garis

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /ɡɑːˈɾɪs/

Navdêr

Tewandina garis
Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	garis	garis
Îzafe	garisê	garisên
Çemandî	garisî	garisan
Nîşandera çemandî	wî garisî	wan garisan
Bangkirin	gariso	garisino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	garisek	garisin
Îzafe	garisekî	garisine
Çemandî	garisekî	garisinan

garis n

1. genimok, genimê şamî, genimokê şamî, lazût
   • Aşê me egerçi weqfê 'am e
     Gewrî tejî garisê heram e
     Wî garisî harisek diçînit — (Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692)
   • Ekserî xurekê (xwarina) jarêd wan nanê cehî û nanê garisî û dew û mast u jajî ne. — (Mele Mehmûdê Bayezîdî, Amadekar: Jan Dost Adat û Rusûmatnameê Ekradiye, Weşanxaneya Nûbihar, 2010, r. 126, ISBN 9789944360678)
2. lazût^{[Ev rêz ji aliyê botê ve lê hatiye zêdekirin, ji kerema xwe re kontrol bike!].}

Navê zanistî

• Zea mays

Pîrepend

• Garisê xwe nedan ser werisî yekî
• Garis û gul bû baranê lê kir şil û mil bû
• Garisê hûr ji kefa destî yekî nerijîn

Hevmane

• gilgil
• lazût
• zalût

Herwiha

• garisê misirî
• garisê stenbolî
• gars

Bide ber

• faris

Binêre herwiha

• gêre

Etîmolojî

Bi esehî nayê zanîn lê belkî hevreha peyva bi maneya "ceh" ya gelek zimanan be: ermenî գարի (gari), afrîkansî gars, almanî Gerst, holendî gerst, romanî orz, îtalî orzo, latînî hordeum... hemû ji proto-hindûewropî *gʰr̥iom.

Jê

• garisî

Werger

• Abxazî: аԥш (āpš)
• Açehî: jagong
• Adîgeyî: натрыф (natrəf)
• Afrîkansî: mielies
• Albanî: shtalb → sq n, misër → sq n, kallamboq → sq n
• Almanî: Mais → de n, Kukuruz → de n, Türken → de n, Türkenkorn nt, Türkisch Korn nt, Türkischer Weizen n, Welschkorn → de nt, Milje → de n, Welschkann
• Amharî: በቆሎ (bäḳolo)
• Apaçî:

  Apaçiya rojava: nadą́ʼ

• Aragonî: panizo n, milloca
• Asamî: মাকৈ (makoi)
• Astûrî: maíz n
• Avarî: цӏоросаролъ (cʼorosarolˢ)
• Awadhî: जोन्हरी (jonharī)
• Aymarayî: tonqo, tunqu
• Aynuyî: キミ (kimi)
• Azerî: qarğıdalı → az
• Balînî: jagung
• Bambarayî: kaba
• Banyumasanî: jagung
• Baskî: arto
• Başkîrî: кукуруз (kukuruz)
• Belarusî: кукуру́за m (kukurúza), маі́с n (maís)
• Bengalî: ভুট্টা (bhuṭṭa)
• Bîkoliya naverast: mais
• Bretonî: maiz → br
• Bulgarî: царевица → bg m (carevica)
• Burmayî: ပြောင်း → my (praung:)
• Conxayî: གེ་ཟ (ge za)
• Çamicuroyî: nashi
• Çeçenî: хьаьжкӏа (ḥʳäžkʼa)
• Çekî: kukuřice → cs m
• Çerokî: ᏎᎷ (selu)
• Çeyenî: ová'kemâhaemenôtse
• Çîçewayî: chimanga
• Çîkasawî: tanchi'
• Çînî:

  Kantonî: 粟米 (suk¹ mai⁵)

  Dunganî: йүми (yümi), борми (bormi), богў (bogw)

  Hakkayî: 包粟 (pâu-siuk)

  Mandarînî: 玉米 → zh (yùmǐ), 粟米 → zh (sùmǐ), 番麥 / 番麦 → zh (fānmài)

  Min dongî: 油甜苞 (iù-diĕng-báu)

  Minnanî: 番麥 / 番麦 → zh-min-nan (hoan-be̍h)

  Wuyî: 珍珠米

• Danmarkî: majs → da g
• Dinkayî: anyuɔl
• Divehî: ޒުވާރި (zuvāri)
• Doteliyî: मकै (makai)
• Endonezyayî: jagung → id
• Erebî: ذُرَة m (ḏura)

  Erebiya misrî: درة m (dura)

  Erebiya hîcazî: ذرة m (dura), حَبَش n (ḥabaš)

  Erebiya fasî: درة (dra)

• Ermenî: եգիպտացորեն → hy (egiptacʻoren)
• Esperantoyî: maizo
• Estonî: mais → et
• Farisî: بلال → fa (balâl), ذرت → fa (zorrat)
• Ferî: mais → fo m yan nt
• Fînî: maissi → fi
• Fransî: maïs → fr n, blé d’Inde → fr n
• Frîsî: mais nt
• Fulahî:

  Adlamî: 𞤳𞤢𞥄𞤦𞤢

  Latînî: kaaba

• Gaelîka skotî: coirce Innseanach n
• Galîsî: maínzo → gl n, millo → gl n
• Gorontaloyî: binte
• Gujaratî: મકાઈ → gu (makāī)
• Gurcî: სიმინდი (simindi)
• Guwaranî: avati
• Haîtî: mayi
• Hawayî: kūlina
• Hawsayî: agwado
• Hindî: मक्का → hi n (makkā), मकई → hi (makaī), भुट्टा → hi (bhuṭṭā)
• Holendî: mais → nl n, Turkse tarwe n, Spaanse tarwe m
• Isanî: เข้าโคตร (khêā khotr)
• Îbranî: תִּירָס n (tíras)
• Îdoyî: maizo → io
• Îlokanoyî: mais
• Îngilîzî: maize → en, corn → en
• Înterlîngua: mais
• Îrlendî: arbhar Indiach n, grán buí n
• Îsthmus zapotekî: xubaʼ
• Îtalî: granturco → it n, granoturco → it n, mais → it n
• Îzlendî: maís → is n
• Japonî: 玉蜀黍 → ja (トウモロコシ, tōmorokoshi), コーン (kōn)
• Javayî: ꦗꦒꦸꦁ → jv (jagung)
• K'içe': ixim, äj
• Kabardî: нартыху (nartəxʷu)
• Kamberayî: watar
• Kannadayî: ಮೆಕ್ಕೆ ಜೋಳ → kn (mekke jōḷa)
• Kansayî: hába
• Kapampanganî: mais
• Karaoyî: mais
• Katalanî: blat de moro → ca n, dacsa → ca m, moresc → ca n, panís → ca n, panís de l'Índia n
• Katawbayî: kus
• Kayingangî: gãr
• Keçwayî: sara → qu, hala, hara
• Kirgizî: жүгөрү → ky (cügörü)
• Kîkûyûyî: mbembe sinif c9
• Kîngalî: බඩ ඉරිඟු (baḍa iriⁿgu)
• Kînyarwandayî: ikigori
• Komançî: hanipʉ
• Koreyî: 옥수수 → ko (oksusu), 강냉이 → ko (gangnaeng-i)
• Kornî: ýs
• Kreyoliya guwiyanîsî: mi, miyis
• Krî: mahtamin (mahtamin)
• Ladînoyî: maís, misir
• Lakotayî: wagmiza, wahuapa
• Lamboyayî: watara
• Latînî: frūmentum turcicum nt, maizium
• Latviyayî: kukurūza → lv m
• Lawsî: ສາລີ (sā lī)
• Lazî: ლაზუტი (lazuťi)
• Lîtwanî: kukurūzas n
• Lombardî: formentón
• Lueyî: ᦃᧁᧉᦷᦡᧂ (ẋaw²ḋong)
• Luhyayî: kamayindi
• Lundayehî: deley
• Maithilî: मकै (makaɨ)
• Makedonî: пченка m (pčenka)
• Malayalamî: ചോളം → ml (cōḷaṃ)
• Maleku jaikayî: áinh
• Malezî: jagung → ms
• Maltayî: qamħirrun n, qamħ n
• Mançûyî: ᠠᡳᡥᠠ
  ᡧᡠᡧᡠ
• Manipurî: ꯆꯨꯆꯥꯛ (cucāk)
• Maorî: kānga, kōpakipaki, paratē
• Mapuçî: wa
• Maratî: मका (makā)
• Marîkopayî: tdish
• Mayayiya mopanî: ixiʼim
• Mazahuayiya navendî: trjo̱'o̱
• Mbya guaraniyî: avaxi
• Mecarî: kukorica → hu, tengeri → hu, törökbúza → hu
• Megrelî: ლაიტი (laiṭi), ლაზუტი (lazuṭi), ლასტი (lasṭi), ლატი (laṭi)
• Mongolî:

  Kirîlî: эрдэнэ шиш (erdene šiš)

  Mongolî: ᠡᠷᠳᠡᠨᠢ
  ᠰᠢᠰᠢ (erdeni sisi)

• Nahwatlî: tlaolli → nah, tlayolli, elotl → nah, cintli → nah
• Napolîtanî: ggranoturco n
• Navajoyî: naadą́ą́ʼ
• Newarî: कःनि (ka:ni)
• Nîasî: rigi
• Normandî: maïs n
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: mais → no n

  Norweciya nînorskî: mais → nn n

• O'odhamî: huhni
• Ojibweyî: mandaamin
• Oksîtanî: milh → oc n, milhòc → oc n
• Oriyayî: ମକା → or (môka)
• Oromoyî: boqqolloo
• Osageyî: hápa
• Osetî: нартхор (nartxor)
• Osmanî: لازوت (lazot)
• Ottawayî: mdaamin
• Oygurî: كۆممىقوناق (kömmiqonaq)
• Ozbekî: makkajoʻxori → uz
• Papyamentoyî: maishi
• Peştûyî: جوار → ps (juwar)
• Pîpîlî: sinti, ēlot, tawial
• Polonî: kukurydza → pl m, kukurydza zwyczajna m
• Portugalî: milho → pt n
• Potawatomî: mdamen
• Puncabî:

  Şaxmuxî: مکی → pa (mkī)

  Gurmuxî: ਮੱਕੀ (makkī)

• Pwoyiya bakurî: บือเคเส่ะ
• Qazaxî: жүгері → kk (jügerı)
• Rapanuyî: tarake
• Romanî: मिसिरि (misiri)
• Romanyayî: porumb → ro n, cucuruz → ro n, păpușoi → ro n
• Rusî: кукуру́за m (kukurúza), маи́с n (maís)
• Sakizayayî: kubkub
• Samoayî: sila
• Samoayî: sana
• Santalî: ᱡᱚᱸᱰᱨᱟ (jỗḍra), ᱡᱚᱱᱚᱲᱟ (jônôṛa)
• Sardînî: trigumoriscu
• Sicîlî: granuturcu → scn n
• Sindhî: مڪئي
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: куку̀руз n

  Latînî: kukùruz → sh n

• Slovakî: kukurica → sk m
• Slovenî: koruza → sl m
• Somalî: galley
• Sotoyiya bakur: tšhela letswai
• Sotoyiya başûr: poone
• Spanî: maíz → es n, elote → es n, choclo → es n, millo → es n, jojoto → es n
• Sundanî: ᮏᮌᮧᮀ (jagong)
• Swahîlî: muhindi, hindi → sw
• Swêdî: majs → sv g
• Tacikî: ҷуворимакка → tg (juvorimakka), мак-каҷуворӣ (mak-kajuvorī)
• Tagalogî: mais → tl
• Taiya başûrî: โพด
• Tamîlî: மக்காச்சோளம் → ta (makkāccōḷam)
• Tayiya bakurî: ข้าวสาลี
• Tayî: ข้าวโพด → th
• Telûgûyî: మొక్కజొన్న → te (mokkajonna)
• Temazîxtiya atlasa navendî: ⴰⵙⵏⴳⴰⵔ n (asngar)
• Teteriya krîmî: mısırboğday
• Teterî: кукуруз (ququruz)
• Tetûmî: batar
• Tigrînî: ዕፉን (ʿəfun)
• Tirkî: darı → tr, mısır → tr, ügür → tr
• Tirkmenî: mekgejöwen
• Tîbetî: ཨ་ཤོམ། (a shom)
• Tokpisinî: kon
• Tongî: koane
• Tumbukayî: ngoma
• Tzotzîlî: ixim
• Tzutucîlî: ixiim
• Umbunduyî: epungu
• Urdûyî: مکا n (makkā), بھٹا (bhuṭṭā)
• Ûkraynî: кукуру́дза m (kukurúdza), маї́с n (majís)
• Venîsî: formenton → vec
• Viyetnamî: bắp → vi, ngô → vi, bẹ → vi
• Volapûkî: mait → vo
• Wayuuyî: maikki
• Weylsî: indrawn n
• Wolofî: mboq
• Ximêrî: ពោត → km (poot)
• Xosayî: umbone
• Yakutî: кукурууза (kukuruuza)
• Yidîşî: קוקורוזע m (kukuruze)
• Yorubayî: àgbàdo
• Yûnanî: αραβόσιτος → el n (aravósitos), καλαμπόκι → el nt (kalampóki)

  Yûnaniya pontî: λαζούδ (lazoúd)

• Zhuangî: haeuxyangz
• Zuniyî: miwe

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara maize a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Endonezyayî

Bilêvkirin

• Deng (Sleman, Îndonezya)^ⓘ

Navdêr

garis

1. rêz, hêl, xet, xîç
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên rêz hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}