derwêş

Kurmancî

Hin derwêşên mewlewî.

derwêş mê û nêr

sofî, abid, dîndarên misilman yên hejar û gerok yan yên ser bi cemaeteke îslamî ve:
- Li bala cedwelek cebbarî lê da hemqiran ebrû
  Ku heq ev herf û xet kêşan li talayê me derwêşan
  Du qewsan goşe lê badan we ser peyweste man ebrû — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
- Li defê xistin, derwêşên nîvtazî li ser êgir bi porên xwe yen gijbûyî, bi lez diçûn dihatin. — (Çiyayê Agirî, Yaşar Kemal, Weşanxana Çanda Kurdî)

Hevreha soranî ده‌روێش‎ (derwêş), farisî درویش‎ (dervîş, dervêş), tacikî дарвеш (darveş), pehlewî 𐬛𐬀𐬭𐬫𐬋𐬱‎ (deryoş, driyoş: feqîr, jar, nedar), avestayî 𐬛𐬭𐬌𐬔𐬎‎ (drigu) û 𐬛𐬭𐬌𐬖𐬎‎ (driγu: feqîr, jar, hewcedar, sanskrîtî ध्रिगु (dhrigu: hewcedar, nedar)... hemû ji proto-îranî.

Peyv bi wateya "abidên misilman yên hejar yan gerok" ji zimanên îranî ketiye piraniya zimanên dinyayê, bo nimûne: erebî درويش‎ (derwîş), osmanî درويش‎ (dervîş), tirkî derviş, ermenî դերվիշ (derviš), gurcî დერვიში (derviši), hindî दरवेश (darveś), yûnanî δερβίσης (dervísis), rusî де́рвиш (dérviš), îngilîzî dervish, fransî derviche, almanî Derwisch, çînî 德爾維希 / 德尔维希 (dé'ěrwéixī), japonî ダルヴィーシュ (daruvīshu)...

Almanî: Derwisch → de n
Çînî: 德爾維希 → zh, 德尔维希 → zh (dé'ěrwéixī), 托钵僧 → zh (tuōbōsēng), 伊斯蘭教苦行僧 → zh, 伊斯兰教苦行僧 → zh (Yīsīlánjiào kǔxíngsēng)
Endonezyayî: darwis → id
Erebî: درويش‎ → ar n (derwîş)
Ermenî: դերվիշ → hy (derviš)
Farisî: درویش‎ → fa (dervîş)
Fînî: dervissi → fi
Fransî: derviche → fr n
Hindî: दरवेश → hi n (darveś)
Holendî: derwisj → nl n
Îbranî: דרוויש‎ → he n
îdoyî: dervisho
Îngilîzî: dervish → en, ascetic → en
Îtalî: derviscio → it
Japonî: ダーウィーシュ → ja (dāruwīshu)
Koreyî: 탁발승 → ko (takbalseung)
Makedonî: дервиш → mk n (dérviš)
Mecarî: dervis → hu
Polonî: derwisz → pl n
Rusî: дервиш → ru n (dérviš)
Sirboxirwatî: derviš → sh m
Sirboxirwatî: derviš → sh n
Sirboxirwatî:
Kirîlî: дервиш nêr

Latînî: derviš → la n
Slovakî: derviš → sk n
Spanî: derviche → es
Swêdî: dervisch → sv
Tirkî: derviş → tr, torlak → tr, fukara → tr
Urdûyî: درویش‎ → ur n (dervêś)