tîp
KurdîBiguhêre
BilêvkirinBiguhêre
Biguhêre
Zayenda mê ya binavkirî | ||||
---|---|---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | tîp | tîp | ||
Îzafe | tîpa | tîpên | ||
Çemandî | tîpê | tîpan | ||
Nîşandera çemandî | wê tîpê | wan tîpan | ||
Bangkirin | tîpê | tîpino | ||
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar | ||
Navkî | tîpek | tîpin | ||
Îzafe | tîpeke | tîpine | ||
Çemandî | tîpekê | tîpinan |
tîp mê
- herf, pît, gepek[1] nîşanên dengan
(Di kurdî de: a b c ç d e ê f g h i î j k l m n o p q r s ş t u û v w x y z) - cûn, cûre, celeb, çeşît, tov, toxim, tewir, reng
- kom, grûp, tîm, deste, taxim
Ji wêjeya klasîkBiguhêre
- Li selwê mar bi lef hatin
Di bircan tîp bi sef hatin
Ji batin tîr bi xef hatin— (Dîwana Melayê Cizirî ~1640, Melayê Cizîrî)
Bi alfabeyên dinBiguhêre
Bide berBiguhêre
EtîmolojîBiguhêre
Ji fransî yan ji inglîzî type ji latînî typus ji yûnaniya kevn τύπος (túpos). "Tîp" ji "type" ya gelek zimanên ewropî ye ku di fransî de nêzîkî (lê ne tam wek) dengê "tîp" tê xwendin. Heman peyv di inglîzî de jî heye lê nêzîkî dengê "tayp" tê xwendin. Bi ihtimaleke mezin "pît" jî her ji "tîp" e û bi guhorîna cihê herfan bûye "pît". Di kurdî de guhorîna cihê herfan di peyvan de tiştekî gelek asayî ye: befr/berf, cîran/cînar, çekûç/keçûç, "nik" ya di devoka kurmanciya behdînî de bi manaya "cem, [li] ba, li rex" û "kin" ya di devoka soraniya hewlêrî de bi eynî manayê. Herwiha rast e ku li Başûrê Kurdistanê (bi taybetî li Behdînan) peyva "tîp" bi manaya koma muzîkê tê bikaranîn. Lê ew jî dîsa ji eynî "type"a ewropî ye ji ber ku yek ji wateyên "type" cûn/core/çeşît/taxim/kom tevî ku di inglîzî de bi manaya "koma muzîkê" nayê bikaranîn jî: http://en.wiktionary.org/wiki/type (bi taybetî li wateya 1 û 4 binerin).
JêBiguhêre
Cûrên tîpanBiguhêre
- Tîpên gir (girek): A B C Ç D E Ê F G H I Î J K L M N O P Q R S Ş T U Û V W X Y Z – Ḧ Ẍ '
- Tîpên hûr (hûrek): a b c ç d e ê f g h i î j k l m n o p q r s ş t u û v w x y z – ḧ ẍ '
- Tîpên kirmaşanî: girek: Ł Ň Ř Ü hûrek: ł (ll, ڵ) ň (ng) ř (rr, ڕ) ü (ۊ)
- Tipên soranî: ا ب پ ت ج چ ح خ د ر ڕ ز ژ س ش ع غ ف ڤ ق ک گ ل ڵ م ن ھ ە و ۆ ی ێ Hejmar: ٠ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩
Tîpên kurdîBiguhêre
Tîpên erebîBiguhêre
- ا (Aa, Ee, Êê, Iî, Îî, )
- ب (Bb)
- ت (Tt)
- ث (ev tîp tunu dewsa wîde s peltek tê xwendin)
- ج (Cc)
- ح (Hh) (ev tîp tunu dewsa wîde h piçek stûr û hişk tê xwendin)
- خ (Xx)
- د (Dd)
- ذ (ev tîp tunu dewsa wîde z peltek tê xwendin)
- ر (Rr)
- ز (Zz)
- س (Ss)
- ش (Şş)
- ص (ev tîp tunu dewsa wîde s şilû tê xwendin)
- ض (ev tîp tunu dewsa wîde d stûr û şilû tê xwendin)
- ط (ev tîp tunu dewsa wîde t piçek stûr û şilû tê xwendin)
- ظ (ev tîp tunu dewsa wîde z piçek şilû tê xwendin)
- ع (ev tîp tunu dewsa wîde dema dabir bikevite berîya dengdêrekê dengekê taybet wek dil hezanê tê xwendin)
- غ (ev tîp di kurdîde tunu di tirkîde g ya bikume ğ)
- ف (Ff)
- ق (Qq)
- ك (Kk)
- ل (Ll)
- م (Mm)
- ن (Nn)
- ه (Hh)
- و (Ww)
- ي (Yy)
WergerBiguhêre
- Bulgarî: буква (búkva)
- Çekî: písmeno → cs n
- Çînî: 字母 (zìmǔ)
- Tirkî: ?model → tr, ?topluluk → tr, ?imce → tr
- Almanî: ?Typus → de m, ?Buchstabe → de, ?Typ → de
- Erebî: حَرْف (ħerf), حُرُوف (ħurûf) pirjimar, ?الجوقة → ar, ?الزبور → ar, ?الشعبة → ar, ?الفریق → ar
- Esperantoyî: litero → eo, täht → eo, kirjatäht → eo, aabe → eo, pookstav → eo
- Farisî: حرف → fa, حرف الفبا → fa, تشکیلات → fa, تیپ → fa
- Fînî: kirjain → fi, aakkonen → fi
- Fransî: lettre → fr m, caractère → fr m
- Holendî: letter → nl m, karakter → nl n
- Mecarî: betű → hu
- Indonezî: huruf → id
- Inglîzî: letter → en, character (each sign of the alphabet), type → en, logogram → en, ?charactery → en, ?ensemble → en
- Îrlendî: litir → ga m
- Îtalî: lettera → it m, carattere → it m
- Japonî: 文字 → ja (もじ, móji)
- Katalanî: lletra ^, caràcter → ca
- Koreyî: 문자 (munja)
- Sirboxirwatî: slovo ^
- Latviyayî: burts → lv m
- Lîtwanî: raidė → lt m
- Lojbanî: lerfu
- Maratî: अक्शर (akshar)
- nepalî: (akshyar)
- Polonî: litera → pl m
- Portugalî: letra → pt m, caractér → pt m
- Romanyayî: literă → ro m
- Rusî: буква (búkva)
- Skotî: litir → sco m
- Slovakî: písmeno → sk n
- Slovenî: črka → sl m
- Spanî: letra → es m, carácter → es m
- Swahîlî: herufi → sw
- Swêdî: bokstav → sv
- Telûgûyî: అక్షరం (aksharaM)
- Tirkî: harf → tr, ekip → tr, grup → tr, hurufat → tr, karakter → tr, liva → tr, sima → tr, sistem → tr, takım → tr, tip → tr, tugay → tr, öğür → tr
- Ûkraynî: буква (búkva)
- Yûnanî: γράμμα [ˈɣrama]