hewal

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /hɛˈwɑːl/
• Kîtekirin: he·wal

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	hewal	hewal
Îzafe	hewalê	hewalên
Çemandî	hewalî	hewalan
Nîşandera çemandî	wî hewalî	wan hewalan
Bangkirin	hewalo	hewalino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	hewalek	hewalin
Îzafe	hewalekî	hewaline
Çemandî	hewalekî	hewalinan

hewal nêr

1. rewş, hal, weziyet
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
2. nûçe, xeber
   • (Dihok) Hîvî dikeyn bawerîya xu bi hemî hewalên torên civakî neînin. Gelek peyca û dezgeha nivîsîbû ji ber dizîyê ev tawana kuştina şevê dî hatîye encamdan. — (دهوك پولیس Duhok Police, هیڤی دکەین باوەریا خو ب هەمی هەوالێن تورێن جڤاکی نەئین گەلەك پەیجا و دەزگەها نڤێسیبو ژبەر دزیێ ئەف تاوانا کوشتنا شڤێدی هاتیه ئەنجام دان.. [arşîv], facebook.com/, 13.02.2019)

Herwiha

• hewall

Bide ber

• hewale
• heval
• ehwal

Etîmolojî

Ji erebî أَحْوَال‎ (ʾaḥwāl), pirrjimara حَال‎‎ (ḥāl) ku serekaniya peyva hal (rewş) ya kurdî ye.

Bikaranîn

"Hewal" (hem bi maneya "hal" û hem jî di soranî de bi maneya "nûçe, dengûbas") ji "eḥwal" ya erebî ye ku pirjimara "ḥal" e. Kurmancî ji herfên bideng li destpêkê hez nake loma "eḥwal" kiriye "ḥewal", wek ku me Îbrahîm jî kiriye Birahîm û Îsmaîl jî kiriye Simaîl.

Di kurdî de "hewal" jixwe pirrjimar e. Vêca mirov dikare wê dubare bike pirrjimar wek "Hal û hewalên te çi ne?" yan jî wek nêr bi kar bîne: "Hal û hewalê te çi ye?"

Ji ber ku "eḥwal" bûye "ḥewal" û paşî di soranî de formeke wê bûye "hewal" anku bi h-ya normal, medyaya soranî li ser wê baweriya şaş e ku ew peyveke kurdî ya xwemalî ye û wê niha li cihê "dengûbas" ya berê bi kar tîne ji ber ku dizanin ku "bas" ji "behs" (bi s-ya fis/sist) ya erebî tê. Anku ev petîperistên me dixwazin ji peyvên erebî yên bi sedsalan di zimanên me de cihgirtî birevin lê dîsa jî lê vedigerin.

Di mesela destberdana ji peyvên "mekteb/medrese" û destpêkirina peyva "qutabxane" de jî bi eynî awayî ji erebî revîne û çûne xwe spartiye peyveke din ya erebî! Nimûneyên bi vî awayî ne yek û du û deh in.

Werger

• Almanî: Zustand → de nêr
• Îngilîzî: ^?circumstances → en
• Tirkî: ahval → tr durum → tr, haber → tr ^?durum zarfı → tr, ^?hamile → tr

Navdêr

hewal mê û nêr

1. Awayê şaşnivîsî yê heval.

Soranî

Navdêr

hewal

1. nûçe, dengûbas, peyam
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)