poz

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /pʰoːz/
Deng (Bidlîs)
Kîtekirin: poz

Navdêr 1

Tewandina poz
Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	poz	poz
Îzafe	pozê	pozên
Çemandî	pozî	pozan
Nîşandera çemandî	wî pozî	wan pozan
Bangkirin	pozo	pozino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	pozek	pozin
Îzafe	pozekî	pozine
Çemandî	pozekî	pozinan

poz (1)

poz nêr, p-ya req

(anatomî) Parçeya leşî ya li rûya mirov û candarên din bêhna xwe tê re dikişînin û berdidin, pê bêhn dikin tiştan û kilmûşî tê re diavêjin.
Hevmane: bêvil, difin, kepî, lût
Pêşîya an parçeya tûj ya alavek.
- ...ronahîyek şîn li pozê gopalê xwe yê bisêr da, — (J.R.R. Tolkien (wergêr Samî Hêzil), Hobbit, Cervantes, 2023, çapa 1em, r. 25, ISBN 9786257724838)

Bikaranîn

Ûrmîye, Dihok : difin
Hekarî : difin, kepî
Şingal: kepû
Amed (û derdoran), Dêrsim: poz

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: پۆز‎
kurdî-krîlî: поз

Jê

Etîmolojî

Hevreha farisiya navîn poz, pûz, belûçî پونز‎ (ponz), (lekî pêt, lurî pit, ) peştûyî پزه‎ (pêzh), osetiya îronî фындз (findz), osetiya dîgorî фий (fiy), ji proto-hindûewropî *neh₂s- yan *nh₂es-, bide ber rusî нос (nos) (nos), lîtwanî nosis, îngilîzî nose, latînî nāsus, fransî nez, almanî Nase, swêdî näsa, sanskrîtî नासिका (nāsikā) (nasika-)... Sebebê guherîna "n > p" di zimanên îranî de nayê zanîn. Peyva "poz" di gelek devokên kurmancî û herwiha di soranî û farisî de bi maneya "organa nefesê" ne li kar e.

Bi zaravayên din

Soranî: لووت‎ (lût), کەپوو‎ (kepû), qepoz, difin
Kurdiya başûrî: لۊت‎ (lüt), qepoz, divang, xiranke
Zazakî: zincî m, kepûge m, vinî m, pirnike m, pozike m
Lekî: pêt

Werger

bêvil, difin, kepî, lût

Abauyî: kasan
Abuyî: mutu
Abxazî: аҧынҵа (āpənc̣ā)
Adîgeyî: пэ (pă)
Afarî: san
Afrîkansî: neus → af
Aghulî: хъехъв
Agtayiya kagayanî ya navendî: igung
Aguarunayî: nuhi
Akanî: ɛhwene, hwene
Aklanon: ilong
Alawayî: gujumur
Albanî: hundë → sq
Almaniya Pennsylvania: Naas m
Almanî: Nase → de m
Elmanîşî: Nase m
Altayiya başûrî: тумчук (tumčuk)
Amayî: amu
Amharî: አፍንጫ → am (ʾäfnč̣a)
Andî: магьар
Apaçî:
Apaçiya rojava: bichį́h
Aragonî: naso
Aromanî: nari m, nare m
Arrernteya rojavayî: alhe
Arrernteyiya rojavayî: alhe
Asamî: নাক (nak)
Astûrî: ñariz → ast m, ñarra → ast m
Avarî: мегӏер (meʿer)
Aymarayî: nasa → ay
Aynuyî: エトゥ (’etu)
Azerî: burun → az
Bahnarî: muh
Bajwayiya kendava rojava: urung
Baskî: sudur → eu
Başkîrî: танау (tanaw)
Bataktobayî: igung
Batsbî: მარლʻო̆ (marlʻŏ)
Bau bidayuh: ndung
Belarusî: нос n (nos)
Belûçî: پونز‎ (ponz)
Bengalî: নাক → bn (nak)
Bîkoliya naverast: dungo
Bororoyî: eno
Bretonî: fri → br n
Buduxî: меъел (meʔel)
Bukidnon manoboyiya rojavayî: izung
Bulgarî: нос → bg n (nos)
Burmayî: နှာခေါင်း → my (hnahkaung:)
Buryatî: хамар (xamar)
Çamicuroyî: kulu
Çeçenî: мара (mara)
Çekî: nos → cs n
Çepangî: नेह्
Çerokî: ᎠᏴᏐᎵ (ayvsoli)
Çiçimeca-jonazî: kanu
Çîçewayî: mphuno
Çîkasawî: ibichchala'
Çînî:
Kantonî: 鼻 → yue (bei⁶)

Dunganî: бизы (bizɨ)

Ganî: 鼻公 (pit⁷ gung), 鼻子 (pit⁷ zi)

Hakkayî: 鼻 (phi), 鼻公 (phi-kûng)

Jinî: 鼻子 (bieh⁵ zeh)

Mandarînî: 鼻子 → zh (bízi), 鼻 → zh (bí)

Min dongî: 鼻 (pé)

Minnanî: 鼻仔 → zh-min-nan (phīⁿ-á)

Wuyî: 鼻頭

Xiangî: 鼻子 (bi⁶ zr)
Çuvaşî: сӑмса (sămsa)
Dalmatî: nuos n
Danmarkî: næse → da g, snude g
Divehî: ނޭފަތް‎ (nēfat̊)
Drungî: svna
Dusuniya navendî: todung
Elfdalî: nev nt
Endonezyayî: hidung → id
Erebî: أَنْف‎ → ar n (ʾanf), خَشَم‎ n (ḵašam)
Erebiya misrî: مناخير‎ m (manaḵīr)

Erebiya kendavî: خشم‎ n (ḵešim), بوز‎ n (būz)

Erebiya hîcazî: خشم‎ n (ḵušum)

Erebiya iraqî: خشم‎ n (ḵašim)

Erebiya fasî: نيف‎ n (nīf)

Erebiya bakûrê şamê: منخار‎ n (minḵār)

Erebiya başûrê şamê: منخار‎ n (munḵār), خشم‎ n (ḵúšum)
Ermenî: քիթ → hy (kʻitʻ)
Ermeniya kevn: քիթ (kʻitʻ), ռունգն (ṙungn)
Erzayî: судо (sudo)
Esperantoyî: nazo → eo
Estonî: nina → et
Evenî: оӈат (oŋat)
Evenkî: оңокто (oңokto)
Farefareyî: yõorɛ
Farisî: بینی‎ → fa (bini), دماغ‎ → fa (damâğ), نس‎ → fa (nos)
Ferî: nøs → fo m
Fînî: nenä → fi
Frankoprovansî: nâs
Fransî: nez → fr n
Friyolî: nâs
Frîsiya bakur: nöös m, Nees m
Frîsiya saterlandî: Noose m
Frîsî: noas → fy g
Gaelîka skotî: sròn m
Gagawzî: burnu
Galîsî: nariz → gl n
Gujaratî: નાક → gu nt (nāk)
Gurcî: ცხვირი → ka (cxviri)
Hadzayî: ʔìntʰàwè-
Haîtî: nen
Hawayî: ihu
Hawsayî: hanci → ha
Higaononî: idung
Hindî: नाक → hi m (nāk), नासिका → hi m (nāsikā)
Hîlîgaynonî: ilong
Hmongî: ntswg
Holendî: neus → nl n
Hunsrikî: Naas m
Hunzibî: мару (maru)
Îbanagî: igung
Îbranî: אַף‎ → he n (af), חוֹטֶם‎ n (khótem)
Îdoyî: nazo → io
Îlokanoyî: agong
Îngilîziya kevn: nosu m
Îngilîzî: nose → en
Îngriyî: nenä
Îngûşî: мераж (meraž)
Înuîtî: ᕿᖓᖅ → iu
Îranunî: ngirung
Îrlendî: srón → ga m
Îsnagî: ixong
Îstro-romanyayî: nås
Îtalî: naso → it n
Îu mienî: mba'zorng
Îzlendî: nef → is nt
Japonî: 鼻 → ja (はな, hana)
Javayiya kevn: hirung
Javayî: irung → jv
Kala lagaw yayî:
Kalalîsûtî: qingaq
Kalmîkî: хамр (xamr)
Kamiya başûrî: maengl
Kannadayî: ಮೂಗು → kn (mūgu), ನಾಸಿಕ → kn (nāsika)
Kanuriyî: kǝnza
Kapampanganî: arung
Kapverdî: naris
Karaçay-balkarî: бурун (burun)
Karakalpakî: murın
Karelî: nenä
Kaşûbî: nos n
Katalanî: nas → ca n
Kaurnayî: mudlha
Keçwayî: sinq'a, sinqa → qu
Khasiyî: khmut
Khinalugî: кӏыты́р (ḳɨtɨ́r)
Khumi çinî: nawryng
Kirgizî: мурун → ky (murun)
Kîmaragangî: todung
Kîngalî: නාසය → si (nāsaya)
Kînyarwandayî: izuru 5 an 6, amazuru pj
Kohoyî: muh
Komî-permyakî: ныр (nyr)
Koreyî: 코 → ko (ko)
Kreyoliya morîtanî: nene
Kreyoliya seyşelî: nennen
Kumikî: бурун (burun)
Latgalî: nuoss
Latînî: nāsus → la
Latviyayî: deguns → lv n
Lawsî: ດັງ (dang)
Lezgînî: нер (ner)
Lîtwanî: nosis → lt n
Lîvonî: nanā
Lombardî: nas n
Lotudî: odung
Lueyî: ᦡᧂ (ḋang)
Luhyayî: kamoolu
Luksembûrgî: Nues m
Luoyî: um
Maguindanaoyî: ngirung
Makedonî: нос n (nos)
Malagasî: orona → mg
Malayalamî: മൂക്ക് → ml (mūkkŭ)
Malezî: hidung → ms
Maltayî: mnieħer n
Mamprulî: nyɔya
Mançûyî: ᠣᡶᠣᡵᠣ (oforo)
Mandinkayî: nuŋo
Manksî: stroin m
Mansakayî: ilong
Maorî: ihu → mi, kanekane
Maranaoyî: ngirong
Maratî: नाक → mr (nāk), नासिका → mr (nāsikā)
Marîkopayî: iihuu
Masayî: enkume m
Mazenderanî: ونی‎ (veni)
Mbya guaraniyî: xĩ
Mecarî: orr → hu
Megleno-romanyayî: nas
Melanauyiya navendî: uduong
Misrî:

(fnḏ n)
Mokşayî: шалхка (šalxka)
Mongolî:
Kirîlî: хамар → mn (hamar)

Mongolî: ᠬᠠᠮᠠᠷ (qamar)
Monî: မိုဟ်
Muongî: mũi
Nahwatliya klasîk: yacatl
Nahwatlî: yacatl → nah
Namayî: ǂguis
Nanayî: вакса, опоро
Navajoyî: áchį́į́h
Nedersaksî: Nääs m
Nenetsiya tundra: пыя
Nepalî: नाक → ne (nāk)
Nganasanî: ӈүӈкә
Ngarrindjerî: kopi
Nîvxî: вих (vix)
Normandî: naïz n, nez n
Norwecî:
Norweciya bokmålî: nese → no n an m

Norweciya nînorskî: nase → nn n
Nupeyî: eyè
Ojibweyî: injaanzh
Oksîtanî: nas → oc n
Oriyayî: ନାକ → or (nakô)
Oromoyî: funyaan
Osetî: фий (fij), фындз (fynʒ)
Osmanî: بورون‎ (burun), بینی‎ (bînî), انف‎ (enf), مشام‎ (meşâmm)
Oygurî: بۇرۇن‎ (burun)
Ozbekî: burun → uz
Palî: nas m, nāsikā m
Papyamentoyî: nanishi
Peştûyî: پزه‎ → ps m (pozá), پوزه‎ → ps m (pozá)
Pîttcantcatcarayî: mulya
Plodîşî: Näs m
Polabî: nös n
Polonî: nos → pl n
Portugalî: nariz → pt n
Puncabî: ਨੱਕ → pa (nakka)
Qazaxî: мұрын → kk (mūryn)
Qiptî: ϣⲁⲓ n (šai), ϣⲁⲛⲧ- n (šant-)
Romancî: nas
Romanî: nakh n
Romanyayî: nas → ro nt
Rungusî: oddung
Rusî: нос → ru n (nos)
Rusînî: нос n (nos)
Sabah bisayayî: odung
Sahoyî: san
Samî:
Samiya înarî: njune

Samiya bakurî: njunni

Samiya skoltî: njuuʹnn

Samiya başûr: njuenie
Sandaweyî: ɳǀáti̥
Sanskrîtî: नस् → sa m (nas), नासिका → sa m (nāsikā), नासा → sa (nāsā)
Santalî: ᱢᱩ (mu)
Sardînî: nasu
Sebopî: ungit
Sebwanoyî: ilong
Sekapanî: urue
Sicîlî: nasu → scn n, nasca → scn m
Silesî: sznupa m
Sindhî: نڪ‎ → sd (naku)
Sirananî: noso
Sirboxirwatî:
Kirîlî: но̑с n

Latînî: nȏs → sh n
Sîlhetî: ꠘꠣꠇ (nax)
Slaviya kevn:
Kirîlî: носъ n (nosŭ)

Glagolîtîk: ⱀⱁⱄⱏ n (nosŭ)
Slaviya rojavayî ya kevn: носъ n (nosŭ)
Slovakî: nos → sk n
Slovenî: nọ̑s → sl n
Somalî: san → so
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: nos n

Sorbiya jorîn: nós n
Sotoyiya başûr: nko
Spanî: nariz → es m
Sundanî: pangambung → su
Svanî: ნეფხვნა (nepxvna)
Swahîlî: pua → sw 9 an 10
Swêdî: näsa → sv g
Şanî: ၶူႈလင် (khūu lǎng)
Şorî: пурун (purun)
Tabaruyî: ngununu
Tacikî: бинӣ → tg (binī), димоғ (dimoġ)
Tagal murutî: arung
Tagalogî: ilong → tl
Tambunan dusunî: todung
Tamîlî: மூக்கு → ta (mūkku)
Taosî: phə́yna
Tarantinoyî: nase n
Tarifitî: anzar n, tinzar m
Taşelhitî: ⵜⵉⵏⵣⴰⵔ m (tinzar), ⵜⵉⵏⵅⴰⵔ m (tinxar), ⵉⵏⵣⴰⵔ n (inzar), ⵉⵏⵅⴰⵔ n (inxar)
Tausugî: ilung
Tayî: จมูก → th, นัตถุ์ → th, นาสิก → th, ดัง → th (dang)
Tedim çinî: naak
Telûgûyî: ముక్కు → te (mukku)
Temazîxtiya atlasa navendî: ⵜⵉⵏⵣⴰⵔ m (tinzar), ⵜⵉⵏⵅⴰⵔ m (tinxar)
Ternateyî: ngunu
Teteriya krîmî: burun
Teterî: борын → tt (borın)
Tetûmî: inus
Tidoreyî: ngunu, ngun
Tigrînî: ኣንፈተ (ʾanfätä), ኣፍንጫ (ʾafnč̣a)
Timugon murutî: arung
Tirkî: burun → tr
Tirkmenî: burun → tk
Tiwî: yirringintamura, jinimuli, tinkimaga
Tîbetî: སྣ (sna), ཤངས (shangs)
Tokpisinî: nus
Tombonuoyî: ondung
Tuvanî: думчук (dumçuk), хаай (xaay)
Udiheyî: ŋühɵ
Udmurtî: ныр (nyr)
Ugarîtî: 𐎀𐎔 (ảp)
Urdûyî: ناک‎ m (nāk)
Ûkraynî: ніс → uk n (nis)
Viyetnamî: mũi → vi
Volapûkî: nud → vo
Voroyî: nõna
Walonî: nez → wa
Warayî: irong
Warlpirî: mulyu, nginymana
Weylsî: trwyn → cy n
Wîlamowî: noos
Wînnebagoyî: paa
Wolofî: bakkan → wo
Xakasî: пурун (purun)
Ximêrî: ច្រមុះ → km (crɑmuh)
Yagnobî: нес
Yakanî: ūng
Yakutî: мурун (murun)
Yamanayî: kaSuS
Yidîşî: נאָז‎ m (noz)
Yiyiya siçuwayî: ꅳꁖ
Yogadî: igung
Yorubayî: imú
Yûnanî: μύτη → el m (mýti)
Yûnaniya kevn: ῥίς (rhís)
Zêlandî: neuze m
Zhuangî: ndaeng
Zouyî: na
Zuluyî: ikhala → zu 5 an 6

Navdêr 2

poz mê

qûn, paşî
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
quz, vajîna^{[Ji bo vê maneyê çavkanî hewce ye. (+) ]}
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Etîmolojî

Ihtimalen bi guherandina "quz / qûn/qon > poz" (difin, kepî, bêvil, lût) ji ber tabûyê.

Werger

Navdêr 3

poz

xwexemilandin yan bişirîn bo wênegirtinê
- Berî çend salan dema min di derbarê pêwendiyên kurd û swêdiyan de kar dikir, ez di arşîvan de rastî sûretekî gelek xweş hatibûm. Bi kincên xwe yên herêmî ve poz dabû. — (Rohat Alakom: Serpêhatiya Mîr Îsmaîl Beg, Netkurd.com, 9/2007)