vekirin

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /vɛkɪˈɾɪn/
• Jihevqetandin: ve·ki·rin

Lêker

vekirin (lêkera gerguhêz)
Rehê dema niha:
RP. Niha
	ez	vedikim
	tu	vedikî
	ew	vedike
	em, hûn, ew	vedikin
Fermanî	Yekjimar	veke
	Pirjimar	vekin
Rehê dema borî:
RP. Boriya sade
	min	vekir
	te	vekir
	wê/wî	vekir
	me, we, wan	vekir
Formên din: Tewandin:vekirin

vekirin lêkera pêkhatî, gerguhêz

1. nehêlan girtî yan qilfkirî

   Derî vekirin (wisan li derî kirin ku mirov bikare tê re derbas bibe)

2. qepax yan derqefank ji ser rakirin

   Çavên xwe vekin!

   Ev botl wisan şidandî ye ku hindî têmê nikarim vekim.

3. benê pê hatî girêdan jê sist kirin yan nehêlan pê ve

   Girêdayî bû lê min vekir.

4. asteng nehêlan yan rakirin

   Divê em rê vekin!

5. dest pê kirin

   Supermarketek nû li taxa tê avakirin; dê payizê bêt vekirin.

6. êdî nekirin

   Bela xwe ji min veke. (Bela xwe di min nede. Bela xwe nehêle bi min ve. Ji min bigerre.)

Herwiha

• wekirin

Ji wêjeya klasîk

• Bil ji wê silsile û zulfê mu'enber meke behs
  Veke lêvê we ji nêvê biwerîn qend û nebat
  Ji lebê le'leşeker bêj û ji şekker meke behs — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ڤه‌کرن‎

Etîmolojî

Ji ve- + kirin. Ji *ebajkird-, wek ku ji hevreh û hevwateya farisî باز کردن‎ (baz kerden) jî diyar dibe. Anku ve- di vir de bi maneya cardin e. Bo zêdetir agahî binêre ve-.

Tewîn

Lêker

• ve-k-
• ve-ke-

Têkildar

• vebûn

Dijmane

• girtin
• qepat kirin
• qilf kirin
• girê dan
• miçandin (bo çavan)

Bide ber

• rakirin
• sist kirin
• xilf dan

Etîmolojî

Ji ve- + kirin.

Jê

• veker
• vekirî

Bi zaravayên din

• Soranî: kirdinewe
• Zazakî: akerdene, rakerdene, wekerdene

Werger

• Afrîkansî: oopmaak
• Aklanon: buka'
• Albanî: çel → sq, hap → sq
• Almanî: öffnen → de, aufmachen → de
• Andî: архинну
• Aragonî: ubrir → an
• Aromanî: dishcljid
• Asamî: খুল (khul)
• Astûrî: abrir
• Avarî: рагьизе (rahize)
• Azerî: açmaq → az
• Baskî: ireki, zabaldu
• Başkîrî: асыу (asïw)
• Belarusî: адкрыва́ць impf (adkryvácʹ), адкры́ць pf (adkrýcʹ), адчыня́ць (adčynjácʹ), адчыні́ць pf (adčynícʹ)
• Bengalî: খোলা → bn (khola)
• Bulgarî: отва́рям → bg impf (otvárjam), отво́ря pf (otvórja)
• Burmayî: ဖွင့် → my (hpwang.)
• Çekî: otevírat → cs impf, otevřít → cs pf
• Çerokî: ᎠᏍᏚᎢᎠ (asduia)
• Çîkasawî: tiwa, tiwwi
• Çînî:

  Kantonî: 開 (hoi¹)

  Mandarînî: 開 → zh (kāi), 打開 → zh (dǎkāi)

• Dalmatî: apiar, aprer, apriar, aprier
• Danmarkî: åbne → da, lukke op
• Endonezyayî: buka → id, membuka → id
• Erebî: فَتَحَ‎ → ar (fataḥa)

  Erebiya misrî: فتح‎ (fataḥ)

  Erebiya fasî: حل‎ (ḥall), فتح‎ (ftaḥ)

• Ermenî: բացել → hy (bacʿel), բանալ → hy (banal)
• Esperantoyî: malfermi → eo
• Estonî: avama → et
• Eweyî: ʋu
• Farisî: گشودن‎ → fa (gošudan), باز کردن‎ → fa (bâz kardan)
• Fatalukuyî: loke
• Ferî: opna, lata upp
• Fînî: avata → fi
• Fransiya kevn: ovrir
• Fransî: ouvrir → fr
• Friyolî: vierzi, avierzi, viergi, aviergi
• Gaelîka skotî: fosgail
• Galîsî: abrir → gl
• Gurcî: გაღება (gaɣeba)
• Guwaranî: pe'a
• Haîtî: ouvri, louvri
• Hindî: खोलना → hi (kholnā)
• Hmongî: qhib
• Holendî: openen → nl, opendoen → nl, openmaken → nl
• Îbranî: פָּתַח‎ → he (patákh)
• Îdoyî: apertar → io
• Îngilîzî: open → en (make accessible, cause to become open)
• Înterlîngua: aperir
• Îrlendî: oscail

  Îrlendiya kevn: as·oilgi

• Îtalî: aprire → it, schiudere, dischiudere → it
• Îzlendî: opna → is
• Japonî: 開ける → ja (あける, akeru), 開く → ja (ひらく, hiraku)
• Javayiya kevn: wĕnga
• Javayî: mbukak
• Kalalîsûtî: ammarpaa
• Kamberayî: bunggah
• Kapverdî: abri, abrí
• Katalanî: obrir → ca, descloure → ca
• Keçwayî: kichay, kicai, kichariy
• Kirgizî: ач- (aç-), ачуу → ky (açuu)
• Kitubayî: kangula
• Kîngalî: අරිනවා (arinawā)
• Koreyî: 열다 → ko (yeolda), 펴다 → ko (pyeoda)
• Kreyoliya morîtanî: ouver
• Kumikî: ачмакъ (açmaq)
• Latînî: aperio → la
• Latviyayî: atvērt → lv
• Lawsî: ເປີດ (pœ̄t)
• Lingalayî: fungola, kangola
• Lîtwanî: atidaryti
• Makasaeyî: lo'e
• Makedonî: отвори (otvori)
• Malezî: buka, membuka
• Maltayî: fetaħ
• Mançûyî: ᠮᡳᠯᠠᡵᠠᠪᡠᠮᠪᡳ (milarabumbi)
• Manksî: foshil
• Mansakayî: bokas
• Maorî: are, puare, whakatuhera, matata, tīwara, tiora, uaki, kowhera, kūwhera, hāmama, pāoraora, whakahāmama
• Mecarî: nyit → hu, kinyit → hu, tár → hu, kitár → hu, tát → hu, kitát → hu
• Misrî: (wn), (wpj)
• Mînangkabawî: buko
• Mongolî: нээх → mn (neeh), задлах → mn (zadlah), онгойлгох (ongojlgoh)
• Nanayî: нихэли-
• Napolîtanî: arapì, arape
• Nedersaksî:

  Almaniya jêrîn a almanî: apendoon, apenmaken

• Nepalî: खोल्नु (kholnu)
• Normandî: ouvri
• Norwecî: åpne → no, lukke opp
• Oksîtanî: dobrir → oc
• Oromoyî: banuu
• Ozbekî: ochmoq → uz
• Polonî: otwierać → pl impf, otworzyć → pl pf
• Portugaliya kevn: abrir
• Portugalî: abrir → pt
• Qazaxî: ашу (aşu)
• Romancî: avrir, arver, earver, duvrir, darveir, rivir, drivir
• Romanyayî: deschide → ro
• Rusî: открыва́ть → ru impf (otkryvátʹ), откры́ть → ru pf (otkrýtʹ), отворя́ть → ru impf (otvorjátʹ), отвори́ть → ru pf (otvorítʹ)
• Sanskrîtî: उद्घाटयति (udghāṭayati)
• Sardînî: abbèrrere, abèrriri, apèrrere
• Sicîlî: apriri → scn, iàpriri → scn, jàpriri → scn, gràpiri → scn
• Sirboxirwatî: отво̀рити, otvòriti → sh
• Sîlhetî: ꠈꠥꠟꠣ (kúla)
• Slovakî: otvárať impf, otvoriť pf
• Slovenî: odpreti → sl
• Spanî: abrir → es
• Swahîlî: fungua → sw
• Swêdî: öppna → sv
• Şanî: ၽုၺ်ႇ (phùy), ပိုတ်ႇ (pùet)
• Şîngazîcayî: uɓua
• Tàyî: ả
• Tacikî: кушодан → tg (kušodan), боз кардан (boz kardan), во кардан (vo kardan)
• Tagalogî: buksan → tl
• Tamîlî: திற → ta (tiṟa)
• Tayî: เปิด → th (bpə̀ət)
• Telûgûyî: తెరుచు → te (terucu)
• Tetûmî: loke
• Tirkiya kevn: 𐰲‎ (ač-)
• Tirkî: açmak → tr
• Tirkmenî: açmak → tk
• Toxarî B: ru-
• Ugarîtî: 𐎔𐎚𐎈 (ptḥ)
• Urdûyî: کھولنا‎ (kholnā), باز کرنا‎ (bāz karnā), واز کرنا‎ (vāz karnā), وا کرنا‎‎ (vā karnā)
• Ûkraynî: відкрива́ти → uk impf (vidkryváty), відкри́ти pf (vidkrýty), відчиня́ти impf (vidčynjáty), відчини́ти pf (vidčynýty)
• Venîsî: vèrzar, verxar, averzir, avèrzer, avèrxer, vèrxer, vèrdher
• Viyetnamî: mở → vi
• Walonî: drovi → wa
• Weylsî: agor → cy
• Ximêrî: បើក → km (baək)
• Yakutî: ас (as)
• Yidîşî: עפֿענען‎ (efenen)
• Yûnanî: ανοίγω → el (anoígo)

  Kevn: ἀνοίγω (anoígō), ἀνοίγνυμι (anoígnumi), οἴγω (oígō)

• Zimanê destan ê emerîkî: FlatB@Thumb-PalmForward-FlatB@FromCenterNeckhigh-PalmForward FlatB@NearSideNeckhigh-PalmAcross-FlatB@FromCenterNeckhigh-PalmForward, FlatB@TipFinger-FingerAcross-FlatB@FromCenterNeckhigh-FingerAcross FlatB@NearSideNeckhigh-FingerBack-FlatB@FromCenterNeckhigh-FingerAcross, FlatB@Thumb-PalmDown-A@CenterChesthigh FlatB@SideShoulderHigh-PalmAcross-A@CenterChesthigh, FlatB@Palm-PalmAcross-FlatB@CenterChesthigh-PalmAcross FlatB@Ulnar-PalmUp-FlatB@CenterChesthigh-PalmUp

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	vekirin	vekirin
Îzafe	vekirina	vekirinên
Çemandî	vekirinê	vekirinan
Nîşandera çemandî	wê vekirinê	wan vekirinan
Bangkirin	vekirinê	vekirinino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	vekirinek	vekirinin
Îzafe	vekirineke	vekirinine
Çemandî	vekirinekê	vekirininan

vekirin mê

1. tevgera vekirinê, ne girtin û qefaltin.

   Li hemû bajarên kurdan, bi destê şaredariyan vekirina pirtûkxaneyên gelek berfireh pêdiviyeke mezin û acîl e û di wan pirtûkxaneyan de divê hemû çavkaniyên bi kurdî jî berdest bin.

Werger

• Îngilîzî: opening → en
• Tirkî: açma → tr, açılış → tr