pîretewt

Kurmancî

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	pîretewt	pîretewt
Îzafe	pîretewta	pîretewtên
Çemandî	pîretewtê	pîretewtan
Nîşandera çemandî	wê pîretewtê	wan pîretewtan
Bangkirin	pîretewtê	pîretewtino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	pîretewtek	pîretewtin
Îzafe	pîretewteke	pîretewtine
Çemandî	pîretewtekê	pîretewtinan

pîretewt mê

1. pîrhebok, cadû, pîrelik, jinên pîr û sihirker
2. (mecazî) jinên pîr û kirêt

Nîşeyên karanînê

Ji bilî hinan (tevnpîrk, pîrelik...) hemû bêjeyên ku ramana "pîrejina cazûger" didin herwihan dikarin bo "tevnpîrk" bi kar werin. Dibe ku hoya vê bibin baweriyên kevnar ku wan têkilî hevdî dikir.

Etîmolojî

Ji pîr +‎ -e- +‎ tewt, a paşîn pevbestî tewtew û tewtewîn, anku axiftina pûç û pûçker. Ew bixwe ji tewîn, bo guherrîna bi ramana cazûkî bide ber îngilîzî weird û wizard (ji proto-hindûewropî *vert- (“zivirrîn”), > kurdî gerrîn) û tirkî büyü (“cazû, tewtew”) (hevreha bükmek (“tewandin, çemandin”)). Bide ber pîrepit, ji pitepit.

Werger

jinên sihirker:

• Afrîkansî: heks
• Albanî: shtrigë → sq, magjistare → sq
• Almanî: Hexe → de mê, Hexer → de nêr
• Astûrî: bruxa → ast
• Azerî: ifritə → az
• Baskî: sorgin; belagile (Zuberoan/Souletin dialect)
• Bretonî: sorserez → br
• Corse: strega, sdreia, maga, moca
• Çekî: čarodějnice → cs mê
• Çînî:

  Mandarînî: 巫婆 → zh (wūpó), 魔女 → zh (mónǚ), 女巫 → zh (nǚwū)

• Danmarkî: heks g
• Erebî: ساحرة‎ (saaHira) mê
• Ermenî: վհուկ → hy (vhuk)
• Esperantoyî: sorĉistino
• Estonî: nõid
• Farisî: ساحره‎ → fa (sahareh)
• Fînî: noita → fi
• Fransî: sorcière → fr mê
• Frîsî: tsjoendster
• Gaelîka skotî: ban-draoidh mê, buidseach mê, bana-bhuidseach mê
• Gujaratî: વિચ (vic), ચૂડેલ (cūḍel)
• Gurcî: გრძნეული (grʒneuli), ჯადოქარი (ǯadokari)
• Haîtî: sòsyè
• Hindî: चुड़ैल → hi (cuṛail) mê
• Holendî: heks → nl mê, kol → nl mê
• Îbranî: מכשפה‎ mê
• Îngilîziya kevn: hægtesse mê, wicca nêr, wicce mê
• Îngilîzî: witch → en
• Îrlendî: cailleach → ga mê
• Îtalî: strega → it mê, fattucchiera → it mê
• Îzlendî: norn → is mê
• Japonî: 魔女 → ja (まじょ majo)
• Kannadayî: ಮಾಟಗಾತಿ → kn (māṭagāti), ಮಾಂತ್ರಿಕ ಸ್ತ್ರೀ → kn (māntrika strī), ಮಾಯಗಾತಿ → kn (māyagāti)
• Katalanî: bruixa → ca mê
• Koreyî: 무당 → ko (mudang) (巫堂)
• Latînî: malefica, venefica, fascinans → la, fascinatrix, saga, maga, striga mê
• Lîmbûrgî: heks → li mê
• Lîtwanî: ragana
• Luksembûrgî: Hex mê
• Makedonî: вештерка (véšterka) mê
• Malayalamî: മന്ത്രവാദം (mantravādaṃ)
• Maltayî: sahhara
• Manksî: ben obbee, buitçh, caillagh
• Mecarî: boszorka → hu, boszorkány → hu
• Nedersaksî: Hex
• Norwecî: heks mê, heksa mê
• Polonî: czarownica → pl mê, wiedźma → pl mê
• Portugalî: bruxa → pt mê, bruxo → pt nêr
• Qazaxî: мыстан (mystan)
• Romanyayî: vrăjitoare (woman), vrăjitor (man)
• Romansh: stria, streia
• Rusî: ведьма → ru (véd’ma) mê, колдунья → ru (koldún’ja) mê, волшебница → ru (volšébnica), чародейка → ru (čarodéjka) mê
• Sirboxirwatî: vještica → sh mê, vještac → sh nêr
• Sirboxirwatî: vještica → sh mê, vještac → sh nêr
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: вештица mê, вештац mê

  Roman: veštica mê, veštac mê

• Slovakî: čarodejnica mê, striga → sk mê, bosorka → sk mê
• Slovenî: čarovnica → sl mê
• Sorbiya jêrîn: chódota
• Sorbiya jorîn: chodojta, kuzłarnča
• Spanî: bruja → es mê
• Sûmerî: kashshaptu
• Swahîlî: mchawi → sw
• Swêdî: häxa → sv g, trollpacka → sv g (woman), trollkvinna g (woman), trollkarl → sv g (man)
• Tamîlî: சூனியக்காரி (cūṉiyakkāri)
• Telûgûyî: మంత్రగత్తె (maMtragatte)
• Tirkî: cadı → tr
• Ûkraynî: відьма (víd’ma)
• Volapûkî: magivan → vo, himagivan, jimagivan → vo
• Weylsî: dewines mê, gwrach
• Yûnaniya kevn: φαρμακίς (pharmakis)
• Yûnanî: μάγισσα → el (mágissa) mê