birader

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /bɪɾɑːˈdɛɾ/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: bi·ra·der

Navdêr

birader cins hewce ye (c=m: mê, c=n: nêr, c=mn: mê û nêr, c=nt: nêtar)

1. Kesên hev dinasin û têkiliyên baş li gel hev hene û ji hev hez dikin (bi taybetî zelam), kesê wek bira; kesê ji der hatiye û wek bira nêzik e.
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
2. Kurê dêbavên kesekê/î.

   Ew biraderê min e. ― Dêbavên min û wî yek in.

3. Kurrê ji dayika yan ji bavê kesekê/î.
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
4. Peyvek rêzgir e bo her zelamê basa wî tê kirin.

   Biraderek li te dipirsî, nizanim kî bû.

   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Ji wêjeya klasîk

• Zinhar bi wan nekî tu bawer
  Ger bab û pis î û ger birader
  Xasma ko muqerrebê di bedxwah — (Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692)

Herwiha

• bira
• bra
• brader

Hevmane

• heval
• dost
• hevrê
• yar

Dijmane

• dijmin
• neyar

Bide ber

• lêzim
• nas
• xizm

Etîmolojî

Ji farisî برادر (birader: bira) ku hevreha bira ya kurdî ye. Bo ketina "-(d)er" ji kurdî bide ber "dot[mam]" (farisî: doxter), "ma-k" (farisî: mader), xweh (farisî: x[v]aher), zazakî pî=bab (farisî: pider).

Jê

• biraderî

Werger

"heval, dost"

• Afrîkansî: vriend
• Albanî: mik → sq, shok → sq
• Almanî: Freund → de n
• Bambarayî: teri
• Çekî: přítel → cs
• Çînî: 朋友 → zh
• Danmarkî: ven → da
• Endonezyayî: teman → id
• Erebî: ^?اخي
• Esperantoyî: samideano → eo, amiko → eo
• Ferî: viðhaldsmaður, partamaður, vinur → fo
• Fînî: ystävä → fi, kaveri → fi, toveri → fi, kumppani → fi
• Fransî: ami → fr m, amie → fr m
• Frîsî: freon
• Gaelîka skotî: caraid
• Hawsayî: aboki → ha
• Holendî: geestverwant → nl, medestander → nl, vriend → nl, vrind → nl, amice → nl
• Îngilîziya kevn: freond
• Îngilîzî: friend → en, fellow-thinker, mate → en
• Îtalî: amico → it
• Îzlendî: vinur → is
• Japonî: 友達 → ja (tomodachi)
• Katalanî: amic → ca
• Kînyarwandayî: shuti (inshuti)
• Latînî: amicus → la, cultor
• Lingalayî: moníngá
• Malezî: kawan → ms
• Mayayiya yukatekî: amigoo
• Mecarî: barát → hu
• Norwecî: venn → no
• Papyamentoyî: amigu, gayo, kompai, sosio, tersio
• Polonî: przyjaciel → pl (1, 2), kochanek → pl (2)
• Portugalî: amigo → pt m, coidealista, correligionário → pt
• Romanyayî: prieten → ro
• Rusî: друг → ru m (drug)
• Sirananî: ba, mati, staman
• Spanî: amigo → es m
• Swahîlî: rafiki → sw
• Swêdî: buss → sv, vän → sv, kompis → sv
• Tagalogî: kaibígan → tl
• Tirkî: dost → tr, arkadaş → tr, birader → tr
• Yûnanî: φιλος m (filos)
• Zuluyî: umngane → zu

Tirkî

Bilêvkirin

• Deng^ⓘ

Navdêr

birader

1. birader, bira
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
2. birawo, birako
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]