq
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: pšawo nt

• Spanî: derecho → es n
• Swahîlî: haki → sw
• Swêdî: rätt → sv g, rättighet → sv g
• Tacikî: ҳуқуқ → tg (huquq), ҳақ (haq)
• Tagalogî: karapatan → tl
• Tayî: สิทธิ → th
• Telûgûyî: హక్కు → te (hakku)
• Teterî: хак → tt (xaq)
• Tirkî: hak → tr
• Tirkmenî: hak
• Urdûyî: حق‎ → ur n (haq), حقوق‎ pj (huqūq)
• Ûkraynî: пра́во → uk nt (právo)
• Viyetnamî: quyền lợi → vi, quyền → vi
• Weylsî: hawl → cy, rhaith
• Ximêrî: សិទ្ធិ → km (sətthiʼ)
• Yidîşî: רעכט‎ nt (rekht)
• Yûnanî: δικαίωμα → el nt (dikaíoma)
• Zhuangî: genzli

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

pareyê ku divê were dan

• Albanî: taksë → sq m, tarifë → sq m
• Almanî: Gebühr → de m
• Baskî: tasa, zerga
• Belarusî: ганара́р n (hanarár), пла́та m (pláta), мы́та m (mýta), по́шліна m (póšlina), збор → be n (zbor)
• Bulgarî: хонора́р → bg n (honorár), възнагражде́ние → bg nt (vǎznagraždénie)
• Burmayî: လာဘ် → my (labh), ကြေး → my (kre:), လုပ်ခ → my (luphka.)
• Çekî: poplatek → cs n, honorář n
• Çînî:

  Mandarînî: 費 → zh (fèi)

• Danmarkî: gebyr → da nt
• Erebî: رَسْم‎ → ar n (rasm)
• Ermenî: վարձ → hy (varj)
• Esperantoyî: honorario
• Farisî: دستمزد‎ → fa (dastmozd), هزینه‎ → fa (hazine)
• Ferî: gjald nt, avgjald nt, ágáva m
• Fînî: palkkio → fi, maksu → fi
• Fransî: honoraires → fr pj, tarif → fr n
• Gaelîka skotî: tuarasdal n
• Galîsî: tarifa m
• Gurcî: საზღაური (sazɣauri), გასამრჯელო (gasamrǯelo), შესატანი (šesaṭani), გადასახადი (gadasaxadi), ჰონორარი (honorari), ჯილდო → ka (ǯildo), მოსაკრებელი (mosaḳrebeli)
• Hindî: शुल्क → hi n (śulk), वेतन → hi n (vetan), फ़ीस m pj (fīs)
• Holendî: prijs → nl n, honorarium → nl nt, heffing → nl nt
• Îngilîzî: fee → en
• Îrlendî: táille → ga m
• Îtalî: tassa → it m, tariffa → it m, quota → it m, onorario → it n, emolumento → it n, retta → it m
• Îzlendî: gjald → is nt
• Japonî: 料金 → ja (りょうきん, ryōkin), 費 → ja (ひ, hi)
• Kalalîsûtî: akiliut
• Koreyî: 요금 → ko (yogeum), 료금 → ko (ryogeum), 비 → ko (bi)
• Latînî: feudum nt, honōrārium nt, mercēs m, pretium nt, salārium nt, stīpendium nt
• Latviyayî: maksa m
• Lawsî: ຣຶຊາ (rư sā), ອາກອນ (ʼā kǭn), ພາສີ → lo (phā sī)
• Lîtwanî: rinkliava m
• Makedonî: хонора́р n (honorár)
• Mecarî: díj → hu
• Mongolî: хураамж → mn (huraamž)
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: avgift n, gebyr nt, honorar → no nt

  Norweciya nînorskî: honorar nt

• Polonî: opłata → pl m, honorarium → pl nt
• Portugalî: taxa → pt m, honorário → pt
• Romanyayî: taxă → ro m, tarif → ro nt
• Rusî: гонора́р → ru n (gonorár), по́шлина → ru m (póšlina), взнос → ru n (vznos), пла́та → ru m (pláta), сбор → ru n (sbor), вознагражде́ние → ru nt (voznagraždénije)
• Samiya bakurî: máksu
• Slovakî: poplatok n, honorár n
• Spanî: honorario n, tarifa → es m, cuota → es m
• Swahîlî: karo → sw, ada → sw
• Swêdî: avgift → sv g
• Tacikî: ҳаққи → tg (haqqi), дастмузд (dastmuzd), ҳазина (hazina)
• Tayî: ฤชา → th, ค่า → th (kâa), ภาษี → th
• Telûgûyî: ఫీజు (phīju)
• Tirkî: harç → tr, ücret → tr
• Ûkraynî: гонора́р n (honorár), пла́та m (pláta), вне́сок → uk n (vnésok), ми́то nt (mýto), збір n (zbir)
• Viyetnamî: phí → vi, lệ phí → vi

• Ximêrî: ឈ្នួល → km (chnuəl), អាករ → km (ʼakrô), ពន្ធ → km (pŭənthɔɔ)
• Yûnanî: αμοιβή → el m (amoiví)

  Yûnaniya kevn: μίσθωμα nt (místhōma)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Rengdêr

heq

1. mafdar, kesa/ê maf anku heq heye

   Hûn heq in giliyan li kêmasiyên me bikin.

2. rast, dirist
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)