biyanî

Kurmancî

Navdêr

Zayendên mê û nêr ên binavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	bîyanî	bîyanî	bîyanî
Îzafe	bîyaniya	bîyaniyê	bîyaniyên
Çemandî	bîyaniyê	bîyanî	bîyaniyan
Nîşandera çemandî	wê bîyaniyê	wî bîyanî	wan bîyaniyan
Bangkirin	bîyaniyê	bîyaniyo	bîyaniyino
Zayendên mê û nêr ên nebinavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	bîyaniyek	bîyaniyek	bîyaniyin
Îzafe	bîyaniyeke	bîyaniyekî	bîyaniyine
Çemandî	bîyaniyekê	bîyaniyekî	bîyaniyinan

biyanî mê û nêr

1. bêgane, xerîb, derekî, derveyî, xaricî, ecnebî, namo, tarawî, henderanî
   • Lê Bayezîdî dibêje ku Kurd bêtir stûxwar in li ber hakimên biyanî, di Şerefnameya Şerefxanê Bedlîsî de jî wisa ye. Șerefxan behsa serpêhatiya Îdrîsê Bedlîsî û Sultan Selîm dike dema ku wî jê xwestibû mîrmîranekî ji nav Kurdan peyda bike. Îdrîsê Bedlîsî dibêje Sultan Selîm: Ew hikumdariya hev qebûl nakin loma jî divê hakim yekî biyanî be. Bi rastî jî mîrmîranekî biyanî ji bo Kurdan dibînin. — (Mele Mehmûdê Bayezîdî, Amadekar: Jan Dost Adat û Rusûmatnameê Ekradiye, Weşanxaneya Nûbihar, 2010, r. 62, ISBN 9789944360678)
2. nenas
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: بیانی‎
• kurdî-krîlî: бьйани

Herwiha

• biyan

Bide ber

• beyanî

Jê

• biyanistan
• biyanistanî
• biyanîdost
• biyanîdostî
• biyanîhez
• biyanîhezî
• biyanîtî
• biyaniyar
• biyaniyarî
• dijbiyanî
• dijbiyanîtî
• (Lêker) biyanî bûn
• (Lêker) biyanî kirin

• (Navdêr) biyanîbûn
• (Navdêr) biyanîkirin

• (Rengdêr) biyanîbûyî
• (Rengdêr) biyanîkirî

Etîmolojî

Ji biyan + -î, ji zimanên îranî, hevreha soranî بیانی‎ (byanî), farisî بیگانه‎ (bîganê), pehlewî bêganek, bêganik, hemû ji îraniya kevn bê- (derve). Ji heman rehî: biyaban.

Werger

• Afrîkansî: buitelander
• Albanî: huaj → sq n
• Almanî: Ausländer → de n, Ausländerin → de m
• Aromanî: xen n, striin n
• Azerî: xarici → az, əcnəbi → az
• Baskî: atzerritar, kanpotar
• Belarusî: іншазе́мец n (inšazjémjec), іншазе́мка m (inšazjémka), чужазе́мец n (čužazjémjec), чужазе́мка m (čužazjémka), заме́жнік n (zamjéžnik), заме́жніца m (zamjéžnica)
• Bengalî: বিদেশি → bn (bideśi), বিদেশিনী → bn (bideśini), আজনবি → bn (ajnobi)
• Bulgarî: чуждене́ц → bg n (čuždenéc), чужденка́ m (čuždenká)
• Burmayî: တတိုင်းတပြည်သား (ta.tuing:ta.pranysa:), နိုင်ငံခြားသား → my (nuingngamhkra:sa:)
• Çekiya kevn: jinokrajín n
• Çekî: cizinec → cs n, cizinka m
• Çînî:

  Kantonî: 外國人 (ngoi⁶ gwok³ jan⁴), 老外 (lou⁵ ngoi^6-2)

  Dunganî: вэгуйжын (veguyřɨn)

  Mandarînî: 外國人 → zh (wàiguórén), 外人 → zh (wàirén), 老外 → zh (lǎowài)

• Danmarkî: udlænding → da g
• Endonezyayî: orang asing
• Erebî: أَجْنَبِيّ‎ n (ʾajnabiyy), أَجْنَبِيَّة‎ m (ʾajnabiyya)

  Erebiya misrî: أجنبي‎ n (ʔagnabi), أجنبية‎ m (ʔagnabeya)

  Erebiya hîcazî: أجنبي‎ n (ʔajnabi), أجْنَبِيَّة‎ m (ʔajnabiyya)

• Ermenî: օտարերկրացի → hy (ōtarerkracʻi), արտասահմանցի (artasahmancʻi), օտարազգի → hy (ōtarazgi)
• Esperantoyî: fremdulo, fremdlandulo, eksterlandano
• Estonî: välismaalane
• Ferî: útlendingur n
• Fînî: ulkomaalainen → fi
• Fransî: étranger → fr n, étrangère → fr m
• Gaelîka skotî: coimheach n, coigreach n, Gall n, eilthireach n
• Galîsî: estranxeiro → gl n, estranxeira m, forasteiro → gl n, forasteira m
• Gujaratî: વિદેશી (videśī)
• Gurcî: უცხოელი (ucxoeli)
• Guwaranî: pytagua
• Hindî: विदेशी → hi n (videśī), अन्यदेशीय → hi (anyadeśīya), परदेशी → hi n (pardeśī), अजनबी n (ajnabī)
• Holendî: buitenlander → nl n, buitenlandse → nl m, vreemdeling → nl n, vreemdelinge → nl m, uitlander n, uitlandse m
• Îbranî: זָר‎ → he n (zar), זָרָה‎ → he m
• Îngilîziya kevn: elþēodiġ n, elþēodgu m
• Îngilîziya navîn: foreyn, foreyner
• Îngilîzî: foreigner → en
• Îrlendî: coimhthíoch n, eachtrannach n
• Îtalî: straniero → it n, straniera → it m
• Îzlendî: útlendingur → is n
• Japonî: 外国人 → ja (がいこくじん, gaikokujin), 外人 → ja (がいじん, gaijin), 異国人 (いこくじん, ikokujin)
• Jarawa: innen
• Katalanî: foraster → ca n, forastera → ca m; estranger → ca n, estrangera → ca m
• Kirgizî: чет өлкөлүк (çet ölkölük)
• Koreyî: 외국인 → ko (oegugin), 이국인 (igugin), 외인 (oein)
• Latînî: barbarus → la n, peregrīnus n, extraneus n, alienus → la
• Latviyayî: ārzemnieks n, ārzemniece m
• Lawsî: ຝຣັ່ງ (fa rang), ແຂກ → lo (khǣk), ແຂກກູລາ (khǣk kū lā), ຄົນນອກ (khon nǭk)
• Lîtwanî: užsienietis n, užsienietė m, svetimšalis n, kitakilmis n
• Makedonî: странец n (stranec), странкиња m (strankinja), туѓинец n (tuǵinec), туѓинка m (tuǵinka)
• Malayalamî: വിദേശി → ml (vidēśi)
• Malezî: orang asing
• Maltayî: għarib n, għariba m, barrani n, barranija m
• Maorî: tautangata
• Mecarî: külföldi → hu, idegen → hu
• Mongolî:

  Kirîlî: гадаадын хүн (gadaadyn hün), гаднын хүн → mn (gadnyn hün)

• Navajoyî: anaʼí, déʼéyóní
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: utlending n

  Norweciya nînorskî: utlending → nn n

• Oksîtanî: estrangièr → oc, forastièr → oc
• Osmanî: یابانجی‎ (yabancı)
• Oygurî: چەت ئەللىك‎ (chet ellik), چەتئەللىك‎ (chet'ellik), ئەجنەبىي‎ (ejnebiy)
• Ozbekî: chet ellik, ajnabiy → uz
• Peştûyî: اجنبي‎ → ps n an m (ajnabí), خارج‎ → ps n (xāréj)
• Farisî: اَجْنَبِی‎, خَارِجِی‎, بیگَانَه‎
• Polonî: cudzoziemiec → pl n, cudzoziemka → pl m, obcokrajowiec → pl n
• Portugalî: estrangeiro → pt n, estrangeira → pt m
• Qazaxî: шетелдік (şeteldık), шетел адамы (şetel adamy)
• Romanyayî: străin → ro n, străină → ro m
• Rusî: иностра́нец → ru n (inostránec), иностра́нка → ru m (inostránka), чужезе́мец → ru n (čužezémec), чужезе́мка → ru m (čužezémka), инозе́мец → ru n (inozémec), инозе́мка → ru m (inozémka), чужестра́нец → ru n (čužestránec), чужестра́нка → ru m (čužestránka)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: стра́нац n, стра̏нкиња m, туђи́нац n, ту̀ђӣнка m

  Latînî: stránac → sh n, strȁnkinja → sh m, tuđínac → sh n, tùđīnka → sh m

• Skotî: fremmit fowk
• Slovakî: cudzinec n, cudzinka m
• Slovenî: tujec → sl n, tujka m
• Sorbî:

  Sorbiya jorîn: wukrajnik n

• Spanî: extranjero → es n, extranjera → es m, forastero → es n, fuereño → es n, foráneo → es n, afuereño → es n
• Swahîlî: ajinabi → sw
• Swêdî: utlänning → sv g
• Şerpayî: ཕྱི་རྒྱ (chhigya)
• Tacikî: хориҷӣ → tg (xorijī), аҷнабӣ → tg (ajnabī), бегона → tg (begona)
• Tayî: ฝรั่ง → th (fràng), ฮวน → th (huuan), ต่างชาติ → th, ต่างด้าว → th, คนจร
• Telûgûyî: పరదేశి → te (paradēśi)
• Tetûmî: malae
• Tirkî: yabancı → tr, ecnebi → tr, çet elli → tr
• Tirkmenî: gemişek
• Tîbetî: ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མི (phyi rgyal gyi mi)
• Tuluyî: ಪರ್ರಾಯೆ (parrāye)
• Tûpiya kevn: mamõygûara
• Ugarîtî: 𐎐𐎋𐎗 (nkr)
• Urdûyî: اَجْنَبی‎ → ur n (ajnabī), پَرْدیسی‎ n (pardesī), بیگانَہ‎ n (begānah)
• Ûkraynî: інозе́мець n (inozémecʹ), інозе́мка m (inozémka), чужозе́мець n (čužozémecʹ), чужозе́мка m (čužozémka)
• Viyetnamî: người nước ngoài, người ngoại quốc
• Volapûkî: foginänan → vo, hifoginänan, jifoginänan
• Weylsî: alltud
• Ximêrî: ជនបរទេស → km (chônôbrôtés), បរទេស → km (bɑteih)
• Yidîşî: אויסלענדער‎ n (oyslender), אויסלענדערין‎ m (oyslenderin)

• Yûnanî: ξένος → el n (xénos), ξένη → el m (xéni), αλλοδαπός → el n (allodapós), αλλοδαπή → el m (allodapí)

  Kevn: ξένος n (xénos), ξένη m (xénē)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Rengdêr

biyanî

1. bêgane, xerîb, derekî, derveyî, xaricî, ecnebî, namo, tarawî, henderanî
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Werger

• Afrîkansî: vreemd → af
• Albanî: i huaj → sq
• Almanî: fremd → de, ausländisch → de
• Aromanî: xen n, xeanã m, cãsen n, striin n, striinã m
• Astûrî: estrañu, foriatu
• Azerî: xarici → az, əcnəbi → az
• Baskî: atzerriko, atzerritar
• Başkîrî: сит ил (sit il)
• Belarusî: заме́жны (zamjéžny), чужазе́мны (čužazjémny), іншазе́мны (inšazjémny), зарубе́жны (zarubjéžny), заграні́чны (zahraníčny)
• Bulgarî: чужд → bg (čužd), чуждестра́нен → bg (čuždestránen)
• Çekî: cizí → cs, zahraniční → cs
• Çînî:

  Çînî: 外國的 (wàiguóde), 外來的 → zh (wàilái de)

• Çukçî: ӄуԓинутэԓьын (quḷinutėḷʹyn)
• Danmarkî: fremmed → da
• Erebî: أَجْنَبِيّ‎ (ʾajnabiyy)

  Erebiya hîcazî: أجْنَبي‎ (ʔajnabi)

• Ermenî: օտար → hy (ōtar)
• Esperantoyî: alilanda, fremda → eo
• Estonî: võõra
• Farisî: غریب‎ → fa (ğarib), بیگانه‎ → fa (bigâne)
• Fînî: vieras → fi
• Fransî: étranger → fr n
• Gaelîka skotî: coimheach, Gallda
• Galîsî: estranxeiro → gl n
• Hindî: परदेसी (pardesī)
• Holendî: vreemd → nl, buitenlands → nl
• Îbranî: זר‎ → he n (zar)
• Îngilîziya kevn: elþēodiġ
• Îngilîziya navîn: foreyn, fremde
• Îngilîzî: foreign → en
• Îrlendî: allúrach, coimhthíoch
• Japonî: 外来の → ja (gairai no)
• Javayiya kevn: aneh
• Javayî: anèh
• Katalanî: estranger → ca n, estrangera → ca m ; estrany → ca n, estranya → ca m
• Kirgizî: чет элдик (çet eldik), чет өлкөлүк (çet ölkölük)
• Koreyî: 외래-의 (oerae-ui)
• Latînî: extraneus, barbarus → la, peregrinus, alienus → la
• Latviyayî: svešs
• Lawsî: ຕ່າງປະເທດ (tāng pa thēt), ຕ່າງດ້າວ (tāng dāo)
• Lîtwanî: svetimas n
• Makedonî: туѓ n (tuǵ), странски (stranski)
• Malezî: asing → ms
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: utenlandsk → no

  Norweciya nînorskî: utanlandsk → nn

• Ozbekî: xorijiy → uz, begona → uz, chet → uz
• Polonî: obcy → pl, zagraniczny → pl, cudzoziemski → pl
• Portugalî: estrangeiro → pt
• Qazaxî: шетелдік (şeteldık)
• Rusî: иностра́нный → ru n (inostránnyj), зарубе́жный → ru (zarubéžnyj), инозе́мный → ru (inozémnyj), заграни́чный → ru (zagraníčnyj), чужезе́мный → ru (čužezémnyj)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: стра̑н, ту̏ђ

  Latînî: strȃn → sh, tȕđ → sh

• Skotî: fremmit
• Slovakî: cudzí, zahraničný
• Slovenî: tuj
• Spanî: extraño → es, extranjero → es, foraño, forano → es
• Swêdî: främmande → sv
• Tacikî: хориҷӣ → tg (xorijī), бегона → tg (begona), ғариб → tg (ġarib)
• Tagalogî: banyaga → tl
• Tayî: ต่างประเทศ → th, ต่างด้าว → th
• Telûgûyî: విదేశీ (vidēśī)
• Tetûmî: malae
• Tirkî: yabancı → tr
• Tîbetî: ཕྱི་རྒྱལ (phyi rgyal)
• Urdûyî: پَرْدیسی‎ (pardesī)
• Ûkraynî: інозе́мний (inozémnyj), закордо́нний (zakordónnyj), зарубі́жний (zarubížnyj)
• Viyetnamî: nước ngoài → vi
• Ximêrî: បរទេស → km (bɑteih)
• Yidîşî: פֿרעמד‎ (fremd)

• Yûnanî: ξένος → el n (xénos)

  Kevn: ξένος (xénos), ἀλλότριος (allótrios)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.