xweza

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /xʷɛˈzɑː/

Navdêr

Tewandina xweza
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	xweza	xweza
Îzafe	xwezaya	xwezayên
Çemandî	xwezayê	xwezayan
Nîşandera çemandî	wê xwezayê	wan xwezayan
Bangkirin	xwezayê	xwezayino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	xwezayek	xwezayin
Îzafe	xwezayeke	xwezayine
Çemandî	xwezayekê	xwezayinan

xweza

xweza m

1. (purîzm) tebîet, natûr, sirişt, xwerist
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Têkildar

• derdor
• hawirdor
• jîngeh

Bide ber

• xwezî

Jê

• xwezadost
• xwezadostî
• xwezahez
• xwezahezî
• xwezanas
• xwezanasî
• xwezaparêz
• xwezaparêzî
• xwezayane
• xwezayar
• xwezayarî
• xwezayî
• xwezazan
• xwezazanî

Etîmolojî

Neolojîzm ji xwe + za. Bide ber tirkî doğa ku bi miqayesekirina fransî nature ji bo terikandina tabiat (“tebîet”) hatiye çêkirin. Ew jî ji latînî nasci, nat- (“zayîn, jidayikbûn”) tê.

Çavkanî:

Bi zaravayên din

• Zazakî: xoza, tebîet

Werger

• Abxazî: аԥсабара (āpsābārā)
• Adîgeyî: природ (prirod)
• Afrîkansî: natuur → af
• Albanian:mjedis → sq, natyrë → sq m
• Almanî: Natur → de m
• Amharî: ተፈጥሮ (täfäṭro)
• Aragonî: natura m
• Aramiya nû ya asûrî: ܟܝܵܢܵܐ (kyānā)
• Aromanî: fise m
• Asamî: প্ৰকৃতি (prokriti)
• Azerî: təbiət → az
• Başkîrî: тәбиғәт (täbiğät)
• Belarusî: прыро́да → be m (pryróda)
• Bengalî: প্রকৃতি → bn (prôkriti)
• Bulgarî: приро́да → bg m (priróda)
• Burmayî: သဘာဝ → my (sa.bhawa.), စရိုက် → my (ca.ruik)
• Buryatî: байгаали (bajgaali)
• Çekî: příroda → cs m
• Çînî:

  Kantonî: 自然 (zi⁶ jin⁴)

  Dunganî: зыжан (zɨřan), зохуа (zohua)

  Mandarînî: 自然 → zh (zìrán), 造化 → zh

  Minnanî: 自然 → zh-min-nan (chū-liân / chīr-liân / chū-jiân / chī-liân)

  Wuyî: 自然

• Çuvaşî: ҫутҫанталӑк (śutśantalăk)
• Danmarkî: natur → da g
• Endonezyayî: alam → id, kodrat → id
• Erebî: طَبِيعَة m (ṭabīʿa)

  Erebiya misrî: طبيعة m (ṭabīʿa)

• Ermenî: բնություն → hy (bnutʻyun)
• Esperantoyî: naturo
• Estonî: loodus → et
• Farisiya navîn: 𐭰𐭩𐭧𐭫 (cyḥl)
• Farisî: طبیعت → fa (tabi'at), سرشت → fa (serešt), نهاد → fa (nahâd, nehâd), چهر → fa (čehr)
• Fînî: luonto → fi, ympäristö → fi
• Fransî: nature → fr m
• Gaelîka skotî: nàdar n
• Galîsî: natureza → gl m, naturanza m, natura → gl m
• Gotî: 𐍅𐌹𐍃𐍄𐍃 m (wists)
• Gujaratî: પ્રકૃતિ (prakṛti), કુદરત (kudrat)
• Gurcî: ბუნება (buneba), გარემო (garemo)
• Haîtî: nati
• Hindî: प्रकृति → hi m (prakŕti), फ़ितरत → hi m (fitrat), तबीयत → hi m (tabīyat), क़ुदरत m (qudrat), कुदरत → hi m (kudrat), फितरत → hi m (phitrat), निसर्ग → hi n (nisarg)
• Holendî: natuur → nl m
• Îbranî: טֶבַע → he n (téva)
• Îdoyî: naturo → io
• Îngilîziya kevn: ġecynd m, wist m
• Îngilîzî: nature → en
• Îrlendî: nádúr, an dúlra, dúlra
• Îtalî: natura → it m
• Îzlendî: náttúra → is m, umhverfi → is nt
• Japonî: 自然 → ja (しぜん, shizen)
• Kabardî: природэ (prirodɛ)
• Kalmîkî: йиртмҗ (yirtmj)
• Kannadayî: ನಿಸರ್ಗ → kn (nisarga)
• Katalanî: natura → ca m
• Keçwayî: sallqa
• Kirgizî: жаратылыш → ky (caratılış), табият → ky (tabiyat)
• Kîngalî: සොබාදහම (sobādahama)
• Koreyî: 자연 → ko (jayeon)
• Latînî: nātūra m
• Latviyayî: vide m, daba → lv m
• Lawsî: ທຳມະຊາດ → lo (tham ma sāt)
• Lezgînî: тӏебиат (ṭebiat)
• Lîtwanî: gamta → lt m
• Lueyî: ᦉᦳᧄᦘᦱᧇ (ṡumphaab)
• Makedonî: природа m (priroda)
• Malayalamî: പ്രകൃതി → ml (prakr̥ti)
• Malezî: alam semulajadi, semulajadi, tabiat, alam → ms
• Maorî: ao tūroa, aotūroa
• Maratî: निसर्ग (nisarga)
• Mariya rojhilatî: пӱртӱс (pürtüs)
• Mecarî: természet → hu
• Mokşayî: перьфпяль (perʹfpjalʹ)
• Mongolî:

  Kirîlî: байгаль → mn (bajgalʹ)

• Navajoyî: tłʼóoʼdi
• Nedersaksî: natuur → nds m
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: natur → no n

  Norweciya nînorskî: natur n

• Oksîtanî: natura → oc m
• Oriyayî: ପ୍ରକୃତି → or (prôkruti)
• Osetî: ӕрдз (ærʒ)
• Oygurî: تەبىئەت (tebi'et)
• Ozbekî: tabiat → uz
• Peştûyî: طبيعت → ps n (tabi'át)
• Polonî: natura → pl m, przyroda → pl m
• Portugalî: natureza → pt m
• Puncabî: ਕੁਦਰਤ (kudrat)
• Qazaxî: табиғат → kk (tabiğat)
• Romanyayî: natură → ro m
• Rusî: приро́да → ru m (priróda)
• Rusînî: приро́да m (pryróda)
• Sanskrîtî: प्रकृति → sa m (prakṛti)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: при́рода m

  Latînî: príroda → sh m

• Slovakî: príroda m
• Slovenî: narava → sl m
• Spanî: naturaleza → es m, natura → es m
• Swahîlî: mazingira → sw
• Swêdî: natur → sv g
• Tacikî: табиат → tg (tabiat)
• Tagalogî: kalikasan → tl
• Tamîlî: இயற்கை → ta (iyaṟkai)
• Tayî: ธรรมชาติ → th
• Telûgûyî: ప్రకృతి → te (prakr̥ti)
• Teteriya krîmî: tabiat
• Teterî: табигать → tt (tabigat’)
• Tigrînî: ተፈጥሮ (täfäṭro)
• Tirkî: tabiat → tr, doğa → tr
• Tirkmenî: tebigat
• Tîbetî: རང་བྱུང (rang byung)
• Udmurtî: инкуазь (inkuazʹ)
• Urdûyî: فِطْرَت m (fitrat), طَبِیعَت m (tabī'at), قُدْرَت m (qudrat)
• Ûkraynî: приро́да → uk m (pryróda)
• Viyetnamî: ngoài trời → vi, tự nhiên → vi, nguyên thủy → vi, tạo hóa → vi
• Volapûkî: nat → vo
• Ximêrî: ធម្មជាតិ (thɔɔmmɔɔciəteʼ)
• Yakutî: айылҕа (ayılğa)
• Yidîşî: נאַטור m (natur), סבֿיבֿה m (svive)
• Yûnanî: φύση → el m (fýsi)

  Kevn: φύσις m (phúsis)

• Zhuangî: mbwnnamh

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara nature a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.