kîmya

 Binêre herwiha: kimya

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /kʰiːmˈjɑː/

Navdêr

Tewandina kîmya
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	kîmya	kîmya
Îzafe	kîmyaya	kîmyayên
Çemandî	kîmyayê	kîmyayan
Nîşandera çemandî	wê kîmyayê	wan kîmyayan
Bangkirin	kîmyayê	kîmyayino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	kîmyayek	kîmyayin
Îzafe	kîmyayeke	kîmyayine
Çemandî	kîmyayekê	kîmyayinan

Çend şûşeyên bi madeyên kîmyayî.

kîmya mê, k-ya req

1. Zanista ku lêkolînan li çêbûn û taybetmendiyên madeyan dike.

   Ez bi kîmyayê gelek yê zîrekm.

2. kîmya çandinê, madeke bu çandinê têt bikaranîn da ku zîka şîn bibe u bi taybetî li nav baxçên mal de

   Dê çawan kîmyayê bu baxçê xwe peyda kem?

Ji wêjeya klasîk

• Mîrê ko bi navê Mîrza ye
  Mehda nezera wî kîmya ye
  Qelbê di zexel dikit bilorî — (Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: کیمیا

Herwiha

• kêmya
• şîmî
• şîmya
• kîmye
• kemî

Jê

• kîmyanas
• kîmyanasî
• kîmyasal
• kîmyavan
• kîmyawî
• kîmyayî
• kîmyazan

Etîmolojî

Bi riya erebî كِيمِيَاء (kīmiyāʾ), ji yûnanî χυμεία (chymeía) ji χύμα (chýma, “şilî, avî, ruhnî”) ji χέω (chéo, “rêtin, rijandin”). Heman peyv ketiye piraniya zimanên dinyayê: aramî ܟܝܡܝܐ (kîmiya), ermenî քիմիա (kʻimia), îbranî כימיה (kîmya / xîmya), rusî химия (xîmiya), îtalî chimica, fransî chimie, spanî química, îngilîzî chemistry. Formên şîmî / şîmya - ku mirov ji kurdên Rojhilata Kurdistanê dibihîze - bi rêya farisî شیمی (şîmî) ji fransî chimie ne.

Werger

• Afrîkansî: chemie → af, skeikunde → af
• Albanî: kimi → sq m
• Almanî: Chemie → de m
• Amharî: የጥንተ ንጥር ጥናት (yäṭntä nṭr ṭnat)
• Aramî: ܟܝܡܝܐ (kimiɑ)
• Asamî: ৰসায়ন (roxayon), ৰসায়নবিজ্ঞান (roxaynobiggan)
• Astûrî: química m
• Azerî: kimya → az
• Banjarî: kimia
• Banyumasanî: ꦏꦶꦩꦶꦲ (kimia)
• Baskî: kimika
• Belarusî: хі́мія → be m (xímija)
• Bengalî: রসায়ন → bn (rôśaẏôn), কিমিয়া → bn (kimiẏa)
• Bretonî: kimiezh → br, dourennoniezh → br m
• Bulgarî: хи́мия → bg m (hímija)
• Burmayî: ဓာတုဗေဒ → my (dhatu.beda.)
• Çekî: chemie → cs m
• Çînî:

  Kantonî: 化學 / 化学 (faa³ hok⁶)

  Mandarînî: 化學 / 化学 → zh (huàxué)

  Minnanî: 化學 / 化学 → zh-min-nan (hòa-ha̍k)

• Danmarkî: kemi → da g
• Endonezyayî: kimia → id
• Erebî: كِيمِيَاء → ar m (kīmiyāʾ)

  Erebiya hîcazî: كيميا m (kīmya)

• Ermenî: քիմիա → hy (kʻimia)
• Esperantoyî: ĥemio → eo, kemio → eo
• Estonî: keemia → et
• Farisî: شیمی → fa (šimi), کیمیا → fa (kimiyâ)
• Ferî: evnafrøði → fo m
• Fînî: kemia → fi
• Fransî: chimie → fr m
• Gaelîka skotî: ceimigeachd m
• Galîsî: química → gl m
• Gujaratî: રસાયણવિજ્ઞાન (rasāyaṇvijñān)
• Gurcî: ქიმია (kimia)
• Haîtî: chimi
• Hindî: रसायन शास्त्र n (rasāyan śāstra)
• Holendî: chemie → nl m, scheikunde → nl m
• Îbranî: כִימְיָה → he m (khímya)
• Îdoyî: kemio → io
• Îngilîzî: chemistry → en
• Înuîtî: ᐃᓚᐅᕈᑎᒃᓴᓕᕆᓂᖅ (ilaorotiksaliriniq)
• Îrlendî: ceimic m
• Îtalî: chimica → it m
• Îzlendî: efnafræði → is m
• Japonî: 化学 → ja (かがく, kagaku)
• Javayî: ꦏꦶꦩꦶꦲ (kimiha)
• Kannadayî: ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ (rasāyanaśāstra)
• Katalanî: química → ca m
• Kirgizî: химия → ky (himiya)
• Kîngalî: රසායන විද්‍යාව (rasāyana widyāwa)
• Koreyî: 화학 → ko (hwahak)
• Kornî: kymystry
• Latînî: chemia → la
• Latviyayî: ķīmija m
• Lawsî: ເຄມີສາດ → lo (khē mī sāt)
• Lîtwanî: chemija → lt m
• Luksembûrgî: Chimie → lb m
• Makedonî: хемија m (hemija)
• Malayalamî: രസതന്ത്രം → ml (rasatantraṃ)
• Malezî: kimia → ms
• Maltayî: kimika → mt
• Manksî: kemmig
• Maorî: mātauranga matū
• Maratî: रसायनशास्त्र nt (rasāyanśāstra)
• Mecarî: kémia → hu, vegyészet → hu g, vegytan → hu g
• Mongolî: хими → mn (ximi)
• Nepalî: रसायन शास्त्र (rasāyan śāstra)
• Norwecî: kjemi → no n
• Oksîtanî: quimia → oc m
• Oygurî: خىمىيە (ximiye)
• Ozbekî: kimyo → uz
• Peştûyî: کميا m (kemyã), کيميا m (kimyã)
• Polonî: chemia → pl m
• Portugalî: química → pt m
• Qazaxî: химия (ximiä)
• Romanyayî: chimie → ro m
• Rusî: хи́мия → ru m (xímija)
• Rusînî: хе́мія m (xémija)
• Sebwanoyî: kemistri
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: хемија m, кемија m

  Latînî: hemija → sh m, kemija → sh m

• Slovakî: chémia → sk m
• Slovenî: kemija → sl m
• Sotoyiya başûr: bokhemisi
• Spanî: química → es m
• Swahîlî: kemia → sw
• Swêdî: kemi → sv g
• Tacikî: кимиё (kimiyo)
• Tagalogî: kimika → tl
• Tamîlî: வேதியியல் → ta (vētiyiyal)
• Tayî: เคมี → th
• Teterî: химия (ximiya)
• Tirkî: kimya → tr
• Tirkmenî: himiýa
• Tîbetî: རྫས་འགྱུར་རིག་པ། (rdzas 'gyur rig pa)
• Urdûyî: کیمیاء (kīmiyā)
• Ûkraynî: хі́мія → uk m (xímija), хе́мія m (xémija)
• Viyetnamî: hóa học → vi
• Voroyî: keemiä
• Walonî: tchimeye → wa m
• Weylsî: cemeg → cy
• Ximêrî: រសាយនវិទ្យា → km (reasaayanavityie), គីមីវិទ្យា → km (kiimii vityie)
• Yidîşî: כעמיע m (khemye)
• Yûnanî: χημεία → el m (chimeía)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara chemistry a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.