şêx

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /ʃeːx/

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şêx	şêx
Îzafe	şêxê	şêxên
Çemandî	şêxî	şêxan
Nîşandera çemandî	wî şêxî	wan şêxan
Bangkirin	şêxo	şêxino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	şêxek	şêxin
Îzafe	şêxekî	şêxine
Çemandî	şêxekî	şêxinan

şêx nêr

1. serokek dînî ye
   • Goya aba û ecdadêd (bav û bapîrên) wan, mirovine salih (genc û welî) û şêx bûne. Lakîn niha eve ewladêd (torinên) wan cahil û bêedeb û nezan dibin. Lakin i'tibara wan li nik Ekradan qewî zêde zaf heye. Malêd şêxan li çolê jî bimîne nadizin û nêzûk nabin û ji xeberêd şêxan bidernakevin. — (Mele Mehmûdê Bayezîdî, Amadekar: Jan Dost Adat û Rusûmatnameê Ekradiye, Weşanxaneya Nûbihar, 2010, r. ?, ISBN 9789944360678)
   • Texmîs-i Laxer ber xezelê »Şêx Ehmed«
     Remzek ji nesîmê li çemin da û xwişî — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
2. serokek eşîrî ye
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
3. peyvek rêzgirtinê ye bo zelaman
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Herwiha

• şeyx
• şeyix

Jê

• şêxanî
• şêxatî
• şêxî
• şêxîtî

Etîmolojî

Ji erebî شيخ‎ (şeyx, “şêx, pîr, mirovên temenmezin”) ji rehê شاخ‎ (şaxe, “pîr bûn, mezin bûn”). Bo têkliya maneyê di navbera "pîrî" û "serokatiya dînî" de, bide ber peyva "pîr" ya îranî ya bi herdu wateyan û herwiha peyva "keşîş" ji îbrî קשיש‎ (keşîş, “pîr”).

Werger

• Albanî: sheik → sq n
• Almanî: Scheich → de n
• Avarî: шайих (šajiχ)
• Azerî: şeyx
• Belarusî: шэйх n (šejx)
• Bengalî: শেখ → bn (śekh)
• Bulgarî: шейх n (šejh)
• Çekî: šejk → cs n, šejch n, šajch n
• Çînî:

  Mandarînî: 謝赫 (xièhè), 酋長 (qiúzhǎng)

• Endonezyayî: syekh → id
• Erebî: شَيْخ‎ → ar n (šayḵ)

  Erebiya misrî: شيخ‎ n (šēḵ)

• Ermenî: շեյխ → hy (šeyx)
• Esperantoyî: ŝejko
• Estonî: šeik → et
• Farisî: شِیخ‎ → fa (šeyx)
• Fînî: šeikki → fi, sheikki
• Fransî: cheik → fr n
• Galîsî: xeque n
• Gurcî: შეიხი (šeixi)
• Hindî: शैख़ n (śaix), शेख → hi n (śekh)
• Holendî: sheik n
• Îbranî: שייח׳ / שֵׁיח‎ n (sheykh)
• Îngilîzî: sheik → en
• Îtalî: sceicco → it
• Îzlendî: sjeik n
• Japonî: シャイフ (shaifu), シェイフ (sheifu)
• Katalanî: xeic → ca n
• Kirgizî: шайык → ky (şayık)
• Koreyî: 샤이크 (syaikeu)
• Makedonî: ше́ик n (šéik)
• Malezî: syeikh → ms
• Mecarî: sejk → hu
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: sjeik n

  Norweciya nînorskî: sjeik n

• Oygurî: شەيخ‎ (sheyx)
• Ozbekî: shayx → uz
• Peştûyî: شيخ‎ n (šayx)
• Polonî: szejk → pl n
• Portugalî: xeque → pt n
• Qazaxî: шайқы (şaiqy)
• Romanyayî: șeic → ro
• Rusî: шейх → ru n (šejx)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: ше̏ик n

  Latînî: šȅik → sh n

• Slovakî: šejk n
• Slovenî: šejk n
• Spanî: jeque → es n
• Swêdî: schejk → sv, shejk → sv g
• Tacikî: шайх → tg (šayx)
• Tagalogî: heke
• Tirkî: şeyh → tr
• Tirkmenî: şeyh
• Urdûyî: شَیخ‎ n (śaix)
• Ûkraynî: шейх n (šejx)
• Yidîşî: שייך‎ n (sheykh)

• Yûnanî: σεΐχης → el n (seḯchis)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.