mertal

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /mɛɾˈtˤɑːl/, مەرطال، مەرطاڵ
• Kîtekirin: mer·tal

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	mertal	mertal
Îzafe	mertalê	mertalên
Çemandî	mertalî	mertalan
Nîşandera çemandî	wî mertalî	wan mertalan
Bangkirin	mertalo	mertalino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	mertalek	mertalin
Îzafe	mertalekî	mertaline
Çemandî	mertalekî	mertalinan

Mertalek

mertal nêr

1. amûrekî madenî yê pehn û bi gelemperî gilovir e û mirov dide ber xwe daku xwe ji şûran yan riman diparêze

   Inhezemû cumle revîn, ixtelesû yeʿnî revan
   Cewşen û dirʿ-u herdu zirh, cunne(t) û tirs herdu merṭal
   Ṣarim û seyf-i herdu şîr, sehm û qisî tîr û kuvan

   انهزموا جمله رڤین اختلسوا یعنی رڤان
   جوشن و درع هر دو زره جنت و ترس هر دو مرطال
   صارم و سیف هر دو شیر سهم و قسی تیر و کڤان — (Ehmedê Xanî, Nûbihara Biçûkan, 1683)

2. (mecazî) her tişta/ê ku tiştekî diparêze
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Herwiha

• (devokî) metal, mirtal, mital

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: مەرتال‎ (dengnasî: مەرطال، مەرطاڵ)

  (klasîk) مرطال‎ (merṭal)

Jê

• mertalî

Etîmolojî

Nayê zanîn. Belkî têkildarî metal (“maden, kanza”) ya gelek zimanên ewropî be. Di hin devokan de metal e anku R tê de nîne.

Bi zaravayên din

• Soranî: سپەر‎ (sper), مەتاڵ‎ (metall), قەڵغان‎ (qellẍan)

Werger

• Açehî: peurisè
• Adîgeyî: ашъо (āŝo)
• Afarî: gob n
• Afrîkansî: skild → af
• Albanî: mburojë → sq m, shqyt → sq n
• Almanî: Schild → de n

  Elmanîşî: Schilt n

  Almaniya Pennsylvania: Schild nt

• Altayiya başûrî: калка (kalka) кӧлгӧк (kölgök)
• Amharî: ጋሻ (gaša)
• Aramî:

  Siryaniya klasîk: ܣܟܪܐ‎ m (sakkərā)

• Arapaho: heeceiʼ
• Arrernteyiya rojavayî: alkwerte
• Asamî: ঢাল (dhal)
• Astûrî: escudu n
• Azerî: qalxan → az
• Bambarayî: nɛgɛbɛnnan
• Baskî: ezkutu
• Başkîrî: ҡалҡан (qalqan)
• Belarusî: шчыт n (ščyt)
• Bengalî: ঢাল (ḍhal)
• Binukid: kalasag
• Bretonî: skoed → br n
• Bulgarî: щит → bg n (štit)
• Burmayî: ကာ → my (ka)
• Buryatî: халха (xalxa)
• Çekî: štít → cs n
• Çîçewayî: chishango 7 an 8
• Çînî:

  Kantonî: 盾 (teon⁵)

  Hakkayî: 盾 (tún)

  Mandarînî: 盾 → zh (dùn), 盾牌 → zh (dùnpái)

  Min beî: 盾 (dō̤ng)

  Min dongî: 盾 (dōng)

  Minnanî: 盾 (tún)

  Wuyî: 盾

• Dakotayî: waháchąka
• Danmarkî: skjold nt
• Diyirbalî: bigan
• Endonezyayî: tameng → id
• Erebî: تُرْس‎ n (turs), دِرْع‎ → ar n (dirʿ)

  Erebiya hîcazî: دِرع‎ n (dirʿ)

• Ermenî: վահան → hy (vahan)
• Erzayî: ваксар (vaksar)
• Esperantoyî: ŝildo
• Estonî: kilp
• Farisiya navîn: 𐭮𐭯𐭥‎ (spar), 𐫖𐫃𐫏𐫗‎ (maginn)
• Farisî: سپر‎ → fa (separ), مژن‎ (mežan, mažan), مجن‎ → fa (mejan, majan)
• Ferî: skjøldur n
• Fînî: kilpi → fi
• Fransiya kevn: escut n
• Fransî: bouclier → fr n, écu → fr n
• Friyolî: scût n
• Frîsî: skyld nt
• Gaelîka skotî: sgiath m
• Galîsî: escudo → gl n
• Gotî: 𐍃𐌺𐌹𐌻𐌳𐌿𐍃 n (skildus)
• Gurcî: ფარი (pari)
• Hawsayî: garkuwa m
• Higaononî: kalasag
• Hindî: ढाल → hi m (ḍhāl), कवच → hi n (kavac)
• Holendî: schild → nl nt
• Hunsrikî: Schild n
• Îbranî: מָגֵן‎ n (magén)
• Îdoyî: shildo → io
• Îngilîziya kevn: sċield n
• Îngilîzî: shield → en
• Înterlîngua: scuto
• Îrlendî: sciath m
• Îtalî: scudo → it n
• Îzlendî: skjöldur n
• Japonî: 盾 → ja (たて, tate)
• Kalmîkî: халхц (xalxts)
• Kannadayî: ಗುರಾಣಿ → kn (gurāṇi), ಡಾಲು → kn (ḍālu)
• Karakalpakî: qalqan
• Kasemî: cɩ-kwaŋa, tɔn-tɩʋ
• Katalanî: escut → ca n
• Kirgizî: калкан → ky (kalkan)
• Kîngalî: පලිහ (paliha)
• Koreyî: 방패 → ko (bangpae)
• Kornî: skoos n
• Latgalî: škīda
• Latînî: scutum → la nt, clipeus n, parma m
• Latviyayî: vairogs n, šķīda m
• Lawsî: ແສງ → lo (sǣng), ໂລ່ (lō)
• Linduyî: kaliawo
• Lîgûrî: scûddo n
• Lîmbûrgî: sjèldj nt, sjildj → li nt
• Lîtwanî: skydas n
• Lombardî: scud n
• Lugandayî: engabo 3
• Luksembûrgî: Schëld → lb nt
• Makedonî: штит n (štit)
• Malagasî: ampinga → mg
• Malayalamî: പരിച → ml (parica)
• Malezî: perisai → ms
• Maltayî: tarka m
• Manksî: scape
• Maorî: kahupeka
• Maratî: ढाल m (ḍhāl)
• Mayayiya yukatekî: chimal
• Mecarî: pajzs → hu
• Misrî: (jkm n)
• Mongolî:

  Kirîlî: бамбай → mn (bambaj)

• Nahuatl:

  Klasîk: chimal → nah, chimalli → nah

  Puebla nahuatliya çiyayî: chi̱mal

• Nahwatliya klasîk: chīmalli
• Nandî: loñg
• Navajoyî: naagééh, áchʼą́ą́h neilyéii
• Nedersaksî: Schild n
• Nepalî: कवच (kavac)
• Ngunawalî: bimbiang
• Nhandayî: wurnda
• Nogayî: калкан (kalkan)
• Norsiya kevn: skjǫldr n
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: skjold nt

• Oksîtaniya kevn: escut n
• Oksîtanî: escut → oc n, bloquier → oc n
• Omaha-poncayî: taháwagthe
• Osetî: уарт (wart)
• Osmanî: قلقان‎ (kalkan), سپر‎ (siper), ترس‎ (türs), درقه‎ (daraka)
• Oygurî: قالقان‎ (qalqan)
• Ozbekî: qalqon → uz
• Peştûyî: سپر‎ → ps n (spar), ډال‎ → ps n (ḍāl)

• Piedmontîsî: scu n
• Plodîşî: Schilt nt
• Polonî: tarcza → pl m, szczyt → pl n
• Portugalî: escudo → pt n
• Qazaxî: қалқан (qalqan)
• Qiptî: ϣⲉⲃϣⲓ n (šebši), ⲑⲩⲣⲱⲛ n (thurōn)
• Rohingyayî: dhál
• Romagnolî: scud n
• Romanyayî: scut → ro n, pavăză → ro m
• Rusî: щит → ru n (ščit)
• Sanskrîtî: कवच → sa n (kavaca), ढाल → sa nt (ḍhāla)
• Sebwanoyî: kalasag
• Sicîlî: scutu → scn n
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: шти̑т n

  Latînî: štȋt → sh n

• Sîlhetî: ꠓꠣꠟ (ḍál)
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: щитъ n (štitŭ)

• Slaviya rojavayî ya kevn: щитъ n (ščitŭ)
• Slovakî: štít → sk n
• Slovenî: ščit → sl n
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: šćit n

  Sorbiya jorîn: škit n

• Spanî: escudo → es n, chimal → es n
• Swahîlî: ngao → sw 9 an 10
• Swazî: lihawu 5 an 6
• Swêdî: sköld → sv g
• Şîngazîcayî: mbinga 9 an 10
• Şorî: қуйақ (quyaq)
• Tabasaranî: къалкан (q̄alkan)
• Tacikî: сипар → tg (sipar)
• Tagalogî: kalasag
• Tamîlî: கேடயம் → ta (kēṭayam)
• Tayî: โล่ → th (lôo), เขน → th (kěen)
• Telûgûyî: డాలు → te (ḍālu)
• Teterî: калкан → tt (qalkan)
• Tetûmî: kalili
• Tirkî: kalkan → tr
• Tirkmenî: galkan
• Ugarîtî: 𐎖𐎍𐎓 (qlʿ)
• Urdûyî: ڈهال‎ m (ḍhāl)
• Ûkraynî: щит n (ščyt)
• Viyetnamî: khiên → vi, lá chắn → vi
• Volapûkî: platäd → vo
• Wajarrî: gurnda
• Weylsî: tarian m

  Weylsiya navîn: taryan m, ysgwyt n an m

• Ximêrî: ខែល → km (khael)
• Yidîşî: שילד‎ n an m (shild)
• Yûnanî: ασπίδα → el m (aspída)

  Kevn: ἀσπίς m (aspís), σάκος nt (sákos), θυρεός n (thureós), λαισήϊον nt (laisḗïon)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.