qilêr

Kurmancî

Rengdêr

qilêr

1. qirêj, pîs, gemar, genî
   • Ne zengil bi derî re hebû ne ji doqikek, her weha ji şilîyê rûyê wî peqik dabû û di qilêr de mabû. — (Robert Louis Stevenson, (wergêr Ciwanmerd Kulek), Meseleya Seyr a Dr. Jekyll û Mr. Hyde, Avesta, 2020, r. 10, ISBN 978-605-2246-80-1)
   • Ez ê aniha bi vê bedenê de bimîziiim
     Heta go misqalek qilêr û xwîn pê ve nemîne! — (H. Kovan Baqî, Heteroglossîa [arşîv], Na Yayınları, r. 209)

Herwiha

• qelêr

Dijmane

• paqij
• bijûn
• temîz
• xawên

Bide ber

• gemarî
• genî
• helal
• heram
• leke
• lewitî
• şêlî
• tewizî
• zelal

Etîmolojî

Ihtimalen ji tirkî kirli bi metatezê lê herwiha bide ber qirêj û kirêt.

Jê

• qilêrî

Werger

• Farisî: قبیح‎ → fa, چرک‎ → fa, نا پاکی‎
• Holendî: vuil → nl
• Îngilîzî: dirty → en, dinginess → en, dingy → en, dirt → en, filth → en, grime → en, impure → en, smutty → en, sordid → en, squalid → en, ^?litter → en, ^?squalor → en
• Tirkî: kirli → tr, mülevves → tr, kir → tr, pasak → tr, şaibe → tr, pasaklı → tr

• Almanî: Dreck → de m, ^?Unrat → de

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	qilêr	qilêr
Îzafe	qilêra	qilêrên
Çemandî	qilêrê	qilêran
Nîşandera çemandî	wê qilêrê	wan qilêran
Bangkirin	qilêrê	qilêrino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	qilêrek	qilêrin
Îzafe	qilêreke	qilêrine
Çemandî	qilêrekê	qilêrinan

qilêr mê

1. qirêjî, pîsî, gemarî, genîtî
   • Ew nixumandin ne ku we ji qilêra bedenê dişo, lê ji îsafa rihet şedetîk e li ber Xwedê. — (Mihemed Selîm Siwarî, Mizgînî : Încîla bi Kurdî [arşîv], r. 496)
   • Tu li qilêra guh û bestika wî binêr! — (Şems Qemer, Mêzîn [arşîv], Na Yayınları, 1983, r. 79)