Wîkîferheng:Kopîkirî/Pend û Peng, Bîlal Hesen
Tenê bot; Wext: 01/10/2020; Hejmar: 3219
Ev agahî ji rûpela [[{{{1}}}]] hatiye arşîvkirin.
Ev gotûbêj êdî ne zindî ye û wekî arşîvekê li vir hatiye zêde kirin. Ji kerema xwe van agahiyan neguherînin, lê hûn dikarin gotûbêjeke nû li ser wan li dar bixin.
- a hewiya herikî a cawiya xeriqî
- a xoce azan e
- adar e, sibehê sar e, êvarê bihar e
- adarê, agir çêtir e ji xwarina savarê
- adarê, serê darê çêtir e ji binê darê
- adarê, şev û roj xedarê
- agir bi darên hûr tê geşkirin
- agir bi loda min ket, xelkê xwe li ber germ kir
- agir bi riyê yekî ketibû, ê din go
- agir bi serî min ketî, tu jî firîkî xwe li ber dibrêjê
- agir di kulvila de (qurmê darê) dimînît
- agir kete mala derewîn derewîn gazîkir, kesî jê bawer nekir
- agir xweşe, lê bi dûmanê reş e
- agirê dilan, agirê sêlan
- agirê evînê dilan dişewitînê
- agirê kuçkan her germe, bi dereng sar dibe
- agirê xurt di kutikê kevin de ye
- ahînid meriyan ji meriya re namînin
- alîk firn û alîk curn
- alîkî darê rim jê dibê, alîkî xwe bêr jê dibê
- alim bibe rê, di ser re derbas nebe
- alim ji bîr dike, qelem ji bîr nake
- anca caw di ber meqesê re bigînê
- anca meqes di ber cêw re bigînê
- anca nênûkid mera mera bixurînin
- anca şor di dûyî miriya re bibin
- anê bi'ukê, jinikê rihikê
- aqil bata firotin minê hinekê ji kerê xwe re bikiriya
- aqil bi xwe ji zirarê ye,
- aqil derxistine firotinê, herkesî dîsa aqilê xwe kiriye
- aqil di sêrî de bûye pelûl
- aqil di seriyan de ye, ne di dirêjahiya çekan de ye
- aqil ne benîşt e ku mera bi serî hevda bizemirînê
- aqil ne ji biçûk û meziniyê ye
- aqil sermiyan e, ne di serî hemiyan e
- aqil tune kêf dike, pembo tune eşêf dike
- aqilî heft jina di serî mirîşkikê de ye û hew mirîşka jî li ser sêrgo diçêre
- aqilî kêm bi mera ga û golka bi çêrandin didê
- aqilî kurmênc pişt nîvro tê sêri
- aqilkêm xiraba dipên
- aqilsivika bar giran in
- ar bi dunyê kevê derziyeke min tê tine ye
- ar bi mala yekî keti bû, yekî jî serpiyê xwe li ber dikizirandin
- ar î bi min ketî dûman î ji te derê
- ar î bi serî min ketî, ew î cixarê xwe pê vêdixe
- ar î di kutkî kevn da ye
- ar ji sîfîliyê hez nakê
- aram stûnê jînê ye
- araqi dan mişk, xwe li hember pisiyê vena
- arê sergoya ye geh vêdikefê geh vedimirê
- arê zengîna tim î germ e
- arvanê salê, di salê de diçe
- aş digerê bi bê qîz tê li dê
- aş digere qeraş xwe dipesine
- aş dike qeraş dixwe
- aşekî bihêle ko tu arvanî xwe lêkî
- aşî nezana bi xwe digerê
- aşvan li ser ard qise neke, wê li ser çiwalan qise bike
- av berê ya biçûka ye, nan ê mezina ye
- av bi bêjingê nayê civandin
- av çiqas di gola da ma, ewqas digemirê
- av di gola de dimînê, jin di mala de dimînê
- av di golan de genî dibe
- av û ar amanê nizanin
- av û ar ti car nabin yar
- av û zibil bi zorê ji xwedê distînin
- av xew dikê dujmin xew nakê
- av zanê ko binav li kû ye
- av, avahî ye
- ava bi mista, ramûsnên ji dosta têrnakin kesa
- ava bin kayê, deng jê nayê
- ava binê ka yê, kî têkevê jê dernayê
- ava ciyê teng, jê tê xuşxuş û deng
- ava diherike, coka xwe çêdike
- ava xorta berve jor dihilkişe
- avahiya mala bi jina ye
- avahiya malan di destê jinan de ye
- avê aş biriye tu bi dû çeqçeqo ketiye
- avê gi da ser te, çi bostek çi tiliyek
- avê xorta bi dîwara da hildikşe
- avên biçûk ên diherikin, ji yên sekinî û mezin çêtir in
- awcî kes vê ra tine bê, forta pir dikin
- awir zawir derê
- axa kendalan dibe delaliya malan
- axatî bi şorbê sar nabe
- axe bibin ker têrrê xwe çemeke ser
- axe ji êlê xeyidi ye, êlê hajê tine ye
- axê jinê û mêr ne wek hev bin di hev nagerin
- axe kirîf azarkir ji bo rûnê, xulam berî kirîf rûnişt
- axe li xizana didin, xizan her tiştî xwe di ber wan da didin
- axê mêr û jinê ne ji hevbê hevdi nabin
- axe nên dide xulam xêli dibe
- azep hene bi nanzikê ne
- azepê mala xwe be, ne axê xelkê be
- ba berî baranê tê, ta berî mirinê tê, ken berî girî tê
- ba jî jê ye, baran jî jê ye
- ba li bêderê te hat, li bake
- ba li dîwarê derve dide
- ba neyê pelçik naheje
- ba sîtila dagirtî nêxîne
- ba yê hina tê kayê li ber badikin, ba yê hinka tê zebeşa li ber badikin
- baqilbûna pir belaye
- baqir nabe zîv, her geyak jî na be şîv
- bar bikevê ji xwediya pêve kes tine ye
- baran dibare, ji xwediyê zeviyan re kare
- baran ji rengê ewra de xuyaye
- baran tê erd xwe dipesinê
- barê bi aqila, li pişta bê aqila
- barê giran para kerê ye
- barê hicetan kes nikare rast bike
- barê kerê tiving bin jî, dîsa gurê wê buxwin
- barê ketiya kes bilind nake
- barê te ket, zorê bi morê de
- barê tu nikaribê rahêjê nekeve bin
- barî kerê ne giran bê, ker nabezê
- barût ji kîsî zêve ye
- başaq li pey paleyên baş nayên berhevkirin
- başî, başiyê nasdike
- başiyê ji cîranê xwe re buwaze, ji bo tu jî başiyê bibînî
- bav bibe zirbav, dê jî dibe dêmarî
- bav çawa ye, kur wisa ye
- bav dixwaze law jê çêtir be, xoce dixwazê şagirt jê jîrtir be
- bav ji êş tê, law pirsa bajêr jê dikê
- bav qoriq dixwin, lawa diran ditevizin
- bavê baş kur sed salî bi navê wî nan dixwe
- bavê ling hilanî, kur li şûnê danî
- bavê te hat kuştin, çi siwara kuşt, çi peya kuşt
- bavê xwe kuşti ye, nimêja xwe jî li ser kiri ye
- bavê xwe kuştî, bi tirbê sûnd xwarî
- bavek heft zarokan xwedî dike, heft zarok bavekî xwedî nakin
- bawerî hêza jiyanê ye
- baweriya xwe bi tiştekî neyne, li hember her tiştî bi tevdîr be
- bawîşk, bawîşkê tîne, gulzêrîn di kadînê de linga dikutîne
- bayê sibê li mirovan nexe, yê êvarê hêç e
- bê haveyn şîr nameyê
- bê hêvan şîr nabê mast
- bê şêx û pîr neçe dîwana mîr
- bêçiyê xwe di dengizê kê dengizê biherimê
- beden bedena şirtê ye, law lawê çirtê ye
- beden gep û zep e, aqil rast û çep e
- bêdera me ar vêket
- bêderê vê tene li ba meke
- bedewî deh in, neh jê çek in
- bedewî nayê veşartin
- beg qedrê beg, şivan qedrê şivan zane
- bêhna fereh ji bênamûsiyê ye
- behr bi devî kûçka naherime
- bêje rast, raze rast
- bejin çît û kitan e, nan qizî qitrane
- bejin tîte, lê mal rûte
- bela dîna ji bela xwedê mezintir e
- bela ji dera bêgûman tên
- bela nezana ji bela zalima xiraptire
- bela tên serî mêra
- belên xelkê ji dûr de tên, ên me ji ber ûr de tên
- bênamûsî avêtin ber kûçkan, kûçkan qebûl nekirin
- benîştî te bila bi serî pozî te va bê, kengê te xwast bicû
- beqa deng li mara kir, kêvcala lingê xwe li bakir
- ber ji bestan xelas nabin
- ber siya rovî romene, bera şêr te bixwin
- bera berê heyvê li me bî, me çi ji stêrkayî
- bera bizê, nêr û mê ferq nîne
- beranê bisko ba, tu wê li ber derî yê babo ba,
- berberî û nanî genimî nayên ba hev
- berdanê jinê, adeta dinê
- berê bifikire çêtir e
- berê darê bi darê ve kurmî dibe
- berê em di donê xwe de diqewiri
- berê giran di ciyê xwe de girane, gava leqya ne bi du peran e
- bere lawkê min lawîn be, bere kirasê wî cawîn be
- bere qûna mera derkeve, bere dengê mera dernekeve
- bere rûyê mero biêşê, çêtire zikê mero biêşê
- berf çiyê dibînê, xwe lê datînê
- berf jî sipiye, kûçik bi ser de mîzdikê
- berf ketiye, mêrik kêrê tûjdikê
- berf tê digrîn, derê li pê digrîn
- berfa êvarê, qirê tîne li debarê
- berfa hûr, xwe davê rana sitûr
- berfê bixwe ji tîna bimir, daniya bixwe ji nêza bimir
- bergîr digrin hev, ker li ortê pehna duxin
- bergîra têr xwarin, ê zîta bavên
- berî bigihî avê, daw û derlingid xwe hilmede navê
- berî darê darê dixemilîne
- berî dê ya tim berve lawane, berî lawan jî tim berve çiyane
- berî giya zelaxît in, paşê qermeqît in
- berî gotina xwe bêjî, gul xwe ne
- berî ko îş bên serî te xwe biparêze
- berî ku tu bighê êfrîn (çemê êfrîn ) xwe tazî meke
- berîka feqîran vala ye, qelbê wan tijî ye
- berîka rûta qul e
- berjêr tifke rih in, berjor tifke simêl in
- berû yê darekê ne, pîvazê mişarekê ne
- berûk ji çiftê ket got
- berx li berên tê
- berxa xwedê xwedî bike gur nikare buxwe
- berxê xelkê ji meriv re nabin beran
- berxî çê di kozê da xuya dikê
- berxî çê di ser kozê de bêlî ye
- bext hebê, text ê bi xwe bê
- bext kete xortekî bi dil bê, çiqasî pez bigerînî, pez şîr didê
- bextê bedbexta tinebû, min mêrek kir ew jî exte bû
- bextê sêwiya heba roja îdê zik nedêşan
- bextê sêwiya heba, dê û bavê wan nedimirin
- bextê te hebê, pisîka te jî wê nêçîrvan bê
- bextî dotê ji dê ye
- bextî min di her tiştî de reş e, tenê di zebeş de sipî ye
- bi avê gemirî re tê vexwarin
- bi avê û bi êgir mesqeri (lîzk) nabê
- bi baqila kinca bişûn, bi dîna dawşînin
- bi çavê xwe te nedît û bi guhê xwe nebihîst înan meke
- bi çavgirtinê, çav teng nabe
- bi çûkî bi goçê re dimeşî, mezin bû li kerê kirin
- bi dandinê biçûya ser, jin ê bi mêrî xwe re biçûya ser
- bi darka bi qulê sêmsora mekeve
- bi dêna dên sax nabin
- bi desta berda bi linga li dû gerya
- bi destî xwe bike, bi devî buxwe
- bi dilê mezinan bizewice, bi dilê biçûkan jî hezbike
- bi dilî xwaşi mera dikane mêr ji qolê bikşîne
- bi dîna hêvîr bistirê, bi baqila nên bike
- bi dîna kinca bişo, bi baqila raxe
- bi dîna re dîn, bi baqila re baqil be
- bi dînan stiriyan biçine
- bi dinê bişêwirin , dîsa bi ya xwe bikin
- bi dînî kir, bi baqilî xwarî
- bi dizî hat nêrî, aşkere za
- bi du pera me tu şand, em nikanin te bi çel perî vegerînin
- bi dûvmqesokekê bihar nayê
- bi fenê dibe bin benê
- bi gemarê ber dirana mera têr naxwe
- bi gotina jinê, ket doşeka mirinê
- bi gur be, pêşî kerê min buxwe
- bi gur ra dixwe bi şivên ra lê digere
- bi gur re dixwe, bi xudên re şînê digerîne
- bi gurmistê mebeze dirêşê
- bi heft ava bişû pak nabê
- bi heft qatê erdê da çûye xwar û hîn jî li ber xwe nakevê
- bi heft top kêndir girêde zepnabê
- bi kê re bigrî, tê bi wî re herî heşerê
- bi kêfçi kom kir, bi heskê bela kir
- bi ketinrabûnê kabêd me qul bûne
- bi kêvcêl ra gotin, çima berxar berxar dimeşî, got
- bi kûçik re gotin, bibez û birew, got
- bi kulîlkekê bihar nayê, lê kulîlk nîşana biharê ye
- bi kulmê neçe ser dirêşê
- bi lê (lehî) de çû û ji ê xwe namîne
- bi lêda derê û ji xwe nagerê
- bi lêda derê, dibê ezî avjeniyê dikim
- bi malê dunyê nefire
- bi mara emnet dibe, bi axan emnet nabe
- bi merdan bipirse, ji pîsan bitirse
- bi mirinê dilê xwe şa neke
- bi mirîşkê re gotin, li ser sêrgo meçêre, go, xûya min e
- bi mirovekî govend nabê, lê bi hev dikevê
- bi nav keleka ket ( dest bi xirapiyê kir )
- bi nermî mar ji qulê tên derxistin
- bi pariyê xelkê zik têr nabe
- bi porê sipî di xwîna sor da gevizî
- bi qurişekî kûçik dixesînê, bi du qurişa destê xwe dişû
- bi rovî ra gotin, me tu kir serekê mirîşka rovî go
- bi sebrê qoriq dibe tiri
- bi şev bûk e, bi roj pepûk e
- bi tir fisa caw boye nabe
- bi xatirê xatiran gelek diçin ser dînê kafiran
- bi xêra seriya dixwe keriya
- bi xulaman re bixebite, bi mîran re buxwe
- bi xureka xelkê, qasik nakele
- bi xurîna (xurandina) xelkê, xur danamire
- bi xwarina gura be, ne biçûkê bira be
- bi xwaziya kes nagrê gurzê keziya
- bi xwe lîstî, bi xwede mîstî
- bi zana re here dûjehê, bi nezana re mere buhuştê
- bibe çûka newala, nebe mirîşka nav mala
- bibe dostê rojên teng, bila ji te re jî dostê rojên teng çêbibin
- bibe xulamê zana, nebe mîrê nezana
- bibez, dibên aşiq e nerm here dibên çatiq e
- bibîne cefê, têkefe sefê
- biçûkê malê, dimînê delalê dê û bavê
- bigre qedrê kal û pîran, çi feqîran çi mîran, ne li xweşiyê, ne li mirinê naçe ji bîran
- bihar hat, rûmeta kincên zivistanê hilat
- bihar keçek ciwan, havîn dayîkek, payîz jinebiyek, zivistan jî dêmariyek e
- bihar, bihara ajal û hova ye, payîz, bihara mirova ye
- biharê berf radibê pozî darê û namînê êvarê
- biharê pez, payîzê rez
- bihostek pexîlî, qulincek rezîlî
- bike û neleze, neke û neleze
- bila berî hêvê li min bê, bila xelk giş dijmin bê
- bila bextê mirov hebe, bila çavek xwe nebe
- bila bihur be bila kûr be, bila qîz be bila pîr be, bila rast be bila dûr be
- bila bizê, nêr yan mê wek hev in
- bila boxanê rojekê bim, ne çêleka salekê bim
- bila bûk gêj bê, ne ziman dirêj bê
- bila çavid meriya derkevin, bila navî meriya dernekevê
- bila dîkê rojekê bim, ne mirîşka sed rojî bim
- bila dil bi dil be, bila ser erdê hesîr be
- bila dîn-îman li cî be, zewaciya evdalê min bi derengî be
- bila ez di kulavê xwe de bim, ne di birca xelkê de bim
- bila ez fiqarê gundê mezin bim, ne axê gundê çûçik bim
- bila gûzek bê , bila ne fiç bê
- bila hespî çêbe bila bê nal be
- bila keç herin ser sêwiya, bila nerin ser hewiya
- bila kur be, bila navê qîza lê be
- bila mêr mêr be, bila jin kera çolê be
- bila mera bi ser dara keve, û mera bi ser zara nekeve
- bila mera dîkê salekê be, ne mirîşka deh salan be
- bila mera gurê çiya bê, ne biçûkê bira bê
- bila mera li ser dara be, û ne li ser zara be
- bila merayî sêfil be, bila merayî ne erzan be
- bila mirinê ga ji cê bê
- bila mirov zirav û dirêj be, ne kin û stûr be
- bila nan bi te bi şekirbê paşê buxe
- bila navka mirov derê, navê mirov derneyê
- bila pariyê te nîvci be, bila namûsa te li cih be
- bila qîzê bibin ber xencerê, lê nebin ser xeberê
- bila rû bêşe bila zik ne êşe
- bila rû sipî bê, bila nan ji ceyê reş bê
- bila rû yê mirov bêşê, zikê mirov nêşê
- bila rû yê te xweş bê, bila nanê te reş bê
- bila rûmet li ci bê, bila pari nîv ci bê
- bila rûmet li cih bê, bila zik birçî bê
- bila şarê ( şehrê ) pirrepirr be, bila zikî qurrequrr be
- bila tu zanibî ku dew birê mêst e
- bila xoristan be, bila ne goristan be
- bila xwedê yar be, bila dinya hemî neyar be
- bila xwîndarbim ne dêndarbim
- bilbil bi dengê xwe, mêrxas bi cengê xwe
- bilbil hevalê gulê ye
- bilbil xistine qefesa zêrîn, gotiye
- bilind firî, li rêxa buharê şimitî
- bilind firya nizim ket, nizim firya bilind ket
- bilind nenêre nizim nekeve
- bilûra li ber ga ye, çira li ber kora ye
- bimîn bibîn li dunya yê, bixwe vexe tim ew e
- bimîn û bibîn
- binalê nenalê tê koxê bimalê
- bînê dermên ji te neyê, kes ji te natirsê
- bîne ji mezina û bide mal mezina
- bipirse, metirse
- bîr bi derzîkî nahête kolan
- bîra avê jê vexwê kevra navêjê
- bira bêjin ker e, nebêjin kerr e
- bira biratî ye, bazar beyantî ye
- bira dilê meriv xweş be, bira balgiyê bin serê meriv jî kevir be
- bira girar bol be, bila kevçî qol be
- birawo berdero, derdê kezebê da sero
- birçîbûn sofîtiyê nahêle
- birçiya nan xeyal e
- birê ji birê hez kira, jinê birê ne dibir
- bîrê me avdar e, xortî me sazdar e, dengbêjî me navdar e
- birîn saxdibe, şûnê xuyadibe
- birîna li hogira, bîna ( mîna ) derba li kevira
- birîna vekirî mirov xweyê naxê yê
- birîna xebera ji birîna şûr kûrtir e
- birîna ziman ji birîna xiştikê kûrtir e
- birinca îro ji goştê siba çêtir e
- birîndar radizê, birçî ranazê
- birînê şora kûrtire ji birînê şûra
- biroş digerê qapaxê dibînê
- biroşê got, binî min zêr e, heskê got
- biroşê ko parê min tê da nebê zêhêr têda bê
- bişkovid qul bi etara re namînin
- bitirse ji germa germ û mirovê nerm
- bitirse ji segê har, û ji jina bi yar
- bitirse ji xwedênetirsan
- bizin bimire jî dûvê xwe berjêr nake
- bizin çû, şujiyê da dû
- bizin difkirê bi halê xwe, şivan dikeve xema beza xwe
- bizin jî ya me ye, kizin jî yê me ne
- bizina belek, şivanê kulek, êvarê bi hev re dibin yek
- bizina ku tu çiçka nemêjînî , şîr bernadin
- bizinê ji pêz veqete para gur e
- bizinê ling hilanî, karê ling li şûnê danî
- bizna hemis, lê mepirs
- bizna kol hobû daniya
- bizna şîrdayî û lingê xwe li biroşê dayî
- biznê gurrî li serî kaniyê avê vedixe
- biznê hişk didoşê, pez tine ye rûn difroşê
- biznê malxwer, dêv davê her tiştekî
- biznek gurrî navî kerîkî xiradikê
- bo baqila gotinek jî bese
- bodela ( bûdela )got, baqila înan kir
- bostek miqrisbûn, gazek rezîlbûn
- bû doşeka meydana
- bû kûçkê hêkêd pîrê di pînkê da xwarine newêrê werê mal
- bû tirra di golê da
- bû ye masiyê ku av li ser hişkbû ye
- buhar têre li paş kerê mere
- bûk bê tac dibê, bê benîşt nabê
- bûk bi dilê zavê ye, çi karê gundî û cîranan pê ye
- bûk di kincî sor de, qiçik di ber şîr de
- bûk di sorik de, zaro di lorik de
- bûk jî ji me ye, tûtik jî ji me ye
- bûk li ser hêspe, hefsar di deste, kes nizane ji bo kê qismete
- bûk stewre, qîz avise
- bûk tasa zêrînî bîne, wê bi xwe tê de nan bixwe
- bûka bê şerm û heya, siwara dike peya
- bûka bi def mîna rûnê bi kef û bûka revandî mîna rûnê helandî
- bûka li ser hespê kes nizane nesîbê kê
- bûka nuh hat hêka hesinî kir
- bûka rind di sorkê de bêliy e
- bûka yekê bi apê re dibê
- bûkê di reşiyê ke pîrê di xweşiyê ke
- bûkê rind desmalê ser desta ye
- bûkê tir kir, bûk xeyidî
- bulxur kişî bi legana, tiştek neket nav dirana
- bûn wek nohoka li tehtê ketî
- bûne gurê mûsa, xwe bi xwe bi canî hev ketine
- buxwe weke mêran, rabe weke şêran
- buxwe, pê bidebir, ne buxwe pê bimir
- bûye benkê dû hebanê
- bûye dînê dindoq diye
- bûye gawirê pîsî bi xasiya xwe kirî
- bûye kerê di aşê qabê de carekê ceh xwariye, heroj derê û tê
- bûye kirîfê pêl koz naye
- bûye korê kêç bi des ketî
- bûye kûçkî bi ewra da direwê
- bûye kuriyê bûtê, şeş mehîbû çiwalek genim radikir, yeksalî bû nikarî nîv çiwal rakira
- bûye kurriya mala hisê abo, tim li aşê qabê mistek ceh xwarî
- bûye marê bin teştê
- bûye marî axû li serî ketî
- bûye mirîşk, û xwe vedipişkîne
- bûye miya gur xwe di sera çekirî
- bûye pisiya bi mişk dilîzê
- bûye yê ku ker li bavê xwe pix kirî
- bûyi pisiya ku li ber mişk dahatî
- camêr bi destê bêbexta dimirin
- camêra tu di ber re wîne, î xerab tu jê bixwaze
- can dere, teb'et nare
- can îmdatê dixwaze
- can şêrîn e
- carê werne ber caran, kerî reş ê bi xwe bizire û were ber baran
- carekê li nêl dixe, û carekê li mêx dixe
- carekê tiştek li gurdî ket, zû dûzan nabê
- carekê xatir, carê din xatir, carê sisi yê çatir- patir
- carikê pêtka dîk di teştê da dît
- carina kevrî mera pê qayil nabe serî mera dişkîne
- carina rev ji desthilanînê çêtir e
- carina rev jî mêrani ye
- carina şîretên herî baş ji mirovên herî xirap derdikevin
- caw cawê te ye, meqes meqesa te ye
- cawê bi kutan bê dewê bi derman bê
- cawê bi kutan bê, şaşiyê li serî mêra bê destê bi destî jina bê
- ceh kera şamî dike, xizanî mêra ketî dike
- ceh rşandiye, genim naçine
- cehşik mezin be jî dîsa kere
- cerrî nuh, avê hênik dike
- cersandin lê fetsandin
- cewdikî xwe di nav kuna de dîdine
- cewrên seyê dir timî dir in
- cifût deyndar· bûn, defterêd kevn vedikin
- cih heye ko xebernedan ji xeberdanê çêtir e
- cih heye rev ji mêraniyê çêtir e
- cihê bilind, ji mirovê nizim çêtir e
- cihê pakî hebe, xerabî çiye
- cila bi malê gerek be, li mizgeftê herame
- cila ko ji mala te re gereke, bi ber camiyê veneke
- cilhecî, li hember terzî bihecî
- cin bûkên xwe li kûçkêd reş sîwar dikin
- cîran bi her tiştî motacî hev dibin
- cîran warisê cîranê xwe ye
- cîranê baş ji birayê nebaş çêtir e
- cîranê mera bi xêrekê be, mera bi heft xêra ye
- cîranê xerab bihêle, diranê êşyayî bikşîne
- cîranî muxenet mera bi hacet dike
- cîranî pîs mera xwedan tişt dike
- cîrantiya salekê, çêrêbûna bi salan
- ciyê gorna miriyê te lê nebin ne warê te ye
- ciyê ku agir lê tinebe, dû lê hilnakşe
- ciyê ku rovî te lê girêdin û mişk te berdin ji xwe re meke war
- ciyê lingê xwe bike, paşê gava xwe çeke
- ciyê şera ortê gund e
- ciyê tu nih deriyê ez jê têm
- ciyê xiya werê qelawîza naxwazê
- coka bîstana, nabe ji bo aşvana
- coko lawo rabe bileqitînehavînê bibhorê kar namîne
- cota bira neçin gura
- cotkaro tu çi di çînî ger şîn bê tê bibînî
- ça têne pa lê jin nêne pan
- çalima li xelkê nemîne
- çar tişt hene serhişk mirîşk û mişk mar û dûpişk
- çare çele, sî-û-neh bi êqilin, yek bi çov e
- çare li her tiştî dibê, li dil û mirinê nabê
- çav bi çava dikevin belê çiya bi çiya na kevin
- çav dujminî xwe nasdikê
- çav ji çava şerm dike, bertîl kevira nerm dike
- çav li gêrmiyê kir xwe ji bîrkir
- çav zer hebin, simêl reş pirin
- çava pit-pit dukutê û dengî xwe nakê
- çavê derîgirtiya li ê derîvekiriya ye
- çavê kêrî neyê, tilya xwe li bin bide û derîne
- çavê kor tune, lê bextê kor hey e
- çavê ku li deriyê xelkê be, timî birçî ye
- çavê zaretê zerin
- çavêd li rêyê te mila kor bibin
- çavek korbû, çavê din ne xeme
- çavên birçî ti carî têr nabin
- çavên xwe damirandin devê xwe vekir
- çavên zer di nav ka yê de dît in
- çavid mela çarin gi ne heyşt bin
- çavzerê te hebin, çavreşê xelkê pir in
- çawîr rabû bi bosta, şagirta da ser hosta
- çaxa cwanbûm, bi tîr û kevanbûm, lê çaxa pîr bûm bi kul û hesretbûm
- çaxê qufirê derbaz bû, di kokê kîrî xwe bide
- çê kir ji xwe re, xerab kir ji xwe re
- çek ne ji bo hemiya, lê nefs a giya
- çêlemar bê zihêr nabin, mêrêd çê bê yar nabin
- çêlkê qirkê mezin bûn, risqê qirkê qut bû
- çêlkên mara bê axû nabin
- çêlmar jî bê jehr nabin
- çem bê bihur nabin
- çem ji kaniyan çêdibe
- çend çiya hene yê kurdan e
- çeqel û rovî nakevin yataqê şêra
- çêre çiqas nerm bibe di bin kevirda nasekine
- çêrrê kûçka bibe, û ço dîne ba xwe
- çêyî kir bi xwe kir, xirapî kir bi xwe kir
- çi bê serî mera ji zimên e
- çi bi etêr ra bê, bi wî ban dikê
- çi bi reng e, kanê heft şîva di biroşekê da bikê, û yek bi yekê de venedê
- çi bi serî mera werê ji dev û zimanî mera ye
- çi hat aqilê te neke
- çi hat meydanê, emê çekin hebanê, (mebest emê bixwin)
- çi keçel hesen çi hesen keçel
- çi rojê baran bê, ew roj wê zivistabê
- çi serî ye, çi merî ye
- çi werê serî te, ji des zimanî te ye
- çih zindiya xwarî, mayî dora miriya
- çil ( çel ) tajî yên te nikarin xirnikekî (çêlkê kêrguh) min rakin
- çiqa mirîşk tawli dibê, weqa kûn teng dibê
- çiqas av kûrdibê, weqas avjenî xwaşdibê
- çiqas çiya bilind bê mij wî winda dikê
- çiqas kaş hene weqas deberjêr jî hene
- çiqas pêde, nankor e
- çiqas pîsiyê tevde, hewqas bîn dide
- çiqas sax bimînî, ewqas ecêba dibînî
- çiqas sing bikut tu weqas cihêr pêvedikê
- çiqas sing bikut, ê weqas tûr pêvekê
- çiqas tu bilind bibê, ketinê pîsbibê
- çiqas tu kûçik kevirkê, ê weqas bi hewt hewtkê
- çiqas tu kûçka kevirkê wê weqas birewin
- çiqas tu zanabê ji zana pirske
- çiqas xwediyê te pîsbin pêl wan meke
- çiqasî hevalên te pir bin hindik e, dijminê te yek be pir e
- çiqasî şareza ye, weqasî şerpeza ye
- çira ji kora re def ji krra re bê fêde ye ( bê sode )
- çirîskek di taryê de rokeke di ronyê de
- çîroka bizê ( biznê )li xweşiya pîrê nayê
- çiva mede xwe çiv ne rindin
- çiya bi (di) ser hev re hene
- çiya çiqas bilind bin, illem rê vêdikevin
- çiya rastî çiya natên lê mirov rastî mirova tên
- çiyayê bilind, bê dar nabe, keça gihîştî, bê yar nabe
- çiyayê codî ji weynên jinan xwarbû ye
- çiyayên bilind bê mij nabin, newalên kûr bê av nabin
- çiyê gotî
- çol fere ye, tir bi pere ye
- çor ket ga, rîk ket sa
- çu evrazî bê jordanî nînin
- çû heckir, dînê xwe li ser kir
- çû heckir, vegerî gûza
- çû heckir, xwe ji berê xirabtir kir
- çû mala derwêşa, jêre danîn mastê gamêşa
- çûçik çiqasî bifire, gava avê vedixwe li xwedê dinêre
- çûçik li ser garisên feqîran datînin
- çûçik wê li çolê bi hevgirin, û di nav garisê me de wê li hev werin
- çûk ê li nav garisî axa şer bikin, wê werin li nav garisî fuqara li hev werin
- çûka wîçwîç danî, tu bi tiştekî nizanî te mala xwe xera kir û mala me li ser danî
- çûkek xwe çedikê paş hejekî xelas dibê
- çûkmezinî mara tine ye
- çûme şikefteka tarî, tijî tê de gopal in, yekî wisa nebû destê xwe bigrim
- dahol jî ya wane, û gopal jî yê wan e
- damarêd meriyan di erdê de nînin ku bi axê bijîn
- dandinê ji dil di dayînî destan re xiya ye
- danê kûn, bi ser de lepek rûn
- danû xistin dawa wî kîrê wî rabû
- dar bi berî xwe şîrîne
- dar bi pelkê xwe dike hijehij
- dar ji ziravî dişkên, mirov ji stûrî dişkên
- dar tineye ku bê lê ne xistî
- dar û kulavê min, rehme li dê û bavê min
- dara azadiyê bi xwînê tê avdan
- dara bê pel û ber, kes kevirnakê
- dara ko tu bi xwînê avnedê, berê şêrîn nade
- dara ku jê duxî, lê miqate be
- dara mer dayî, çiqil dayî
- dara sêv pêve, kevirê herinê ji virve wêve
- dara te bi ber bê, wê silav li te bê
- dara xwezi yê ti car şîn nabe
- dara zulmê zû qalind dibe zû jî dişkê
- darê xoxê ne tu dar e, jinê bi mêr ne tu yar e
- darekî têxê qunê, gulekê dide ber bêhnê
- darên sert zû dişkên
- darkê nav her pelûlikê ye
- dasek bi dehlekê nikane
- dawet a duduyan, cenge cola hemûyan
- dawet tune li kefçiyan digere
- daweta mîra gir e li feqîra
- dawiya pevçûnê dijmaniye, dawiya dijmaniyê poşmaniye
- daxbe li destê saxbe
- daxê qurfê, kerê mirtiba dimre
- daxwaza koran, du çavên reş in
- dayê belayê, xuşkê tehlayê, jinê were kolana minê, ez te bigerînim li welatê dinya yê
- dayê buhbikê, jinê rihikê
- dê bibin jin bav, bav jî dibin zirbav
- dê tev bavê cotek bask e
- dê û bav berî li zaroya, zaro berî li çiya
- dedo didizê, medo sûnd dixwê
- dêkê diza du tirra dikê yek ji kêfa re yek ji tirsa re
- dêla sor tê teleb, kûçik tê ji heleb
- dêlik bi seh bê segê werê ji helebê
- delîlê baranê baye, delîlê mirinê ta ye
- dêlka mantore, kûçikê har jê nakevin
- dêlka tirrek, jî dikeve tûla dirrek
- dêlkê çilek kûçkî gurêx jê dikeve
- dem bi te re neçû tu bi demê ra here
- dem tê mera bi yarê dêya xwe re dixwe
- dema bextewerî nebe dost, feyde nake gera bost bi bost
- dema dayîk dimire bav dibe mam
- dema hirç pîr bû kudik bi gunkan dilîzin
- dema ji savarê re me digot
- dema ker bikeve heriyê, ji xwedî zeximtir kes tune
- dema ku ga dikeve, kêr lê pir dibin
- demê ecil tê li derî naxê
- dên bi danê, dijmin bi kuştinê
- deng li dêng vedigere
- dengbêj gula govendan e
- dengbêj ku dest danî ber guhê xwe gereke zanibe bi kîjan kulamêde
- dengê def û zirnê gumegum e, serî xort û keça bi şaş û kum e
- dengê defê kiriye, lê nizanê li kîjan aliye
- dengê ezmana nîşana barana
- dengî dîk narê yê
- dengî kerê bi kerê xweş tê
- dengî xwe bilind meke, dîwar bi guh in
- dengke tu dicerisê, deng meke tu dikerisê
- derba ko nan dibire, şûr nabire
- derbê neyaran xedarin
- derd çiqas hene, weqas derman jî hene
- derd derda tîne
- derd di ser derdan ra hene
- derd heye derman jî heye
- derd pirin, lê giş ne li ba hevin
- derd û kul ji bin hev derketin
- derd û kulê me ne besbûn, derdê te jî bi ser de
- derdê beko pelûl e
- derdê feqîra nan e, derdê axa kêf û dîlan e
- derdê hewiyê pir giran e, derdekî bê derman e, ya ku bi sêri nehatibê nizane
- derdê hewiyê, jana tiliyê
- derdê jina ku seriyê xwe li ser du balgiya diye nayê kişandin
- derdevan pirbêjin, evîndar dengbêjin
- derdî te ne ji bena dibê, ne jî ji werîsa
- derdî tunebûnê çetine
- derê ar lê nîştî, dişewitê
- derê derba xencera, narê derba xebera
- derê maşe lê, destî xwe meşewtîne
- derê mî lê tu nebin, bizin ebdilkerîm axa ye
- derew sêwî ye
- derewan meke, ger te kir jî bira cefî te bike
- derî bişkêne ku dar pir bin
- derî kilîto, nav gund cirîto
- deri yê xerata ( textbirr ) bi bena girêdayî ye
- deriyê gomê vebe berx ber bi mêşinê, kar ber bi bizinê dere
- deriyê necaran timî ji hev xelîne
- deriyê xwe bigre û darekî di paşxe, cînarên xwe diz dermexe
- deriyî necara her şikestî ye
- deriyî xwe veneke, gazina li cînara neke
- dermanê her tiştî xwedê ye, dermanê xwedê tine ye
- dervayî min xelkê dişewtînê, hundirî min min dişewitînê
- derwêş dizane çi di hebana derwêş de heye
- derwêş zanê, çi xistî hebanê
- derya bi çelpandinê devî kûçkekî nalewite
- deryê xwe bigire, cîranê xwe diz dernexe
- derziya xwe di serê xwe re kir
- derziyê xelkê dibînê, şûjinê xwe nabînê
- dest desta dişo, qencî rûya dişo
- dest dizanê kuderê dixurê
- dest hevdu dişûn û vedigerin rûya dişûn
- dest hilanîn fereca xêrê ye
- dest li desta heta ezmanê hefta
- dest naghînê yê dibê
- destê ramûsandinê, nayê gezkirin
- destê rûs (rût) nedane ser zikê birsî ( birçî )
- destê te bi don bê, di serî xwe bide
- destê te ne destê mêrkuja ye
- destê wî rast naçe paxila wî
- destên camêran dirêjin ,( ango yê ko li mala xwe camêr be li mala xelkê jî bi serbestî dixwe )
- destî camêra natê girtin
- destî ku tu nikaribê kezkê, maçke
- destî mera ne mizîn e
- destî westayî, li ser zikê têr e, destê vehesiyayî li ser zikê birçî ye
- destî xwarinê dirêj e
- destî xwe mexe her qulekê, qul hene mişk tê da ne qul hene mar tê da ne
- destikî bivir ne ji darê be dar nakeve
- destikî pêlte ne ji darê ba dra nediket
- dev dibê, guh nabîsê
- dev î beş e zik î reş e
- dev ji dêv namîne
- devê girtî, kes nizanê çi tê de veşartî
- devê girtî, serî rehetî
- devê ku pîvazê nexwe, bên jê nayê
- deve li xeyalekê û deveçî li xeyalekê
- devê xwe hûmeke virra, qûna xwe hûmeke tirra
- devgirtin vehesiya sêrî ye
- devî hebe wê bibe dar, xwelî li serê bêwar
- devî te tije xwîn bê, li ba kesî tif neke
- devî te tiji xwîn bê, li ber dijmin velû meke
- devî xelkê ne kûna mera ye, ku mera li ser rûnê
- devî zû dibe dar, xulî li serî merî bê war
- dew bi namûs e
- dew birayê mêste
- dew ê bi derman bê, caw ê bi kutan bê, şaşiyê li serî mêra bê, dest ê bi destî jina bê
- dew li aşiqa nayê
- dewar sol dikirin, jûjî got
- dewarê baş alîka xwe zêde dike
- dewat bi xudana şên dibin
- dewî ceribandî çêtir e ji mastî ne ceribandî
- dewî mera ji mastî xelkê çêtir e
- dewî tirş li bavê xwe nahêvşînê
- dewlet sê cara tê ber derî mera
- dewleta bi lez, rez û pez
- dewran tim bi dor e,geh li jêr e, geh li jor e
- dewsa şêran, rovî nikarin bikin gêran
- dewsa şûran rehet dibe, dewsa gotina rehet nabe
- dêya kabciya du tira dike, yekê ji kêfa çîft re, yekê ji tirsa zirt re
- deynakê, ku deynkir dibê hêştir
- deyndar xwe avêtiye pişt xwîndar
- dezîkî jê bikşîne hezar perspan wê jê bikevê
- di ber dîwarî çirûk re mere
- di civatekê da çêrê marekî bibe, di wê civatê de çêl çêrok mara wê werê hewaldan
- di destekî de ar e, di destekî de pûşe ye
- di halan talana da kes nizanê kî kî ye
- di havînê de rez û pez, di zivistanê de agir û ez
- di kulavî şil da nasekinê
- di mistê ke di fistê ke
- di nav çewalek ka de li derziyê digerê
- di navberê mêraniyê û qelsemêriyê de mûk e
- di pê bandevê (barana xurt) re tim ga di axira ke
- di qulê mazî da veşêre ê bibînê
- dibê deve çima stûyê te xwar e, dibê çiyê min li kar e
- dibê dewlemendo pîroz be, dibê feqîro te ji ku anî
- dibê ez xadim im, tu dibê çend zarokê te hene
- dibê kûsî tu çima pîsî, dibê li eniya min nîvîsî
- dibê te dinya çawa dî, dibê li gorî dilê xwe
- difirrî per pê ve nîne, darît pê pê ve nîne
- digerî li dewleta lez, xweyîke rez û pez
- digurije, nabare
- dijmin bibe nan jî meke paşilê xwe
- dijmin mezelê meriyan vedide, dost meriyan vedişêre
- dijminê bi fam , ji dostê bê fam çêtir e
- dijminê mêrxasa, di nav ûçikê jina dene
- dijminê te bû herî, pêlê meke
- dijminê xwe bi hesîdê kuşt
- dijminî dujmin doste, dostî dujmin dujmine
- dijminî merayî tewr mezin jinê mera ye
- dijminî te gêrekek bê jî, xwe jê biparêze
- dijminî zane ji dostî nezan çêtir e
- dîkê dewletiyan jî hêkê dike
- dîkê rojekê be, ne mirîşka salekê be
- dîkî çê di hêlînê da qî dikê
- dil dixwazê lê rû fedî dikê
- dil dixwazê, lê laşe ranabê
- dil fereh bê, rê fere ye
- dil ko neşewitê, hêstir ji çava naşemitê
- dil neke jina bi mêr, diçe mal dike ji bîr
- dil timî can e
- dîlan çawa digere, tu jî wilo digerî
- dilê bi xezeb naghêjê mirada ( daxwaz )
- dilê fereh pîr nabe
- dilê mêvên ji mêvên tenge, dilê xwediyê malê ji herdiya tenge
- dilê navbêjciyan firehe
- dilê xerîba tim bi xem e
- dilê xezeb mirov naghijîne mexsed û mirada
- dilekî sadiq û yekî minafiq
- dilêr bi destî bêbextan têne kuştin
- dilî kûçka jî gêrmiyê rizê dixwaze
- dilî kûçka jî hevrîşkê dixwazê
- dilî şivên bixwazê, wê têlme ji nêrî bikê
- dilketin xwaş e bi xortaniyê, zozan xwaş e bi goçeberiyê
- dilketin, meryan kor dike
- dilop bi xwe tirbê xwe dikolê
- dîn bi lê da çû, dêv benîşt cû
- dîn dîndûq dî, bûkê sindûq dî
- dîn î dikene çê nabe dînî digrî çêdibe
- dîn şerma dikin xwedî fedî dikin
- dîn, ya li şahiya ye ya li şîna ye
- dînak a bi çav a, bûnek a bi dil a
- dînan tê meke û ehmaqan bi şopê mekeve
- dîndar bin, maldar bin
- dinê ji qencan vala nabê
- dînê ku nanê xwe bi mûja bixwe ne dîne
- dinê nêrdewane, hink têre hildikşin, hinek têre dadikevin
- dînî tazî giş nas dikin
- dînî tazî giş nasdikin dînî bi kinc tu kanibê naskê
- dînok di şîn û şahiyan de kifş dibe
- dinya bît dost, dijmin nabît dost
- dinya dem e, gav petêx e gav lem e
- dinya xan e, bazirgan bar dike û xan dimîne li şûnê wane
- diran bi êş, derman kêş
- dirêj nezane kinik ê awane orte-qalib baş-bîlane melhema dilan e dermanê derd û kulan e
- direw (derew) li biyaniyê, pesin li pîriyê
- dîtina çavan qinyata dila ne
- dîwana keremirov têde nebin, bê xêre
- dîwar ê hilweşê, toz ê hilkişê
- dîwarê li ser cemedê ye
- dîwarê xilxilî xwe jê bide alî
- dîwaro min ji te re got, bûkê tu guhê xwe bidê yê
- dixwazê du çûka bi kevrekî bikuje
- dixwazê hêştir bi ûskê avdê
- diya zavê lotika hildidê, diya bûkê navika (navkutka) hildidê
- diyarî qesp in, şûn diyarî hesp in
- diz diz e, çi hêkek çi gamêşek
- diz ji malê bê, ga û golik di derî re derdikevin
- diz li bazarê li hevketî digerin
- diz li şevên reş digere
- diz malid padişa jî vedikin
- diz xumal e, dergeh-girtinî betal e
- dizê malê ji malê be ga di kulekê re derdikeve
- dizê nehate girtin şêr e
- dizê neyê girtin, sultan e ( qerale )
- dizî ji qûçekî, qehpîtî ji ramûsanekî
- dizid havînê payîzê bêlî dibin
- dohn di serî qirkê da tineyi
- dolaba hebîbê necar, xewke wek hercar, şev yek e dergeh hezar
- don nekî çirê çire rohnî nade
- dorê bide dornasan
- dost bi qentara, hesab bi misqala
- dost di roja teng de bêlî dibin
- dost malê xwe nadin mera, lê riya dirist raberî mera dikin
- dost ne dostêd dewata ne, dost dostêd ber derî hepsa ne
- dost pîs bê, dijmin ne gerek e
- dost wek tebin dujmin ne gerek in
- dostê te hingiv bê jî gişî malêse
- dostî şahiya ne dost e, dostî tengasiya dost e
- dostî wek te mila gur bixwin
- dot û firot negîşte xeta cot
- du aqil nakevin serîkî
- dû bi ser rinda de derê
- du gayê yekî hebûn, yek bi zorê dikirin koxê yek bi zorê ji koxê derdixistin
- du hêka li hevxe wê yek bişkê
- du mar di qulekê de dibin, du mal di malekê de nabin
- du miraza bighîne hev, bi hecekê ye
- du mişk bi hev re ji qulekê derketin, yekî ji yê dî re got
- du parên xizani yê, nezani ye
- du peya ji malekê narin dewatekê
- du seriyê mezin di biroşekê de nakelin
- du seriyê ne wekhev, naçin ser balgîkî tev
- du textik û bizmarek
- dudiyan got kumî te ne li serî te ye, dêst bavêjê
- dudu por dirêj ji yekî ser filûs şê dixwazin
- duh ji hêkê derketî, îro dîkaniyê dike
- dûma her tiştî heye, dûma zilmê tune ye
- dunya bi sebrê çê bûye
- dunya bi serî mirî de xira dibê
- dunya bi tirra bata kirrîn, kera wê bikiriya
- dunya bi umidî ye
- dunya çû bi ser nîvro ve, hîn golik bê av e
- dunya derewên e, ji kesî re namîne
- dunya dûvê berên e kê pê zanî li ber wîn e
- dunya ji şêx û feqiya de xiradibê
- dunya kê dot kê kirrî û firot
- dunya lêhatin e, ne jêhatin e
- dunya li serî merî gidî teng e
- dunya qenc e ji şêra re, xweş milk e ji mêra re, ava bûye ji xêrê re
- dunya sersiya dara ye, ge li vira ye ge li wira ye
- dunya wê bi rez bê, dimis wê bi derman bê
- dunya xan e û man e, hin çûne û hin mane, ê mayî jî mêvan e
- dunya xane, mirov bazirgane
- dunya xeyar e, ya bi te ra ye, ya di te ra ye
- dûpişk bi yekî vedê, nalikê germ bikin û bi ser din
- dûr bigere bi saxbêrî vegere
- dûv tê de dikutê
- dûvê kerê ye, dilivê lê hilnabê
- dûvê kûçik heft salan kirin qêlib ku rastbikin hîn movkek ket ser
- dûvî dinê dûvekî dirêj e
- dûvî mişk di malê da bi ard nabê
- dûvî xwe di tepka de ruqiçandi ye
- ê bi birîn xewkir, ê birçî xwe nekir
- ê bin sekinî, ê ser ne sekinî
- ê birçî çû civatê, ê tazî neçû yê
- ê birçî çû dawetê, ê tazi li mal ma
- ê çê di me nagere, ê xerab ji me nagere
- ê çê me nabîne, ê xerab jî ji me namîne
- ê destê wî bilind e, serê wî bilind e
- ê devê wî bi şîr şewitî bê, pif dêw dikê
- ê diziya hingiv bike wê mêş pêvedin
- ê ewîlêd xwe hene bila loma li gidiya nekin û id qîzid xwe hene bila loma li reviya nekenin
- ê giya li gazê, ê te li boxazê
- ê havînê serê wî keliya, zivistanê qaska wî dikele
- ê ji derve hatî yê hindur derkir
- ê ji şîr tirsî, pife dêw dike
- ê jina xwe berde, li çogên sipî napirse
- ê jinê berde li pani yê nanêre
- ê ko deva xwedî bike deryê xwe bilind dike
- ê ko deveyan bikire divê serdara xaniyê xwe bilind bike
- ê ko dipirse ditirse
- ê ko gelaciya li ba te bikê, wê gelaciya te jî li ba xelkê bikê
- ê ko here nêçîra masiya wê qûna wî şil bibe
- ê ko li dawiyê bikenê rast e
- ê ko sifra bavê xwe nedîbê lome lê nabin
- ê ku bi şora jinê be, wê li sira mirinê be
- ê ku guh bide şora jinê, wê bibihîze xebera mirinê
- ê ku mir, çavreş dibe
- ê kurmi bi ê kêl kenî
- ê kuspê dikute bi du qurşa ye, ê ko jê re ha ho dike bi çar qurşa ye
- ê lê gerî, tê gerî
- ê li hespê xelkê peyaye
- ê ma li benda salê, wê li benda mehê jî bimînê
- ê mera riswa dike ziman e, ê mera distrîne ziman e
- ê ne li mala mera, nizanê rewşa mera
- ê pê zanî kuftak xwe hilanî, ê pê nizanî kufta des xwe danî
- ê rind vê yar-dost nabin, ê pîs jî vê derd-kul nabin
- ê sebirî debirî
- ê vî ne bigre, ne berde (pê bawerî nabe)
- ê zimanê xwe kurt, ciyê xwe girt
- ebemil giş mêr bana, sersipî giş jin bana, dinê xera dibû
- ege riyê lawê te derketin, tê riyê xwe berdî
- eger hinek mirov ker nebin, wê qîmeta kera zêde bûna
- eger mera guh bide xelkê, mera wê rêkê mala xwe şaş bike
- eger mera li ber avê çû, mera destê xwe davêje kevzê
- eger mirî melûn nebît, qebir lê teng nabît
- eger ortaqî rind bûya, wê du mêr bi jinekê bûna
- eger te xuliyek li serê xwe kir, qe nebe bila alîyekî porê te biqijile
- eger tirî pir bû, li cem rûvî dibe qoriq
- eger tu çûyî ciyê biyanî xwe hebis bike wekî şêrê kavilan
- eger tu kê xwe bighînê dijminê xwe, ji destê wî re tu xwe nêzîk bike
- eger xêr bê welatekî, wê bighêje hemî cihê welat
- êgir li ser piştê dade li xwe nanê
- êl yaman e lê beg yaman e
- elo, birin li qazoqxin, jinê got ê
- em dixwin nanê sêlê, mêrik dixwe nanê êlê
- em li pey bihna kebaba çûn, em rastî daxdana kera hatin
- em ne ji malikêne, lê ji hewalikêne
- em xursîne, ji malbatê em tivingcî ne, dwazdeh mal in sêzde risipî ne
- em zanin çaço biraziyê axê ye
- embarê derda tune ne
- êmo ya şikakî rojê bi awakî
- ên nuh hatin, ên kevn xelat in
- ênişte bi gepirê girt û lênişte
- erd birinc be, av rûn be, ko xwedî tine be wê zû xelas be
- erdê têr bike, erd xwe dêndar nahêle
- erdê têr cot û bidar bike, erdê te têr nan bike
- erdê têr tov bike erd wê te têr nan bike
- erdî rind nên didê
- erdî xwe li ser desta ye, li ku baran barî li wira ye
- erê pîr e lê fîstanî xwe bi heft qirma ye
- erê, erê ye, na, na ye, erê na, bela ye
- ereb û tembûr
- eslê jinê jin e
- eşq meriyan har û dîn dike
- eşqê bor e bor e, ji wî were xelkî kor e
- etar çi vê re be wê difroşe
- etar helawê xwe naxwe
- ev şivana ji vî pezî ra pir e, ev gavana ji vê naxirêra pir e, ev giriya ji vî mirî re pir e
- êvara çekirinê qaliqî pîvazê ber derî neçê ye
- êvara rijandinê avê germ ko pê serî hatine şuştin berderî neçê ye
- evîn derya ye, yê ku bidî nav, diçe av û av
- ew çi ye diçînî, şînbibê tê bibînî
- ew jî elimî tirrê bin çenga
- ew newêre di eyarî xwe de bilve
- ewê destê xwe bêxe ber guhê xwe, ew dizane dê çi bêje
- ewê ji te dûr dibe, reng bi te sor dibe
- ewrê te birûska wî dît jê netirse
- ewrî xur-xur pir jê bê carina baran jê nayê
- extiyarî dojeha jiyanê ye
- eyar di cîyî tenik re qukdibê
- eyarê berêz e ne derzî pêkanê ne şûjin
- eyb reş e şerm giran e
- ez axa tu axa, dewar ma bê gavan
- ez axe tu axe kî ê dewêr bajo
- ez bê ez tu bê ez wê kî here ber pez
- ez berê gul bûm baranê li min kir ez şil bûm
- ez bi şev lê digerîm, bi ro bi des min ket
- ez çiya tu çiya, kî wê ji golik re here giya
- ez çûm bi lez, hatim bi bez
- ez dên dikutim, intinî ji te tê
- ez dengbêjim, dîloka nabêjim
- ez di kefçîk av de difetisim
- ez dibêjim bira, tu dibêjî kirîv
- ez hêdî diçim bela dighêje min, bi lez diçim ez dighêjim belayê
- ez herim ser kaniyê, wê kanî hişk bibê
- ez li ezmên li te digerîm, min tu li erdê dîtî
- ez mîr, tu mîr kî wê bibe wezîr
- ez ne dikim nêçîrê, û ne dihêlim kew biçêrê
- ez ne gihîştim te, ezê te bi xwe gînim
- ez ne hêja me tenak genim, bi her kesî jî dikenim
- ez ne hêştir im ku bi du ciyan şerjêbim (serjêbim)
- ez nebûm bûk û li kerê siwar ne hatim
- ez pîr-pak jê xelas bûm
- ez te dibînim te bi bîra xwe tînim
- ez wezîr tu wezîr, kî dibe kizîr
- ez zanim û tu zane
- êzdî baweriyê bi sûndê tênin
- êzdî bê simbêl nabe
- êzdî kirasê sipî ye gereke deq lê nekevin
- ezê ji kîs xwe nên bixum û aqila bi xelkê dim
- ezê pir buxum, zikî kê jî dêşê bila bêşê
- ezê te tî bibim ser avê û tî vegerînim
- ezmanê birrîbe seriyê vehesayî be
- ezmanê dirêj darkûkê serê xwudanî xwe ye
- fata por bi rişk e, bi quroşekî paleyê diçinê bi du quroşa quncirka ji xwe jê dike
- fêda gavana, siwarbûna kera ye
- fêda şîrê kêçê li dengizê dibe
- fêdê vî çavî li vî çavî nabe
- fêdê vî destî li vî destî nabe
- felek, hinek qawîna dixwin, hin jî keleka
- feqîr çû diziyê, hêv neçû ava
- feqîr dêst davên şûr
- filakî bi xêr, ji birakî bê xêr çêtir e
- filan kes bînî (wekî) mûyekî ji mêst derket
- filan kes cila şil e
- filan kes çîçeka bervero ye
- filan kes di kevçiyek av de difetisê
- filan kes dipijiqe wek encûrê kera, ( ango gelekî rû thel û tirş e )
- filan kes dûvê qantirê ye ne kindibe ne dirêjdibe
- filan kes ger kumê serê wî kesk bibe jî, şor jê nayên bawerkirin
- filan kes gewriya xwe dûz e
- filan kes gur e ewê diye
- filan kes î bin teştê ye (qird, mar, î ne çê,)
- filan kes ji bizina re çû nêrî
- filan kes kera dixesîne
- filan kes kerê ji bergîra re dikêye
- filan kes kerrika dicû ( şorêd boş dikê )
- filan kes kevrê binê bîrê ye
- filan kes kevrî hewre ye çîk nade
- filan kes kîrê adem e
- filan kes kora difetsîne ( qoneke )
- filan kes lingekî xwe li wê dinê ye, yekî li vê dinê ye ( bi awakî nêzîkê mirinê bû ye )
- filan kes manga bi ga ye
- filan kes marê bin zik-zer e
- filan kes mirîşka gêj e
- filan kes miya fisine ye
- filan kes ne ji defê re ne ji zurn ê re dibe
- filan kes neynûk tune xwe pê bixwerîne
- filan kes pirr tê difirîne
- filan kes pirrî bi kelema de berdide ( ango dîn e)
- filan kes pisîka dûv bi agir e ( diçe ku wir agir dike)
- filan kes pûş bela dike
- filan kes rêka dipîve ( virde wêde digere û kara nake )
- filan kes sepetê xwe sêreke ( bê hiş e, derewîne
- filan kes teniya bi done ( teniyê bi don zû ji mera nare )
- filan kes tiştî nake hewşê (naponije nafikire )
- filan kes wekî kurka tim di ser hêlînê( hêkê )de ye
- filan kesê qey kezeba gur xwariye
- filan kesî
- filan kesî çêlkên xwe xwarine
- filan kesî derpiyê xwe di govendê de naskir
- filan kesî wek tu mûyekî ji nav hêvîr bikşînê ez ji nav çopilmê derxistim
- filan keso bû ye gurê dev bi xwîn
- filan keso çav li roja reşe
- filan keso mêş jê naêşe
- fiqare fiqara bibin, parsekê jê bibin
- firra mirîşka ta enîşka
- firra mirîşkê ta kadînê ye
- fis di nav sisiya de winda dibe
- fis kir gû derket
- fîstanê qîza sor e, çavê xorta kor e
- fîşto qiçik li şûn xwe hîşto
- ga bide gamiriya, jina bide jinmiriya
- ga dimirê çerm dimînê, merî dimirê nav dimînê
- ga diziye dibê
- ga ku mir, gagora pir dibin
- galgala ko ket nav dev û dirana, wê bigere li bajar û şaristana
- gava dê bibe damarî, bav dibe filê gavarî
- gava kûçik bezya gur, gur mir
- gava mêvan tên pehra xwe jî bi xwe re tînin
- gava xêr dibare gûyê sêwî ya tê
- gava xwe li gor lingê xwe bavêje
- gava xwedê bide ha rakeve, ha rakeve, gava nede ha li bakeve, ha li bakeve
- gavan bê axe nabe, lê axe jî bê gavan nabe
- gavkirinê di ser landikê ku zarok tê da xewkirî ra ne çê ye
- gawir li hember zulmê misilman dibin
- gawirî qert misilman na be
- gawir-misilman jina didin hev
- gayê bor re, fîtek mane ye
- gayê dîn tim gulike, mêrê dîn tim zaroke
- gayê enî beş e
- gayê enî beş e, kuda herê nav li dû duxuşe
- gayê qut e, ne mêşa li ser xwe kiş dikê û ne jî li ser hevala
- gayê sor sorîtiya xwe bernade
- gayê zexel e, timî li mexel e
- gayên qelp nîran dişkînin
- gayî kor li şûn afira dimînê
- gayî pîr, di nav cwanega da, ji tirsê qûnê xwe ra boxaniyê dikê
- gaz gaza te ye, caw cawê te ye
- gazid bilind bê ba nabin
- gazinid bûkê ji xwasiyê ne
- gaziya dû siwaran, naghîje xweyê xwe
- gelekî ne şêrîn be, tu wê li dilê hevalên xwe xînê
- geliyid kûr bê av nabin
- genimê yekî dişewite, ê fuqare got
- ger bi kesî nikane, bila li te neqewime
- ger bi sertiya biba heso wê aş bigeranda
- ger bi şuştinê sipî biba masiyê sipî biba
- ger bi xewê biba kêsefis ê maleka xwe çê kira
- ger bi xewê tiştek bi serketa kûsiyê bi serxista
- ger bidarî te kete çêle, buxwe û meçîne
- ger bulxurî te kêmbê hinekî jê bifroşe û pê rûn bikire
- ger bûm xwarina cinawira, bila şêr min bixwin ne rovî
- ger cixarê tê bi alîkî şewitî, wer zanibe çûndinê rêyekê li ber te ye
- ger dev ne devê te ye, çima tu deyn dikê
- ger di çûkayî de li zarokên xwe nexî, tê bi mezinî li kabokên xwe xî
- ger di riya avê de dişkê, pêlên mayî ji yên bihorî bêtir in
- ger dostî te dimis bê jî gişî melêse
- ger êrganbê mîre, bi jinbê wezîre, bavbê kizîre
- ger gir bibên em çiyan e, wê golik jî bibên em gan e
- ger goşt girane, nexwarin erzane
- ger hat hê hê ke ger çû di pê ke
- ger hate ber tu bide der, û ger hate der tu bide ber
- ger hate ber, dest bide ser
- ger ji malê pir, hate ser kavirê kur ew jî ne lazim e
- ger kanî sêlî bûn, cok jî wê sêlî bin
- ger keç çûn mala mêrê xwe, mila ji bîrbikin xesyeta mala bavê xwe
- ger ker heşimî, ji hespa bezotir dibin
- ger li deriya nexê derî venabê
- ger mezin di mala de tine bin, kevrekî mezin wînin û di malê de dînin
- ger mî ket deve di zikke ranabê deve bikevê miyê di zikke deveyê rabê
- ger mirov li masiya bêt, qûna mirovî dê terr bît
- ger mirov xirapa nebîne, başa bi bîr nayîne
- ger ne fen e, ev çi ben e
- ger nebî kûçik, peran naxî hûçik
- ger pisîkê mişkekî xwe girt bêjinê pisîka me şêrekî xwe girtî ji bo dranê pisîkê netevizin
- ger qadî nebin, kumî xwe bike qadî
- ger rabûnek miriyan heba, wê bi şuştinê rabana
- ger rûmetî di mûyan de bûya, wê bizin hilfiriyana asmana
- ger sêwiya xêr bidîta roja îdê zik nedêşan
- ger simêlê lawa biderketin gerek bav simêlê xwe kur kin
- ger te derbek danî, zerbekê nebîne
- ger te fîlerê xwe êxistin û li hev siwar bûn, wer zanibe çûndinê rêyekê li ber te ye
- ger tê xweliyê li xwe bikî, bila xweliyek germ be
- ger tu çû mêvantiya gura, kûçkê xwe bi xwe re bibe
- ger tu dizbî, şevên reş gelekin
- ger tu pera li erdê bibînê jî bijmêre
- ger tu yekî di xewnê da bibînê, balgiyî xwe wergerîn, wê ew jî te di xewnê da bibînê
- ger xwedê da, kes nikanê bistînê
- gere çar lîtir qûna mere hebe, mera karibe bi çar qurişa tê de cî bide
- gereke lîwanê devî meriyan hebê, ji bo her şorekê nekê
- gereke mirov dost û dijminî xwe li serhev derkê
- gereke mirov şa nebê bi malê gir û hûr û ne bi gerdenê stûr
- gêrik per didin mirinê wan tê
- gêrik per didin, dimirin
- geriye diriye
- germ e, cil şerm e; sar e, cil yar e
- gêrmiya kundir e, ji qe çêtir e
- gêrmiya xwe kiriye, û kefçiyê xwe pê hilpesartiye
- gêrre bi golkan nabe
- gi bi nirînê têr bixara kûçka wê têr bixara
- gi di ber dimsî pêximber ra derbasbê wê bêçiyê xwe vêxê
- gi ne ji fesada ba, roviyê li çarşiya bigeriya
- gi ne ji milawisa bê gur û mi wê bi hevra biçerin
- gi te pişt xar kir, êd kevra di ser te kin pir in
- gi werê qerezê, ti kes nikanê bi derbo re bibezê
- gilgil ne ti ware lê jê bêtir nîne
- gîsnî bi kar ne yê, zingar digre
- giya li ser kokê xwe şîn dibê
- giyayê qeraca, malê muhtaca
- giyayî hewşê tehl e
- goçero, bide awê xwe yî berê
- golkê bi du-sê makan carina birçî jî dimînê
- golkek navî naxirekê pîs dikê
- goreyî rû şeqamê lêde
- goşt bi kutanê pir nabê
- goştê xwe nespêre kidika
- goştî belaş nabe şîv
- goştî destid xwe buxe, malî sêwiya mexe
- goştî diziyê naxwê, lê nanî xwe bi avşorkê goşt duxwê
- gotin em te têxin cinetê, got, roj ne xweş e
- gotin feqîro! çima xizanî, got, ji nezanî
- gotin jojî, were ser xelîçê, go, bi girnîş e
- gotin kerengo ciyê te li ku ye, got, ba zanê baran zanê
- gotin kitkê gû yê te derman e, rabû rît û ax rada ser
- gotin koro te çi divê, got, çavek
- gotin koro tu li çi digerê, got
- gotin kûçik
- gotin orispiyê çima avis nabî got, yek çê dike deh xira dikin
- gotin pisiyê
- gotin qantirê
- gotin tu ji kuderê ye, got
- gotin, heye zêr e, gotin jî heye zêhêr e
- gotina bikeve nav du lêvan, dikeve nava du gundan
- gotina jinê, dawiya dinê
- gotina paşî berî ya pêşî nebêje
- gotina rast bi mirov ne xwaş tê
- gotina xweş mara ji qulê derdixe
- gotine kerê, ka em te bibin cinetê, got
- gotinê pêşî bibêje paşê bêje
- gotinê tu ji ku ye, go, dera ku min jin jê ani ye
- gotinên êvara dikevin qulê diwara
- gotinên mezina nexşêt berî ne
- gotinên mezinan, nexşê ser keviran
- govenda mişkan di mala feqîran de ye
- guh didim ê bilor e, deng tê ji kûr e, pez birçiye li bûr e, ro bilind e av dûr e
- guhê zaroka bêşin, dûyî cixarê hûfêkin yan jî bin guh bi derzîkê dax din êşê jê here
- guhekî xwe bi bêjing ke, yekî bi serrad ke
- gul be gula biharê li bin darê çinarê
- gul bê istirî nabin, rind bê kêmasî nabin
- gul bê qisûr nabin
- gul ew gul bû, baran jî lê hat şil bû
- gul hene gula winda dikin, kulin jî hene kula winda dikin
- gul jî bi istirî ne
- gul jî di zibil de şîn dibin
- gul li gulê dinêre, sor dibe
- gula govenda, bûk e
- gula ku her kes bênke, bên tê de namîne
- gulan e, dew li ba hemiyan e
- gulek biharê nîn e, lê nîşana biharê ye
- gund bê rez, kon bê pez nabe
- gunehkar ziman kinin
- gur be bila gur te nexwin
- gur berî bighê nav pêz, devî xwe ji hev dikê
- gur bi du pariya namire ( gavê kesek jinan bike didu vê gotoinê dibêje )
- gur dikujin, qijak dixun
- gur girtin şîret kirin, got
- gur hat diyara, wey li sêfîl û jara
- gur ji gazîna bitirsiya, qe li çiyê ne dima
- gur ji nêza nikanî hilkişya çîyê, digotin, hincî zik dagirtiye
- gur kal dibin rovî bi wan dilîze
- gur ku dikeve nav keriya, ji kêfa re dev tê girtin
- gur li dû parî nerm digerê
- gur li ku be gurîtiya xwe dike
- gur newêrin li dû hev bimeşin
- gur oxir e, nebînî çêtir e
- gur pîr bibê dibê qeşmerê roviya
- gur pîr bûn, dibin qeşmerên cewrika
- gur tê pêz, ekê ( gû ) kûçik tê
- gur tê pêz, kûçkî pîs xwe li xewi dinê
- gur û serçe kedî nabin
- guran xwariye hirç mane
- gurê di bin kevilê mî yê de ye
- guyê (gûyê) mişkan di qulikên dîwaran de pir in
- ha çoyê şivên ha qoçêd berên
- ha diranê kûçik, ha eyarê berêz
- ha ji dest ha ji zend
- ha şoreka xwe kirî, ha tire ka xwe kirî
- ha te kir hûr, ha te kir tûr
- hahekirin heye ga kedî dikê, hahekirin heye ga tor dikê
- hat ji welêt, bû xudanê ferêt
- hat ko poz paşkê çav kor kirin
- hate ciyê min, rabû li riwê min
- hatin ji çol û çolistana, bûn xwediyê dar û daristana
- hatin nav me bûn xwediyê me
- havîn çû kerasê fiqara da dû
- havîn kirasê xezanane
- hebê şilik û milik, nebê keser û kulik
- heblûr li yekî werin, li ber hêvê panzdeşevî bi sibirgê rêşke wê heblûr biweşin
- hebûn mera dike axa û xatûn
- hebûna îsê min hebe, wê pir hinga (tona) bike
- hebûnê xatûnê, tinebûnê teleqûnê ,,
- hecî heciya dibînin li mekê, sofî sofiya dibînin li tekê, bênamûs bênamûsa dibînin li ekê
- heçî biçe masiyan dê qûna wî şil bibe
- heçî bixwazê mala xwe bê west xirabikê, mila du jina bînê
- heçî kirrî û firot dinya ji xwe ra dot
- heçî li ser sê singa bilîze, dê yek biçe têde
- heçî neke xeberên mezinan, wê pêve bê du şaxên bizinan
- hêdî tif bikî, wê li rû yê te bikeve
- hefsarî şora tine ye, te bi kude bada wê wirde herê
- heft avjenî kera hene dikevin avê her hefan jî ji bîrdikin
- heft birçî heft dev vekirî
- heft hevling ketin bin bêjingikê û gotin
- heft hevling li ser doşekikê rûniştin û gotin
- heft kirîf bi gopalekî, heft mal bi arvanekî
- heft kirîf li barekî hatin hev ku barkin hîn gotin
- heft kulam hurçê hene, hemî li ser hulyan e
- heft mêr kirin û ji derdî mêran re jî xeyaran dalêsê
- heft pişt girêdayî ji yekî pişt vekirî ra kar dikin
- heft soberiyê kerê hene, dikeve avê ji bîr dike
- heftê û du derd ji sermê ne û derdek ji germê ye
- heger nekewîne, ne xo ye
- heger virr bin mila pirr bin
- hêk bi tirra naqewirin
- heke mirov ji rezekî tiri xwaribe, nabe pişta xwe bidê yê
- heke te bivî tu hebî tê nebî, heke te bivî tu nebî tê hebî
- heke tu gul nebû, strî nebe
- hêkerûn nebû mila cilbir bê
- hele bila dar bikefê, ka berî ku da
- helhela gavana siwariya kera ne
- hemî ewr baranê nînin
- hemî keran bi şivekê ne ajo
- hemî tişt li bendê demê ye, lê dem ne li bendê tiştiye
- hemû hevrazan, deberjêrekî wan heye
- hemû mêr nabin şêr
- hemû teyr nêçîrê nakin
- hên av dûre, xwe hilmemale
- henek dibin genek
- henekên wî henekê hirçê ne
- heps ciyê mêran e
- heqê dê weke heqê xwedê ye
- heqî ji des neheqiyê zarezar e
- her biznek li karê xwe dibanê
- her carê kûçikek birewê tu kevrekî bavê yê, kevir namîn in
- her çavbelekek çavreşek li dû ye
- her darek bi berî xwe tê naskirin
- her dîkek li ser sergo yê xwe qî dikê
- her dîkek şahê pînka xwe ye
- her gelîkî dengek jê tê, her gulekê bihnek jê tê
- her gulekê bênek xwe heye
- her gulîsorek çavreşek li dûv heye
- her gulîsorek simêlzerek li bendê ye
- her kaşekî kûşekî xwe heye
- her kehrek derê bin dêkê xwe
- her kes bi gazê xwe caw dipîvê
- her kes bi xwe qayîl e
- her kes bi xwe û bi dilê xwe şaye
- her kes dibê ez lawê bavê xwe me
- her kes dînên bê cil nasdike, esil ewe dîn bên naskirin bi cilan ve
- her kes ji xwe razi ye, çi kizîr e çi qazi ye
- her kes li mala xwe qeral e
- her kes orxanê ber xwe dikşînê
- her kes têvr berve xwe lêdixe
- her kes û riya pêşi ya xwe
- her kes xazi ya wî di devê wî de şêrîne
- her kevrek li ciyî xwe giran e
- her kilîtek ji derîkî ra ye
- her malek dînekî çêdikê
- her nêr li mê sware, tenê gotina mê li ya nêr sware
- her qubakê ku sipî kir ne mizgeft e
- her rojekê padişakî xwe heye
- her sebrekê xêrek vê re ye
- her serîkî aqilek tê de ye
- her şevek avisa roja xwe ye
- her teyrek bi refê xwere difire
- her tişt bi demê ra mezin dibê, tenê xêlibûn bi demê ra biçûk dibê
- her tişt di destê hosta yê xwe de başe
- her tişt di destê xwedê de ye, lê dewê malê di destê pîra de ye
- her tişt di wextê xwe de xweşe
- her tişt ji ziravî mirov ji stûrî diqete
- her tişt li demê dinêre, dem li tiştekî nanêre
- her tiştî zani be, lê her tiştî meke
- herçî jar e, li havînê jî sar e
- herçî li ser du singa bilîzê, rojekê singekê di kûnê ve herê
- herdu dizê qulekê ne
- herdu ling kirin solekê
- here ba wî kesî yê te bigrîne, nere ba wî yê te bikenîne
- here mêvaniya li nav neyaran, lê bê çek neçe
- herin şênahiya, pirskin ji zarokan
- herkes hesinkerê bextiyariya xwe ye
- herkes mêrê roja xwe ye
- herkes xwe li ronahiyê digre
- hêrsê te li tersê te
- hesîl xiranabe, hingiv genî nabe
- hesin hesin dibire
- hesin ji hesinkera nayê kirîn
- heskoyê got
- hesp bi hev dikevin, ker û golik di navda diçin
- hesp dibezin siwar xwe dipesinin
- hesp heye meydan tuneye, meydan heye hesp tune ye
- hesp qevda şûr e , kî bi serket ma ji wî re
- hesp û qantir li hev dixin, ker li ber lingên wan diçin
- hespan gem û hefsar, mêran bext û qerar
- hespê her kesî li gorî bextê wî dimeşe
- hespê nêr ji simê xwe şerm nake
- hespekî ji cîranê xwe re bixweze, da xwedê kerekî bide te
- hespî çê ji siwêr e
- hespî çê xwedanê xwe li rêka nahêle
- hespî kihêl zengiya nagînê xwe
- hespî xwe rind girêd û kumî xwe li yanxe
- hestî ji kûçka nayên standin
- hestiyê bê minet, çêtire ji goştê bi minet
- hestiyê zimên nîn e
- hestiyên me têre kûçkên me nakin
- hêstiyid çavid yekî bikevin, hestîk di şiketê dêv da heye wî hestî bi jor da têvedin, ê çê bibê
- hêştir bimexelê, wê ciyî xwe bigrê
- hêştir birçî bû, ji hewatî xwe duxwê
- hêştir çiqa bi borborkê, ewqas bar lê giran dibê
- hêştir çiqas mezine zarokek sêri dikşînê
- hêştir çiqasî girse, gurê xwe yekî biçûke
- hêştir ji hev dûr diçêrin lê guhên xwe li ser hevin
- hêştir radibin hev, hêstir û ker di bin lingê wan de diçin
- hêştirek bi heft cenicilûka nabê
- heta aqilê paşî hat, ê pêşî çû
- heta barê qantirê giran nebe nizanê ker bavê wî ye
- heta cû rast nebe, av nayê berdan
- heta genim firîk e, mele şirîk e
- heta hate ser hev, dawet çû ji ber hev
- heta mar rast nebî naçe qulê
- heta mi xwe naskir, mal li xwe xelaskir
- heta pexîl hebin, miflis namirin
- heta rûvî xwe îsbat bike, postê here çarşiyê
- heta serî sax dimîne, qûn ecêba dibîne
- heta te dêrek ava kir, te mizgeftek xira kir
- heta tu ber piyê xwe nebînî gava xwe ne avêje
- hev şivana ji vî pezî ra pir e, hev gavana ji vê naxurê ra pirtir e
- heval hene yên rojên xweşin heval hene yên rojên reşin
- hevalê qirikê her nikilgû ye
- hevalê rê, birayê ji dê
- hevîr tirş nebû ye, tenûr dada ye
- hêviya dera, xuliya li sera
- hevraz bê berjêr nabin
- hevrîşim bi biha yê xwe, hirî bi biha yê xwe
- heware, avê ez bi lêde birim, û ez ji tîna mirim
- heya heye şilik û milik, gava nema keder û kulik
- heya serî mera li darheda nekevê mera baqil nabê
- heya tu li karê xwe nepirsê, kes li te napirsê
- heye li derî bizire wekî kerî, ê bên digîne me xweş xeberî
- heye terk, nîne berk
- heyfa bizina kol ji ya bi qoç re namînê
- heyfa hêverûnê şevreş li dû ye, heyfa buharê havîn li dû ye, heyfa ciwaniyê pîrbûn li dû ye
- heyfa miya kol ji miya kel re namînê
- heyfa serê ko çû
- heyfa taveheyvê, tarî li pê ye
- hezar bavê çê, esil şîrê dê
- hezar bizin di sersiyî darekê de dimexelin
- hezar carî bipîve, carekê bibirre
- hezar dot, hezar firot, neghîşte xeta cot
- hezar û yek çîrokê hirçê hene, hemû li ser hulmê ne
- hildidim mildidim çava kil didim
- him ji dêrê bû him ji mizgeftê
- him serê xwe dişkîne, him xercê xwe dide
- himhima şêx ji bo kevçîk rûne
- hin ê bistrên, hin ê tewkin
- hîn gi serî mirîşkê di pînkê da ye, bihêle dîk bikopisînê
- hîn hêlîn (hêk) bi poz va ye dixazê mêraniyê bikê
- hîn marî biçûk e, sêri biceliqîne
- hin nekin, hin naxwin
- hîn nexwariye, xwedê spas kiriye
- hîn şîvê te di tewikê da ye, haj xwe hebe
- hina tepir îçi tiji şekir, hina belan îçi tiji qitran
- hindik bixwe, hindik xeber bide, hindik raze
- hîngî dev li dêv hatiye, çêke
- hingî ez singekî dikutim, tu çelteyekê pêvedikî
- hingivê te nebê, mêş li te nacivin
- hirç bi mezini honabê reqasê
- hirç diye, li dû şopê diçe
- hirç reqisî ker fetisî
- hirç û bilûr, ereb û tenbûr
- hirç û govend kê dîtiye
- hirç û qûn şuştin
- hirça birçî nareqisê
- hirçekê tûyek xwarî
- hirî li ser pişta miyê nayê firotin
- hirmiyid tevî baş hirç dixwin
- hisqînkid kesekî hilên bila heft gulp av vexwê wê biskinin
- ho derê li ho dinê, mêş derê li gû dinê
- hohoke karê bavok e
- hov ji bo xwarinê, mirov ji bo avakirinê
- hukumdar bibe pir, di ser ra derbaz nebe
- hûr bajo kûr bajo pir bajo ga mêşîn
- î ço ya dixwê û î dijmêrê ne wek hev in
- î çova dixwe, ne wek î dijmêrê ye
- î dest bi gû bi î dest bi herî dikene
- î gur di zik da ye
- î ko di govendê kefê wê xwe bihejînê
- î ku bixwazê rûyek reş e, î ku nedê herdu rû reş in
- î ku buxwazê hingivî kewarê buxwe, ê pêvedanê mêşa tehmil kê
- î ku dest û pê yid mera bikin, dê û bavid mera nakin
- î ku dînek ji xwe ra zanê heft baqil jê re nizanin
- î ku fedî bikê, qiçkid xwe nabin
- î ku herê navbera, ê hesabî serşikandinê xwe bike
- î ku herê nêçîrê masiya, ê xwe bidê nav qûntaziya
- î ku ho bû goştî beraza, nikanê dev jê berdê
- î ku ji malê xwe de ne têr be, li malê xelkê têr nabe
- î ku jinek kanê bikê, êlek nikanê bikê
- î ku li bendê şîvê cîrana bê, carina birçî xew dikê
- î me bi reng û penge î xelkê bê hus û denge
- îhîna hesp ji bin gunê ga ye
- înan nedikir bi destkevê ,bi desket û go
- îne, mela dîne
- însanê bê esas, ne dibe tevir ne dibe das
- îro derzîk dizî, siba wê deve bidizê
- îro heye, siba tineye
- îro nebû mila siba bê
- îş nabin xewn
- îşî ber lingî xwe, mebe ser serî xwe
- îşî ko bi stûyî te de neketî xwe çemekê
- îşî ku bûye jê metirse, ji yê ku ne bûye bitirse
- îşî xwe tiriyê
- jana her pênc tilyan jî yek e
- jehr ji çêliyên mara qutnabe
- jehra marî ji marî naçe
- ji ava bêdeng dikşê bitirse
- ji avê çelq metirse, ji ya meyî bitirse
- ji biznekê du eyar çê nabin
- ji bo xatira mera derê ser dînî gawira
- ji bo xatirî çavekî hezar çav tê xwedîkirin
- ji bo xudana mera kêvir navê kûçika
- ji cîrana mera hodibê îzana
- ji dehan nebû, bila ji nehan bê
- ji delava ket çirava
- ji derd û kula dengbêje
- ji derdê xuhê dil ket birê
- ji dijminî xwe yî dijmin metirse, ji dostî xwe yî dijmin bitirse
- ji dûr nagihê ber ûr
- ji eşqa re ling nagînin erdê
- ji eşqa re tirr bi dawê nakevê
- ji heft salan salek sala seyan e
- ji heft xêra xêrek nema
- ji hemo fermanan re serê xwe berjêr bikî, tê bibî kole
- ji hesinê xirap şûrê baş çê nabe
- ji hêsp peya bû li kerê sîwar bû
- ji hêştir ketiye û ji hop-hopê xwe namînê
- ji hêştir pirs kirin
- ji hêştirekî guhekî dide
- ji jêketiya metirse ji nûvêketiya bitirse
- ji kaniyê bibe kanî bi şîr e
- ji kar netirse mila kar ji te bitirse
- ji kera re kerbeş, ji hespa re ceyê reş
- ji kera re tim li daholê de ker çi zanê dahol çiye
- ji kerê yi gi manker horiye
- ji kesê diz ve, xelk giş diz e
- ji kêw pirskirin kuder bi te xwaşe got
- ji kirinên şêx û melayan, dîsa rehmet li cahîlan
- ji koran re bihayê mûma xem nake
- ji mala xwe têr nane, ji mêrê xwe têr gane
- ji maran tazîtir e û ji guran birçîtir e
- ji melê bangdane
- ji mêra nav dimîne, ji gayan çerm dimîne
- ji min bereket
- ji minê, li minê çetintire
- ji neçari mera goştî dîka dixwe
- ji neçarî mera li cem xatûna xew dike
- ji nedîtî re kurek bû, anî kîrê wî jê kir
- ji nîskê dike gîsk
- ji qelemî mêrik zêhêr dibarê
- ji qûna mera pîstir tune ye, ji mera nabe
- ji revê em naghên lêxistinê
- ji rinda ve xelk gî rinde û ji pîsa ve xelk gî pîse
- ji riya kir di simêla da
- ji roviyekî du post dernakevin
- ji sipi rişka xelas bû, yan jî dibên xelas kir
- ji te ye ko meraş gund e
- ji xelkê re mirîşk e, ji min re dîk e
- ji xelkê re pispore, ji xwe re kor e
- ji xudan esla bipirsin, ji bêeslan bitirsin
- ji xuşxuşa gêj bûm, ji tîna lal bûm
- ji xwe re masîgir e, ji xelkêre kûsîgire
- ji ya qelsemêran ve laşê egîd û pehlewanan na êşe
- jin bi maçkirinikê kûnde nabin
- jin bi porê xwe rind e
- jin bi xeftana, mêr bi qapana
- jin bixwaze, mêrê xwe dike wezîr jî, dike rezîl jî
- jin di ser jina ra hene, jin dikarê rûyê mêrê xwe sipî bikê, û jin heye karê rû yê mêrê xwe reş bikê
- jin dibêjin
- jin dil bikê, wê dîwara qul bikê
- jin dîwarê hundir in, mêr dîwarê derva ne
- jin gî ne jin in û mêr gî ne mêr in
- jin giş ne jin in, destar jî qul in
- jin gol e, mêr çem e
- jin heye gula mêrê xwe ye û jin heye kula mêrê xwe ye
- jin him gul in, û him kul in
- jin hin jinin hin janin
- jin jî hene, jan jî hene, melhema dilan jî hene
- jin jî hene, jinkok jî hene
- jin jin bê, bira li ber du dara bê
- jin kanin rû yê mêrê xwe sipî jî bikin û kanin reş jî bikin
- jin kaniya jînê ye, mêr agirê tinê ye
- jin kela mêran e, jin dayîka şêran e
- jin kela mêran e, û mêr hene karê wan rev û bazdane
- jin keleh e mêr girti ye
- jin mêra hiltînin jî, datînin jî
- jin roniya malane mêr stûnê malan e
- jin ya bi axê disitirin, ya bi mêra
- jin yek e, malê seke zebeş ji çiwêl dibarin
- jina baş şûrê pişta mêran e
- jina bidin jinmiriya, kera bidin kermiriya
- jina bira eyarê serê min gura, kir tûtik (pîk) heft sala têde stra
- jina çê hêjayê hemo dinê ye
- jina çê hêjayî gundekî, mêrê pîs bi dûvî kundekî
- jina çê mirov dike wezîr, jina xirap mirov dike rezîl
- jina ne delal çavê mirov dêşîne, jina delal dilê mirov dêşîn e
- jina pîs kul û derd e
- jina pîs mêrê baş pîsdike, jina baş mêrê pîs başdike
- jina rind bi êlekê, jina pîs bi sêlekê
- jina rind buhara mêrê xwe ye
- jina zû razê, mêrê xwe zû pîr dike
- jinê bi namûs di nav komek leşker ra derbas bê jî, eniyê xwe hilmiştî ye
- jinê çê ji mêr e
- jinê rind taca serî mêrî xwe ye
- jinê te rind bê, mere dewata; jinê te pîs bê, mere ser miriya
- jinê û mêr şer kir, nezana bawer kir
- jinid pîs çavid mera dêşînin, jinid rind dilî mera dêşînin
- jinka bê xwedî ji kesî nakê fedî
- jinka têr ji xwediya nakê fedî
- jintî bi hev re başbin, bira wê ne şaşbin
- jûjî destê xwe dide istiriyê xwe dibêje
- ka kî berx e kî beran e
- kalbûnî çekek e çerxûte ye
- kalê bi yar, havîna du bihar, pîra guh bi guhar
- kalê eceman li ber bostanan, kalê kurdan li ber berxan in
- kalê ji bênefsî, pîrê ji bêkesî, yek bi ê dî pirsî
- kalkî bavên xweşiya, xortkî bavên reşiya
- kanê di kevçîk av da avjeniyê bikê
- kanê heft gunda bi barkirin bidê û li gundî heştê jî rûnê
- kanê heft roj heft şeva di aşekî xirabe da xewkê
- kanê heft rojan di aşekî xirabe de xewkê
- kanê heft şîva di biroşekê da bikê û yek bi yekê de venedê
- kanê li ser heft kêndira bilîzê
- kanê xwe di qulê derziyê ra derbaz kê
- kanî ji serî ve şêlî dibe
- kar di kirrînê da ye
- kar ker e, te ajot ê here, te najot nare
- kar şêre, te dest avêtê dibe rovî
- kar û zirar bira ne
- kara bike lê tînê nede xwe
- kara necara, qoşilê ( qaşil ) dara
- karê demekê, çêtire ji axiftina salekê
- karê fate tîzê ye, bi perakî pehlê diçinê, bi du pera quncirka ji xwe jê dike
- karê gavkî, xemên salkî
- karê karkera, namûsa xatûna
- karê mehmûdê kinê li bin konê ereba çi ye
- karê mêra tevr û bêr e, xemla jina zîv û zêr e
- karê ne ji mi re, ba yê wê di ser mi re
- karî (kehr) pîs te kir nêri, wê hilpekê diya xwe
- karker hezar in, serok yek e
- karkirê karî xwe be, şêrînê hevalî xwe be
- karkirin xweşî û dewlet e, nekirin xizanî û zehmet e
- karzanîn, bazingê zêrîn
- kaya havînê bavêj kadînê
- kaya kadîna, golik radikin
- kê golik berda, ewê girêdê
- kê kire kê, jê re ma
- kê tişt ji meriyê xwe xwast, bila di tûrî paçî de bixwazê
- kebanî êjdil li ber darî dergûşê xiya dikê
- kebanî, bi heyk meyka mala xwe zanî
- kebeniya zexel nanê wê xav e, û bêbextî takî zirav e
- keça bê bav û dê, êvarê diçe sibê tê
- keça çê rûsipîti ya bavê ye
- keça malê bi rûmet e, karê wê bi minet e
- keça mîra, bi qelenê gavana nayê
- keça nexwende gulek vê bîn e
- keçel dermana naskê, wê li xwe bikê
- keçel hekîm bûya wê dermanek ji serê xwe re bidîta
- keçel ji serkukirinê natirsin, ji şorafkê paşi ditirsin
- keçel mir, gulî mor dibe
- keçên jîr di çinîna tirî de xuya dikin
- keçikê, rû -nermikê, xorta dev xist qirikê
- keda helal dib mû lê naqete, keda heram bibe werîs jî diqete
- kefa dest reşnebe, tamê dev xwaşnabe
- kêl bimirin, dibêjin poreşê min; kor bimrin, dibêjin çavreşê min
- kêl dimrin, temri sor dibin
- kel pel ûrî bel
- kêla min serî xwe şenakê ille bi şeyî mûşkin
- kêlê uziya tiji nabê
- kelex ket, kêr mise dibin ,,
- kêm bêje pir bike
- kenê zehf girî tîne
- kepekê ber ervanî bavkî xwe bixwe ji qawirmê xelkê xweştir e
- ker bi gem û hefsara, mêr bi soz û biryara
- ker bi kerîtiya xwe li ciyê bikevê, carek dî tê ra nare
- ker bi naxirê re ye, pirsê ji şivên dikê
- ker bikevê, ji xwedana xurt tir nînin
- ker dikin, hesp dixun
- ker dimirê kîr namirê, merî dimirê dil namirê
- ker dimre, kîr namre
- kêr giha hestî
- kêr gihişte hêstî, hên tevir î di darê da
- kêr heta tûj dibe, gelek çakûçan dixwe
- ker hinda kirî li kurtên digerê
- kêr ji birînê dertê, lê şopa wê dimîne
- ker ji lêxistinê re, hesp ji bezê re
- ker ket heriyê, ji xwedî pê ve kes ranehişt teriyê
- ker ket kurrê (herî), ji xudî mezintir nîne
- ker ku ji merîyan tune bin, her yek wê were hezarî
- ker li bavê xwe pix kir
- ker li kurtên nîşt
- ker li kurtên nîşt kûr li kût nîşt
- ker nabê qurban, lê perê kerê qurban pê tê kirîn
- ker sibirgêd mlan e
- kera li ba hev girêde, ji hev ho dibin tir-fisa
- kera me miriye, ew jî li av-dewşiyê heyiriye
- kera xwe bi ker da cilika xwe bi serda
- kerê bi perakî, kurriyê bi zaltakî jê dibin
- kerê çibkê bi bêhna gulê
- kerê ku barê mera lê tune be, merî najo
- kerê nemir bihar ê tê, pîrê nemir pincar î tê
- kerê reş dixwe tiştê xweş
- kerê te li ku biwestê, nikanim xanekê li wir ava kim
- kerê xwe bi singekî xurt ve girede, cîranê xwe meke diz
- kerê xwe ji merî şerûd dûr girêde
- kerê yekî tim dizirî mêrik got ê
- kerên guh sist, tirrên şidyayî dikin
- kêrguh jî dibê xwedê, taji jî dibê xwedê
- kêrguh jî dibê xwedê, taji jî dibê xwedê, kîjan bezatir bê ewê bi ser î din dê
- kêrguh rabû, çola ( destav) tajî hat
- kêrhatiyan ji kêrnehatiyan biparêze
- kerî nezirî gi bizirê çare lê nabê
- kerra bi guh neke
- kerriyê ne bes, koriyê da ser
- kes aqilî xwe nadê bi aqilî kesî
- kes bi lingî xwe nare tirbê
- kes bi temaşa nabe paşa
- kes ji nêza re namirê
- kes li ber dara xweziyan rûneniştiye
- kes nabê li ku ye bavê te, tev dibên li ku ye diya te
- kes nabê te çi xwar, giş dibêjin te çi anî
- kes nabêjê dewî min tirş e
- kes newêrê bêjêyê kêlê kêlmêşê
- kes nikanê bêjê yê kemûnê kem
- kes nikane qismetî kesî bibe
- kes ti tiştî bi xwe re nabê tirbê
- kes, bi revê li ber dijminî xwe xelas nabê
- kesê hevalê deveciyan be, derbazê wî mezin dibe
- kesê jinekê bîne, divê an tûrek perê wî an jî barek derewê wî hebe
- kesê kar bike birçî namîne
- kesê ku têkeve dîlanê wê xwe bihejîne
- kesê mirinê dibîne bi nexwaşiyê razî dibe
- kesê ne li malekê, nizanê bi halekê
- kesek jê nemirî guliyid xwe dibirî
- kesek nabê kerî te bi çend pera ye
- kesera giran ji mala zengînan tê der
- kesî fuqare tune ye, ê fuqare li nav gora ne
- kesî ji weqiyê tune ye, giş ji lîtirê ne
- kesî li pê mirî ya mirî tune ye
- kesî qala gurî ne dikir rabû di devê kaniyê de gû kir
- ketî bi xebatê radibe
- ketim otesiya dinê, neketim otesiya mêr û jinê
- kevanî (kebanî) sisê, meşk ma li sêpê
- kevçî kodik li me hişk kirin
- kevçiyê mera tune be, mera bi kevçiyê xelkê têr naxwe
- kevilê bênamûsan fireh e
- kevir ji ciyê xwe tol be, wê bi hezar perçebe
- kevir li heriyê xist
- keviravêjên sêva sor pir dibin
- kevirê kora li binê bîra
- kevirê mezin ne ê nîşanê ye
- kevirê tol bê, ê li ciyî rast bisekinê
- kevn e pîr e, ji gotinan re bîr e
- kevra hilke şûnê bi dar ke
- kevra mîne bîrî diza
- kevrê aşê çiqas giranbe jî, aşvan bi fena xwe wî radike
- kevrê havînê çek bin qulînê
- kevrên mezin bi yên biçûk disekinin
- kevrî giran li ciyî xwe dimînê
- kevrî hewre çîknadê
- kew dijminê serê xwe ye
- kew li rûyê kêw dixwîne
- kezeb çiqa şêrîn be, şîret jê şêrintir e
- kezeb di ser her tiştî ra ye
- kezeb gurê har e
- kezî rewşa qîzan e, simbêl rewşa lawan e
- kî bêjê hirt, tê bêjê zirt
- kî bêjê û bikê mêr e, kî nebêjê û bikê şêr e, kî bêjê û nekê kîrê kêr e
- kî bi lez here wê zû jî biweste
- kî bibê hevalê mirîşkê pozî xwe wê di pîsiyê da bê
- kî bibe hevalê mirîşkê, nikilî xwe ji gû dernakvê
- kî bûk bê mila bûk bê tu her berbûki
- kî çêl şorî bikê wê bibehcê
- kî dengkê, ewê golik berdê
- kî dibê ez xal im, ew dibê ez heval im
- kî hesaba nekê, wê bê hesab here
- kî ji avê bitirse, ho nabe avjeniyê
- kî ji çivîka bitirse, nikare gêris biçîne
- kî li benda yarê bê, ê bê jin bimînê
- kî li karê ye, li harê ye
- kî li xêretê bê, wê li xesaretê bê
- kî ne li şêrr e, şêr e
- kî te tînê sêrê çira
- kî teşiyê birisê, ewê bêçiyê balêsê
- kî xal e, tu heval e
- kî zanê çi ji ber gunehê kê ve tê serî mera
- kî zanê mala te li ku ye
- kiç dara mazî ne
- kiçik deriyê hecê ne
- kifir dom dike, lê zulim dom nake
- kihêl di bin mêrxasan de dibezin
- kijan kevrî hilîne, ew di bin da ye
- kîjan roja bê, tê wê xewnê bibînê
- kîn, kînê dikşînê
- kincid te biguviş devî mêr, wê mar pê bimirê
- kîngê baranê lêkir, hîngê zivistan e
- kir pisiya tûr, rê li pêşê winda kir
- kirasê meriya tê gihastin, lê xeyseta meriya nayê guhastin
- kirasê mirov diqete, lê eslê mirov naqete
- kîrê îro têxe qûna sibê
- kîrî wî xeyar e, ya buxwe ya di xwe xe
- kirîf û pez; ereb û rez
- kirin kirar e,gotin zirar e
- kirinek hêjayî hezar gotinan e
- kirîv kal dibin, bi ber kara dikin; goçer kal dibin, bi ber ga û golka dikin
- kîso avruya masî naxeu
- kitêba mirov, piştî mirov tê xwandin
- kiyê bixwê, kiyê li xwexê
- kopriya vira xerabe ye
- kor be, kerr be ji derda dûr be
- kor çilo li xwedê dinêre, xwedê jî werê lê dinêre
- kor dimire, dibên çav reşê min, keçel dimire dibên por çîlê min
- kor herdu çavan dixwaze
- kor nehs in, keçel behs in
- koro li vir be, min ji te çêtir nedî, ezê li korê xwe vegerim
- kose jî li bîra riya ye
- koşkar heye çerm tune, çêl heye mast tune
- kotek ji cinetê hatine
- ku agir bi çiyê ket, ter û hişk tevde dişewitin
- ku aqil tinebe, wê porê sipî çibke
- ku bext reşbû, kûçkê malê diza venagerîne
- ku devê te tiji xwîn be, li pêş kesî tif meke
- ku dilê şivan hebe, dikanê ji nêrî şîr bidoşe
- ku diz bê şevê reş pirin
- ku hat hê meke, ku çû tê meke
- ku kela şorbê çû buha yê heskê pera nake
- ku lawik ji êmlikî nekeve nameşe
- ku pişta min heba zikê min ne di êşiya
- ku tu bibî hesp wê swar pirbin
- ku tu bixwazî teedê li xezana kî, kirasê wan biqetîne
- ku tu li deriya nexê, derî li te venabin
- ku tu neke bi ya mezina wê quloçê te bibin wek yê bizina
- kûçik bê sêxur ti pandiniyê nakin
- kûçik binêwin, neçêyîk li dû ye
- kûçik birçî dibin, kûnî hev bîndikin
- kûçik birçî li ber malê nabe bekcî
- kûçik goştî kûçka naxwen
- kûçik her birewin, tu kevrikî bavê yê, kevir namînin
- kûçik hestiya dixun hesabî kûnê xwe dikin
- kûçik ji hestiya narevin
- kûçik ji ku bitirse bi wî alî de direwe
- kûçik li pişt xudanî xwe î no ye
- kûçik li ser sergoyê xwe no ye
- kûçik pîsiyê dixwin ne ji xaşiyê
- kûçik serî xwe bêşin, geyê dixun
- kûçik sibehê xewdikin
- kûçika çiqas biqusîn , nabin tajî
- kûçika mebin yayla , ê har bibin û bi we bigrin
- kûçikê me bû, bi lingê me girt
- kûçikî bezî keviran jê netirse
- kûçikî bi du deriya xêr tê tineye
- kûçikî bi kar çêtir e ji şêrî bê kar
- kûçikî birçî, kî parîk nan pêdê ê li ber qapî wî birewê
- kûçikî ku tu bi zorê bişînê nêçîrê, ti nêçirê ji te ra nînê
- kûçikî nizanê birewê mêvana tîne xwe
- kûçikî tirrok derê kûnî kûçikî fisok bîn dikê
- kûçikî xerîb dûvî di nav şeqa de ye
- kuder te bêşê can di wir da ye
- kuder teniki mila di wir re qulbibê
- kula aşvan ave
- kula bûkê xasî ye
- kulbûn ji korbûnê çêtire
- kulek xwar e, dû rast e
- kumê rasta tim qetyayî ye
- kumî elo didê serî welo
- kûn bi qujmirandinê teng nabin
- kûn lê kir helaw, yan dibên kûn lê bû helaw
- kunciyek ji destêd pexîla nakevê
- kund çilîka xwe dixwe, paşê bi ser de digrî
- kund li qûça vedihewê
- kund li ser malekê bixwîne, bê oxir e
- kund li ser malekê bixwînê, neçêyîk li pê ye
- kûnde bi cih dibin, xizan bi cih nabin
- kundir bi xewê mezin dibin
- kundir di serî merî fiqare de dişkê
- kûnê mera çiqa pîse ji mera nabê
- kûnî tirok bi nanî ceheyî mehne ye
- kûnid reş û sipî li ber delava xiya dibin
- kur darê li pişta bavê ye, qîz warê xeikê ye
- kur ji hinave, bira ji bave
- kur li bava diçin, qîz li dayîka
- kurd ji xelkê re wekî şûrin, û ji xwe re kûrin (korin)
- kurê bi dewlet, ji ya bavê xwe der neket
- kurê mezin derdê malê, kurê biçûk delalê malê
- kurî li felan, xwarzî li xalan
- kurmanc refî tuhliya (tîtî) ye, hevdi nagrin
- kurmê darê ne ji darê be, zewala darê nayê
- kurmî darê ji darê ye
- kurrîkî te hebê, tu li şûn wara namînê
- kurtik çoxe, nan tine buxwe
- kûsî jî dibê dest û lingê min hene
- kûsî rindba, xwedê ew ne dixst wî kirasî
- kûsî şandin tûq-tixim çû li helwa terpilî, got
- kûsiyêd kendala bûn kebaniyêd mala
- kûsiyêd kendala xwe didin hember xezala
- kuştina kêw çi ye sêrî qut ke û têke xurcê
- kutkî mezin hilîne mertê
- law darê bavê radike, qîz teşiya dê radike
- law jî serîk xelk e û qîz jî serîk xelk e
- lawêd me li cem xelkê gulin, û li mal jî bişkulin
- lawêd te hebin bi gidiya mekene, keçêd te hebin bi qehpa meken
- lawkê min ji cot tê, tevirkê wî çi lêtê, bê dayîk û ne bavo tê
- lawkê min pir delal e, mêrkar û xwedî mal e, wek şêr û şepal e
- lawkekî di paş bûkê de li mehînê didin ji bo berwîlî xwe law bê
- lê kaliyê lê koriyê, mirin çêtir e ji feqîri yê
- lêniştinê kera carekê şerm e, jêdahatin du cara şerm e
- lêv ji diranan pêşdetir in
- lêvek li erdê ye, lêvek li ezmên e
- lêxistina pir kêr qelp dike
- leyî her roj kutikan nayne
- li (ji) xwarinê re nan nabîne, kuma bazar dike
- li ba dînan tim îd û dewat e
- li ba gamêşa çêrê ciyekî şînkayî lê heye bibe bi şev da radibin derinê
- li bejnê nêrî bi zêra kirrî, laçik rakir kertkê gurrî
- li ber bûka beravêtî neketiye, bi mankera ku cêwî ani ye şa bû ye
- li ber çavid mişk pisîk bi qas hêştiriki ya
- li ber defa bê deng direqise
- li ber fîskê morîka pêvedike
- li cem kêmaqila her bihar e
- li cem mêrên êrgan, lêxistinê jinan hêsan e
- li ciyê nizim, qûç xwe çiya dihesbînin
- li çayî gewr ker bikevê, li vir qûşê bi stî minkevê
- li dayîkê binêre qîzê bixaze
- li dê bimêze keçê bixwaze
- li deriyê kesî nexe bi tilîka, bila kes li deriyê te nexe bi mîrkuta
- li dînî xwe bipirse ta heft kes bi tera bibên ma tu dînî
- li dinyayê mera gî bike, mera vira neke
- li gor salê tê fesalê
- li gora makê golik pake
- li gunda şerid mezin bibin, li mêra mexin, li jina xin
- li heft gunda mêrkir kesî ew têr ne kir
- li hemama tirr, li xeribiyê virr
- li hêştir nîştiye, diqelizê kêrgiyê
- li kerê nîştî, li kurtên digerê
- li kerî ketî digerê ku hefsêr jêke
- li kerî mirî digere ku nala jêke
- li ku mefa ye, li wir bav û bira ye
- li kûçik biqewime ji tajî bezotir e
- li kuderê dare, ew der war e
- li malê tune dînar, navê keçikê hezar
- li malî kelepîr digerê ko erzan bikirê
- li nav malê şêre, li nav êlê kitika bêkêre
- li nav şûvêd reş xew meke, da xewnê xirap nebînî
- li paşiyê tim başî hebû ya,wê li paşiya pêz ker tinebûya
- li pê bê li tirbê bê
- li pêş zimên ne çiya hene ne gelî
- li quncî sifra rûmene
- li ser rêya helebê bi nalê dipirsê
- li welatê koran çavşaş qeral e
- li xêrên xelkê be, xêr wê bi xwe werin pêşiya te
- lihêmê ji çayî gewr radikê
- ling li qeydê, çav li seydê
- ling ling digerê, kar kispikî xwe nakê
- lingê gerê nayê bin berrê
- lingê şimitî heval jêre tineye
- lingekî li vir e, lingekî li wir e
- lingî xwe bi tayî noka de
- lingid kera naçin ser berra
- lingid xwe li gor berrê xwe rade
- lingid xwe li gor doşekê xwe dirêjke
- lingid xwe li lingêd kê bûyî megir
- lingid xwe qas orxanê xwe dirêjke
- lîtir li navî xwe tê
- lûq gewriyê ziç sêrgo
- ma dermanê mûmkê ye
- ma donî qirkê di xwe dayî
- ma emê tûya ji te bixwin
- ma ew jî jine, agir berda mala mine
- ma ez erebê bavê te me
- ma ez li ser sifra bavê te mezin bûme
- ma file hemo îşo ne
- ma gi ez ne gihêştim te, ezê te jî negînim xwe
- ma illem şerî çûka li nav garisî me bibê
- ma kêrta hêsinî ye
- ma min bîna destê xwe kirî
- ma min kefa xwe bêhn kirî ye
- ma morîkê diya te li vir qetîne
- ma pîka heft sazî ye
- ma qey dêka hirçê reqas bû
- ma qeyne jin çîçekin mera ke di ber serê xwe re ke
- ma te ava heyatê vxwariye
- ma te kezebê kêrgiyê xwarî ye
- ma te mêr guhart, tê bextî xwe jî biguherê
- ma te nişadir di kûnî xwe dayî tu li cîkî natebitê
- ma te pirçê min nerm diye
- ma te rum li kelê xistiye
- ma ti seriyê kêl di bin kuma de man ( ma tiştî veşartî ma, ma nerindin min û veşartî hene )
- ma tu berxê misteşêr e
- ma tu kê tirbê min bi qube hilînê
- ma ûrê hêştir derbû ye
- ma virr jî bi kaviran e
- ma we tif devê hev kirî
- ma xan bi kirî bû
- mal bê ard dibin, bûk bê benîşt nabin
- mal bi camêriyê xera na be
- mal bi jinê ava dibe
- mal jî ji cên e
- mal mala te ye lê bi alî firaxa de mere
- mal têr e kebanî wekî şêr e, mal birçiye kebanî gazgêncî ye
- mal vedigere, can venagere
- mal, aş û bajarin
- mala bavê min dûrbana, minê têr pesnê wan bidana
- mala bavê min ne li vire, têr bipesinim ji xwe re
- mala bê pisîk, mişk tê de pehlewa ne
- mala fatê çû cem bazarê
- mala me li ço yê me ye, ço yê me li ser mila me ye
- mala melê zave tirşeqîn ketî nave
- mala mêr tê de kaniya zêr tê de
- mala meriv him cineta meriv e û him cehnima meriv e
- mala mezin her ro min digezin, mala çûk her ro min dikin bûk
- mala nan dayî tinebûnê nabîne
- mala pir jin tê de xerabû ji bin de
- mala zarok tê de, ehremen naçe têde
- malê camêrkî û xesîskî wek hev derê
- malê dinê qloçê mêran e
- malê dinyê gemara destî canik û camêra ye
- malê heram, malê helal bi xwe re dibe
- malê kund lê xwend, ew mala xera dibe
- malê malnexwaran behra zordara ye
- malê miriyan ê zindiya ye
- malê ne ji lawî çê ra bike, û ne ji lawî xirap re
- malê qûn divê, girarê rûn divê
- malê te hebe, her kes dostê te ye
- malê tenbela berî malê zalima xira dibê
- malê xsîs, diçe fetîs
- malê xwe bide, seriyê xwe meşkîne
- malê zaf bê heram nabe, xeberdana zaf bê virr nabe
- malek ku yekdest bê, gundek pê nikanê, gundek yekdest bê, êlek pê nikanê
- malî camêra li meydanê ye
- malî dinê serî xwe buxwê
- malî pexîla rizqê camêra ye
- malî zengîna bela serê fuqarane
- malid şêra bê hestî nabin
- malxirakirin careke
- mamanê li xwe bi gûmanê
- mamo ne li mal e, mala mamo gale gal e
- manê tirekan ardê cehîn e
- mange ne bi ga bê boxe bi dû nakevin
- mar biçûke, serî jêke
- mar çêba dest û pê nediketin zik
- mar çiqa hokan bide xwe, gereke rast here qula xwe
- mar dûvî xwe yî qut ji bîr nake, pîr nalnalê lawî xwe ji bîr nake
- mar ji pûngê xêliye, li ber qulê şîn tê
- mar nakevin paşila
- marê ku mar e, di ser avê de bi meriyan venade
- marek di hewşê kesî kevê, avinê avsîn kin û bi hewşê reşînin wê mar ji hewşê bazdê
- margestî ji werîs ditirse
- marî kor avsînê nagrê
- marî kor bi kê dadê, ji siyê naghê ber royê
- masî di sêri da digemire
- mast taştiya rast, dew taştiya derew
- mastê kîs nabe rîs
- mastî kûçik biçelpînê jêre dimînê
- mastî rind bikeyê da nîvişk vêkevê
- me bi xwe rovî bir nav rezê xwe
- me çi got û tembûrê çi got
- me ew xwedî kirin di dawa xwe de, destên xwe avêtin rêyên me
- me girt tajî, derket tol tajî
- me hêştir nedîne li rêzê, qey me pişkul jî nedîne li pirêzê
- me li pişt xwe li kerê kir, dest avêt e xurcê
- mê ye û dixwazê mêraniye bikê
- mebe hevalê leng a, nabîsî deng a
- mede yan mera jîr dikin, yan jî mera kor dikin
- megere li newala, da nebînî xeyala
- meken bi deriya zû tê seriya
- mekene li jar û bendewaran bikene li ser bizêr û kofîxwaran
- mekev, mekev, kesî ketiya tuneye
- melê bihna xwarinê kir, quran ji bîrkir
- meqes sed carî meqes
- mêr bê xwedî bin, jar dibin; jin bê xwedî bin har dibin
- mêr bi nanekê nabin nandar, û bi darekî nabin navdar
- mêr bi te dada, şîr vexwe
- mêr çol e, jin gol e
- mêr dimire dil namire, ker dimre kîr namire
- mêr dimirê jin hardibê, jin dimirê mêr jar dibê
- mêr gula malan e û jin derdê mêran e
- mêr hene û mêrik hene, jin hene, û jinik hene
- mêr hene, mêrik hene
- mêr jî hene, mêrkok jî hene; jin jî hene, jinkok jî hene
- mêr ji jinên zana nefret dikin
- mêr ji şerma xwe têne kuştin
- mêr ji şerma xwe têne kuştin, jin ji bê şermi yê
- mêr jina dikin jin jî û dikin darqûn jî
- mêr ketin kewara, jin çûn hewara
- mêr lêmişt in, jin jî gol in
- mêr mêr gotine, jin jin gotine
- mêr mêran nas dikin, jin camêra şaş dikin
- mêr tev mêr be, jin tev jin be, kî mihtacê kê be
- mêr ya mêrxasbe ya bimire ji xwe xelasbe
- mera aşî wê de nebîne, aşî vir de bi mera şêrîn nabe
- mera bi lê da çû, merayê destî xwe çekê çi bûye
- mera carekê tê dunyê
- mera dişînê diziyê û li mera didê firîziyê
- mera dostî xwe di tengiya de nas dikê
- mera guh nede mezinê xwe, mera timî poşmane
- mera ji bava de sêwî nabe, lê mera ji dêkan de sêwî dibe
- mera ji biroşê xwe têr nexwê, mera ji broşê xelkê têr nabe
- mera kanê nanî xelkê bi zorê bixuê, lê mera nikanê nanî xwe bi zorê bi xelkê dê
- mera kê rezîl bibê, mila malî mera rezîl bibê
- mera ku nemir, royên xweş mera yê bibîne
- mera li malê xwe sixêfa dikê pêdişê jî
- mêra mêr dikuştin, ceboriya hûr dişûştin
- mêra mêr kuşt, senemê hûrî şuşt
- mera ne kanê li pêşê te herê ne li paşî te herê
- mera nikanê ji ber kerasî xwe ve sûnd bixwe
- mera şorê temam anca kera re hewaldê
- mera xwe bi destî xwe nexurîne xurê mera naşke
- mera zanibe mera kê kengî bimrê, mera yê tirbak xwe pêşda bikolê
- merakê çêrrê mêvana bibe, bibê jinê mila şîv hazir be
- mêranî ne bi badanê simbêla ye
- merantî ( merivantî ) çiqasî tehle waqasî şêrîne
- mêrê baş mîr e, û mêrê xirab esîr e
- mêrê baş nanêre ne li pêş û ne li paş
- mêrê çê bi gundekî, merê xirab bi kundekî
- mêrê çê di roja teng de fêm dibe
- mêrê ehmeq dibê
- mêrê fedok bi kundekî, jina fedok bi gundekî
- mêrê mêr li her dera mêre
- mêrê mêr, bê dost û dujmin nabê
- mêrê mêr, di bin mineta xelkê de namîne
- mêrê newêrek sînga gewr nabîne
- mere rêk û pesarêd kaş, da nebînê xewnêd şaş
- mêrê xeberjin, berxê ber bizin, şûva bi kizin, ti tişt jê dernayê
- mêrê xezan dijminên xwe ji malê ne
- merhemeta ne li ci, merezê tîne
- merî bezî kevrî mezin ne yê şerra ye
- merî bi xwe bikevê nêşê
- merî çê bi xwarnê xerab qayil nabê
- merî çiqas zane be, dîsa nezan e
- merî dîn tim zarok e, gayî dîn tim golik e, jinê dîn tim keçik e
- merî diz be, şevreş pir in
- merî goza ( giwîz )xwe çit nebîne, kevrê xwe navêje yê
- merî goza ( giwîz )xwe neçel nebêne, çelakê xwe navêjê yê
- merî har wê bi ser kêrê xu da bikevê
- merî heye dewletî ye, merî jî heye dewlet diye
- merî ji guran bitirse, nikare pêz xwedî ke
- merî ji kera pir in, sibek lê venehata, dûv û guh jî wê vêketana
- merî mêr di gêçûtid teng da bêli dibin
- merî qantirê qantirciya netirsîne, merî holika naxwe
- merî xayîn temenî xwe kin e
- merî xerîb î kor e
- merî xwe li dera vena ê xwe bi ber ziraradê
- mêrik gihîşt nav zeviyê xwe dît ko mêvên ga dizîne
- mêrik rûniştiye, ne li neha ye, ne li deha ye
- meriv bi hev ra got baş e, xelk wê bêjê paş e
- meriv bi şorekê cinetî dibê, bi şorekê jî cehnimî dibê
- meriv li mecbûrî bi yarê jinê xwe ra nan dixwê
- meriv xwînê bi xwînê naşo, meriv xwînê bi avê dişo
- meriyê bê guman, bê ol û bê îman
- meriyê bê welat, teyrê bê perr û bask e
- meriyê bi ar, ( bi avrû bi şeref ) şorek jê re bar
- meriyê dewletî siyar dibe xwedê bîr dike, peya dibe hespê bîr dike
- meriyê koçerî, jê dûr e rencberî
- meriyê ku nanê xwe erzan be, ewî buha be
- meriyê virrek para xwe serîn e
- meriyid mera zêrid veşartî ne
- mêrkê êzdî bi simbêla tê naskirin
- merr emaret e, cot şoret e
- merre merrê, tu çûyê jî bi rûn û dimis herrê
- mêrxwasî şana wê dehin, yek jê zore neh jî fenin
- mêş çiqasî biçûke mehdî mera li hev dixe
- mêş û gamêş, xwedî tînin pêş ؟
- mêş zane ko wê ji kîjan gulê hingiv hilîne
- mêşek li rûya binê wê bi hezar perçebe
- mêvan berxê mezûvan e
- mêvan bi nan û ava xwe tê
- mêvan ger ji mêvên hezneke, xwediyê malê wê ji herdiya hezneke
- mêvan ji mêvên sil bû xwediyê malê ji herduwa sil bû
- mêvan mêvanê xwedê ne
- mêvan roviye têr xwar dibe şêr
- mêvanê bê wext, ji kîsî xwe dixwe
- meydan fetre ye tirr bê pere ye
- mezbût bikole asas, ji bo dil neke wase was
- mezin avê dirijînin zarok pa dixuşînin
- mezin bibin ker jî, ger tu lê swarbû linga lê mekut
- mezin li mal tinebin, piştê bi kevrekîde
- mezin nefeqine, lê îş bi sêri hatine
- mezin reqisî, biçûk hewisî
- mezinbûn û çûkbûnê gunda di teng û ferebûnê rêkê ra xuya dike
- mî bi lingê xwe bizin bi lingê xwe her yek derê ber singê xwe
- mî bi ser berxê xwe de dikale
- mî biha bê erzan bê, ne xema gur e
- mih bi nigê xwe û bizin bi nigê xwe
- mij xwe li çiyayid bilind digre
- mila barê xwedê bê, ne yê qûl bê
- mila bîr bi av bê, mila kûr bê, mila rê bê mila dûr bê
- mila dilî bi dil bê, mila doşek erd bê, orxan ezman bê, balgi kevir bê
- mila dilî bi dilbê tûrî parsê li mil bê
- mila eyarî te ferebê
- mila ji malê gurzê be, bira sîpa kerê be
- mila mal bê, ne can bê
- mila mêr bê li nav malê bê, bila komik hestî bê
- mila mirov mêr bê, mila rojekê li dinê bê
- mila rê ya rast be mila dûr be
- mila rindik bê mila çîlik bê mila qîza kûçik bê
- mila tim kum li serî te ferebê
- mila zarok kûnê te bibînî, surê te nebînin
- min bi çirî çava kom kir,te bi comerdî bela kir
- min bûk anî bi lez û bez, sivika malê dîsa mam ez
- min bûk anî ji hevîda serbinê xwe tev tê da, hîn nizanî kûfiya xwe girêda
- min bûkek anî bi lez û bez, min têda rez û pez, sivika malê dîsa mam ez
- min bûkek anî ji hezo, min tê da mal û pezo, sivika malê ma ezo
- min da hewş û pelaş, min anî bûkek tor û belaş
- min dey nekir, te fey nekir
- min dile, te dile, xelkê çi derd û kule
- min guloka xwe jê zî
- min rist teşî û dagirt tevn, ahîna min axîna min yarê min î kevin
- min şande behîva mir, ma ji vî va
- min û te dile, xelkê çi dil ji me yî bi kul e
- min û wê dile, wan çi kul e
- min xelk hînî govendê kir, êdî kesî bi destê min negirt
- minê minê derê nav ciyê jinê
- minê-minê mirov naçe nivîna jinê
- mirazê bê dil, wek caniya bê hefsar û bê cil
- mirazê bê dil, wek kirasê bê mil
- miri bi xêr bê, feqi bi xwe tê
- mirî dimre qûnzêrî dibe
- mirî ne rûreş bê gor lê tengnabê
- mirin çêtire ji feqîriyê
- mirin hespê boz e li ber derê hemo kesa ye
- mirin yek e, lê mihane gelek in
- mirin yek i, sebeb pirin
- mirina dewlemendan ji bo melayan mizgîn e, mirina xizanan şîn e
- mirina pisîkê tê, dere hîzê pîreka dixwe
- mirinê bi hev ra îd û dewat e
- mirinê bizinê werê, derê nanî şivên dixwê
- mirinê kûçka tê, bi dîwarî camiyê da dimîzin
- mirîşk avê vedixin, li hafê xwe dinirin
- mirîşk biqare, hêkê dike
- mirîşk birçî dibin, gêris di xewnê de dibînin
- mirîşk hene li ciyekî dikin qid-qid li ciyekî hêka dikin
- mirîşk û kelmêş û mêş in, leşkerê bê teftêş in hergî te go kiş dihatin pêşin
- mirîşk û rovî danaynin kirîvî
- mirîşka zer e, hêka bi zorê ji xwe dike dere
- mirîşka zer e, xwê û sabûa min li ser e
- mirîşkê çav li betê kir, qûn li xwe dirrand
- mirîşkê kor di xewnê da dikefe embarê gênim
- mirîşkê kor di xewnêda dikeve nav komê gênim û gêris
- mirîşkê nu hatin hêkê hesinî kirin
- mirîşkê pir gerî, ê gû bi lingî xwe re wîne
- mirîşkê te hêk di pînkê xelkê da kirin, wer zanibe dolabê te î ters dizîvirê
- mirîşkî kor ji dîkî kor ra ye
- miriya çiqas misde, ewqas ba bi ber dikevê
- miriyo qedayo, saxo belayo
- mirov barê xwe hilnegire, kes jê re hilnagire
- mirov bi hevalid xwe tê nas kirin
- mirov bi paşatiyê nabe mirov
- mirov carekê dimirê
- mirov çawa dizîvire bila bizîvire, her qûn li paş dimîne
- mirov çiqas zanabe, ewqas dilnizim dibe
- mirov di nav miletê xwe de şêx e
- mirov dimire, lê deyn namire
- mirov gotina nîvcî ji kera re dibêje
- mirov here goristanê, ko gora mirov tê de hebe
- mirov hingî mûyekê ji beraz hilbike xêr e
- mirov ji qehran, xwe davê behran
- mirov karwanê mêwîja diket belê karwanê befrê naket
- mirov ne xwediyê dilê xwe ye
- mirov nekeve avê sobehiyê hîn nabe
- mirov piçik piçik diçe ber kuçik
- mirovê bi hevotina jinê, li sira mirinê
- mirovê lal, jê meke sewal e deyn
- mirovê mirov, carekê dixope
- mirovê şît bi dilê pît
- mirovek navî gundekî pîs dikê
- mirovekî rovê xwe kurdikir mêşek hingiv hat li ser kîr nîşt, mêrik go
- mirovên bê dost û bê dijmin, ne di rêza mirovan da ye
- mişk di quncke, dibe şêr
- miya bi tenê qismeta gur e
- miya kol li histiriya geriya, ji guhê xwe bû
- miya xerîb li rexa kerî mexel tê
- mîza hêştir e, her dere, bi şûn de dere
- mîza wî tê, jê werê kîrê wî rabû
- morîka qul li erdê namînê
- mû bi zimanê min ve hat, û pere ne kir
- mûkî di bin zimanî te da heye
- mûkî di vî îşî de heye
- mûkî ji wêhş jêke kare
- mûyek mûyek, dibe tejek
- namûs avêtin ber kûçkan, kûçka ranekir
- namûs ne bi peran e
- namûsê neke perde ya malê dinê
- nan bide nanpêj, nanekê jî zêde bidê
- nan buxwe parî parî, şorbê buxwe heta tu karî
- nan dişkê dibê du kerî, werîs diqetê dibê çar serî
- nan ji hebana tirr li ezmana
- nan ji hemiya ra, xeml ji hina ra
- nan parî-parî, girar heya tu karî
- nan û pîvaz hebe nexwaşî çavreşi ye
- nandayî birçî namîne
- nanê bibe kerî, hev nagire
- nanê mêran li ser mêran deyn e
- nanê tîrê, xwaş hevîrê
- nanek û zerkek dew ne ti tişt e lê ne karê her kesi ye
- nanek û zerkek dew ne tiştek e, lê ji pençê herkesî dernakevê
- nanek, nanek, derê arvanek
- nanî genimî bi des mi ne ket, nanî ceyî kûnê min maçdike
- nanî genimî bi dest min ne ket, nanî cehî destî min maç dike
- nanî genimî di zikî her kesî de nasekinê
- nanî mera hevalê mera ye
- nanî mera yî tisî ji pelawê xelkê çêtire
- nanî xwe meke tûrî hevala û bi minet mexe
- nanik xwe kêm bixwe, azepikî xwe ragire
- nankoran bidiyê mediyê yek e
- nava du dînan de zincîr diqete, nava du jîran de mû naqete
- navê gur derketiye, rovî dinyê xera dike
- navê jinê dînanok, mal de tune arvanok
- navê te ket kutkê istenbûlê
- navê wê edlan e, ji mêrê xwe re nezan e, ji xelkê re kevaniya bîst û heft salan e
- navekî şêr heye, lê rûvî dinê xera kiri ye
- navik mezin li gundek kavil
- navmalî salê carekê bigorîne, şivanê xwe bêhlîne
- naxir bermal bû, kebaniya xerab li mal betal bû
- ne bar ket, ne toz rabû
- ne beran gêr bike, ne berxan kêr bike
- ne bi çêyi ne bi xerapi sûnd mexe
- ne bi lezê, ne bi bezê, kes nagihêjê tu mirazî
- ne biçûkê bira be, çêlkê ber devê gura be
- ne bist bişewite û ne kebab
- ne cina bibîne, ne qulwela bixwîne
- ne çixara ber bê, ne kutana nav kayê
- ne di dil diborê, ne di gurçikê diborê
- ne di dîna ne, ne jî qûna xwe bide dîna
- ne dikene ku em vê re bikenin, ne digrî ku em vê re bigrîn
- ne dîndinê êreb û ne xwarinê xurma û şîrî devê
- ne distirê ne tewdikê
- ne dîtinê êreb, û ne şîrî hêştir
- ne dîtinê gur û ne jî oxirê gur
- ne dujminê xerapa bin, dujminê xerapi yê bin
- ne ew hêka bê, ne jî ew qidqida bê
- ne feqîrê bi tirr, ne zengînê diz
- ne firre bi malê dinê, bifirre bi feyza dinê
- ne ga ye, ne za ye
- ne gundê bê rez, ne konê bê pez, ne mêrê bibêje, ez û ez
- ne hêja me tenak genim, û bi teva dikenim
- ne hêja ye tiştekî, deng dike li ser her kesekî
- ne her tiştî tê baxşandin, tê ji bîrkirin
- ne hîz e bidirrê, ne kûz e bişkê
- ne ji defê re dibê, ne ji zurnê re dibê
- ne ji dil dibe, ne ji kezebê dibe
- ne ji gelaca ba wê gur û mî bi hera bigeryana
- ne ji gelacan bê, rovî wê li çarşiyan bigerê
- ne ji tirsê bê, wê her kesek xwedêkî xwe ji heriyê çêkê
- ne jina bi bergera, û ne qiçkê bi berbejna k feyz
- ne jina bi devgirêdana, ne lawê ben û nivişta
- ne jina bi pirç, ne mêrê kose
- ne jina parî rind, ne mêvanê mal li gund, ne xizanê pozbilind
- ne jinê kenok, ne mêrî tirsok
- ne karî jina, ne cotî çêla
- ne kerê zirzirî, ne ewrê girgirî, ne mêrê tirtirî
- ne kes bi dua dibît, ne kes bi nifrîna dimrît
- ne li mala min e nizanê bi halê min e
- ne li nav tirban xewke, ne jî xewnid kirêt bibîne
- ne li newalên kûr razê, ne xewnên xirap bibîne
- ne malê pirr, ne gerdena stûr
- ne mêr heye bukujê, ne qiçik heye bimijê
- ne mêrê rût ne jina bi pirmût
- ne nanê wan dixwim, ne defa wan lê dixwim
- ne nên pêde, ne mîkuta lêde
- ne pêde, ne bi rû de
- ne sar li te tê ne germ li te tê
- ne şêrînbe ku xelk te buxwe, ne jî tehlbe ku xelk te bavêje
- ne şorid ber ara, ne rindid ber çira
- ne xebitiye, para herî mezin ji xwe re hiştiye
- ne xema wê ye û ne dema wê ye, çirqe çirqa benîştê wê ye
- ne xwar, ne da hevala, genî kir avêt newala
- ne za di malê da, ne ka di kadînê da, ne xem di dil da
- nebalixa benîştî xwe pûç nabin
- nebe cilkê pê cercerê
- nebe destikî kêra
- nebêje, te got bike
- neçe cineta bi minet
- neçe şerê xal û xuharziyan, neke hewar û gaziyan
- nêçîrvan nêçîra xwe nasdike
- nedî,,nedî,,quzê ca xwe dî
- nefela çarpelî nîşana xêr û bêrê ye
- nefsa xwe birrî, zarokê xwe kirrî
- nehan nedî dehan naxwî
- neke bi kesan, wê bê serê te, ku neyê serê te, wê bê serê pisê pisan
- neke dengî dilê dujminî peqand
- nên bixwe bi qinyat, jina bixwaz ji derê bi kok û binyat
- nênûk tine xwe pê bixurîne
- nênûk û goşt ji hev naqetin
- nênûkid te bi ser goşt kevin debar li te nabê
- nerê aşî paşin, aşî pêşin pê şêrîn nabê
- nêrî nemînin dibêjin gîskan belo belo
- nerindi ya meke, ji te ra ma ji qiçkid te re namînê
- nêrînek çavan, biharek dilan
- nêtê dil qeda sêri ye
- nevîkî minî tikî bi tenê hebû bi navê jiyan
- nexwaş e, parî xweş e
- nexwaşa neşîne hinaran
- neyar bi rewşa neyar nizane
- neyîn ji kêvir hişktir e
- nêzamiryo, te cilmiriyê me nedî
- nezan e, rê ya malê nizane
- nezan î, mal bistîne bi cwan î
- nifir diçin asîmana, vedigerin xwedana
- nifirid dê û bavê li ewlada nakevin
- nikilî kêw sor ne kir, gule mavêjê
- nimre ( ) wek perçemkê de hatî rave kirin )
- nîrê pîşê kêrgiyê ye
- nîrek narê gepirê
- nîrek narê gepirê, bi alî karada jî narê
- nîskê navên dewsa kizinê, berxê navên ber bizinê, malê nebin cem mala bavê jinê
- nîskê ne zik e, ne pişt e
- niştiman bi çekan tê vegirtin, û bi çekan tê standin
- nîvê serxwebûnê gurrintîne ( guriltî )
- nîvmeleyan dîn winda kir, nîvhekîman can winda kir
- nîvxoce mera ji dîn dikin, nîvtuxtir mera ji cên dikin
- nizanê bireqisê dibê erd xwar e
- nizanê hefteka kê ye, kefçiyan kom dikê,
- nizanê kî mirî, gulyêd xwe dibirrî
- noginên me helahela têra parronên me bikin
- nokê gotî
- nokê, giya rabû li ser kokê
- oranê her tiştî heye
- ordekê ordekê hildave bendekê, da em herin nimêja kotekê
- ot otê xwe dibîne, ga cotê xwe dikşîne
- palê xerap das û tarê diguhêre
- para xeydoka, çû ber ecacoka
- pariyê ko naçe qirka te mexe devê xwe
- pariyê ko nikanibî daqirtînî meke devê xwe
- pariyê xwe ket rûn
- pariyê zêde gewriyê naqelêş e
- pariyekî xweş hêja ye gayekî reş
- pars di gişî de dibe, di hezkirinê de nabe
- pars ji parsekeran nabe؟
- paxir zer e, lê ne zêr e
- pê ji bo rê, sîng ji bo sebrê
- pêçiya neçe qulê, tişt pêve nabe
- pêçiyid desta giştik ne yekin
- pelên mayî ji ên bihurtî çêtirin
- pelgê sîran, didin pîran
- pel-pel dinêre û dengî xwe nake
- pênûs ji şûr bi hêztir e
- pera di kurtanî kerêke, ker jî wê bizire
- pere destî dê û qîzê ji hev dikê
- pere gemarê destan e
- pere meriyan dibin ciyid fere
- perê pir dijminê mera ne
- pere pûştin bi meriyan re namînin
- perê te hebin, kes nabê tu lawê kê ye
- pere tên ser pera
- perên helal ji bo rojên tengin
- perspan li ser perspên nakeve
- perspanid reş û sipî li hev natên
- pesin daye, ji waran maye
- pêşî bifkire paşê bike
- pêşiyê av paşê avahî
- pêşiyê diçe dibêjin pîj e, pey diçe dbêjin gêje
- petîxa zer tim ji kosiya re ye
- pêwr û mizînê ji ser hev nakê der
- pêyadanê heft sêmsora bi pêyadanê marekî ye
- peyê devrûtê sibê dereng derê êvarê zû tê
- pezê bê şivan gur dixwe
- pezê bi tenê guran xwariye
- pezê goşt malê kêrê ye
- pezê kûvî ji kevirî nahête xarê, ille bi tivingê
- pîjik li pêçî te hatin der gustêlkek tûcî di pêçî xwe ke nema pîjik derdikevin
- pîr bi desmêj e, sal dirêj e
- pir gotin, ceger sotin
- pir here hindik here ê wê xwenê bibîne
- pir herê, hindik herê, tê bimirê
- pir heywan goşt dixwin, lê navî gur derketî
- pîr im, ji xweşi yê dûr im
- piranî mêrani yê winda dike
- pirani yê mêranî danî
- pirbûn ji hindikahi yê çê dibe
- pirbûna mêra mêranti yê xera dike
- pirçê gunka ne dibe tevn ne dibe teşi
- pîrê bahwer ne kir mêr bike, mêr kir dawa next û hefteka kir
- pîrê bawer ne kir ku mêr bike, gava mêr kir dawa heftan, heyştan kir
- pîrê têr bû, paşê ga hat bîrê
- pîrê tirr kirî ye û pîr ne razî ye
- pirêze yî bi sape, xidir î bi ape
- pirs bi pirs mera dighê mala xudê
- pirsa xwe bibêje, paşê birêje
- pirsan bike ji xortên geryayî û ji kalên zemanan
- pirskirin ne şerm e, li ser nezaniyê bimînê şerm e
- pirskirin ne şerm e, nezanî şerm e
- pirskirin ne şerm e, nezanî şerm e û ger nizani bê ku nezanî
- pîs nebê, pak jî nabê
- pisîk kal bûn bûne tirqiyê mişkan
- pisîk serê sibê avdaskê, wê rojê mêvanê wê malê wê bên
- pisîka bi esil, mirarê xwe nîşan nade
- pîsing ne li mal be daweta mişkan e
- pismam bû ker, dotmam da der
- pismamo kero, sepeta kayê li bero, te ez dam dero
- piştî çax û wexta xwe guharek xistî guhê xwe
- piştî heft yara bû bûk
- piştî hft zarokan çava kildidê
- piştî tengasi yê ferehi ye
- piştî tirr kir kûn qurmiçand
- piştî tirrê kezî kurrê
- piştî tirrê qurmiçandin fayde nake
- pîvaz pîvaz e çi sor çi sipî
- pîvazê serê sibê tu buxe, nîvro bi dostî xwe de, îvarê bi dijminî xwe de
- pola ji pola nagre
- porhinc kete qunc
- postê devê, barê gê ye
- poşmaniya paşin ber tiştî nagire
- pozê jinekê dibirrîn, wê jî digot
- pozî gîsnî cotajotinê vedibrûsê
- qam ji qama kermêşê, deng ji dengê gamêşê
- qantir bi şev û roj didê serhev ku wê çawa xwedanî xwe bikujê
- qantir bizê, wê dunya xera bibê
- qantir nazê, xwê şîn nabê
- qantirê bazirgancî metirsîne, tu ti zirarê nabîne
- qantirê çamûş pêş ve herê gez dike paş ve herê yê hildide zîta
- qantirê çamûş pêş ve herê geza davê, paş ve herê yê pehna davê
- qantirê qêdî metirsîne, tu zirarê nabîne
- qaz bi refa xwe re baz e
- qaz wekî dizane, ba wekî xwe
- qaz zengilê devî deriya ne
- qaza bi lingekî xeber da gundekî
- qaza bi lingikî rojê li ser singikî
- qazik ji xwe re bi tewkê dikene
- qazik tenê zane çito bini dişewite
- qedê were dana şîr ketiye guhana
- qedrê mêvana qedrê xwedê
- qedrê porsipiya zanibin
- qehpik bi gidiya disekinin
- qehra hêştir e, çira ji kerê paştire
- qencî nayê ji bîrkirin
- qencî qenciyê nas dike
- qenciya ne li cih, bela ye
- qereçiya welatê xwe, nadim bi xatûna welatê xelkê
- qerqerê mirî cawê sipiye, lê xelasiya wî emelê wîye
- qertel sibê şiyar dibin stûyê wan bi kuda li yan ketibê bi wî piyî de difirin
- qey hêlana êreb e
- qey mirov qawîn e, ku me ra kûnê bîn kê
- qiçik bifirin jî bawerke, bizirin jî bawerke
- qiçik li ser tirbê xwe dilîzin
- qiçik mera dişînin qapî dujmina jî
- qijakê xwast meşa werdekê hînbe, meşa werdekê hîn nebû, cotkê xwe jî ji bîrkir
- qird belaş dîlanê nake
- qird di çavê dê de xezal e
- qîretê cîrên a cîrên e
- qirrka bavê xwe yî gemarî nedîta, xwedê zane, wê bigota ez lawê kê me
- qisa mala bavêjin çala
- qîz sor in, xort kor in
- qîz, çira xelkê vêdixin
- qîza baş be, li pey kaş be
- qîza cînar cînar dide mêr
- qîzanî xweş e, bûkanî gula geş e, gava ku kete ber qehra malan roja reş e
- qîzek xwe anî pîr bû , bûkek xwe anî jîr bû, hewîk xwe anî xedar bû
- qoçê kera çênabin, dibên qey em tim dehşin
- qûçid bilind qelawîza naxwazin
- qûl li ber yek xwe ye, xwedê li ber yek xwe ye
- qûl tevdîra dikê, xwedê tedbîra dikê
- qumciyî rind ji ciyî xwe der nakevê
- qûn bi qûnkaşkê ji kîr xelas nabe
- qûn ji qentarekê gereke ku li ser weqiyek zêr rûne
- quncikêd pixara germ in, şor tê de xweş û nerm in
- quriş tim çêl pere ye
- qurnas digerin du cara, êvarî tên li mala xwe dixun
- quruşekî di berîkê te da çêtir e ji zêrî di berîkê xelkê da
- quruşî xirap li xwedana vedigerê
- quzê gewr di derpê re xwyanê ye
- quzê par rewisî, îsal bîhn dide
- rakirina zulmê ji zalimdara nexwazin
- rast fisê dîk ne tişt e, wekî dinê li xweşiyê mirîşkê tê
- raste şêx e, lê di dilê xwe de rêx e
- rastî şûrê xwedê ye
- rastî tehl e
- rastî tehle lê gereke tu bêjê
- rastî xelasiye
- rastiyê heft diram zêhêr têdane
- rastiyê vemeşêr, û mebê
- rasto bi rastî, xwaro darê şikestî
- rasto duristo, xwearo şikesto
- rê rêya mirinê jî be, tu her li pêşbe
- rebeno tim be te rûyê xwe reş kir, rabe li ser kab û nîvê
- rêç rêça kera çûne, sûc sûcê bûkê nûn e
- rehmek li rû, tirek li dû
- rêncber û maldar, nabin hem war
- rêncberê xwe be, axayê mala xelkê be
- reng da der kesk û spî sor û zer, kesk aştî, sor hêza yezdan, sipî roj e, rûmet e zer
- reng rengin, lê sor bi dengin
- reş bi reş kenî, beş çû li newala tewş kenî
- reşê dê û bavê, sipî nabe, bi sabûnê û avê
- reşê, bermalê, gewrê, berkendalê
- reşo tu û destêt xwe eger avê tu ne birî
- revê pisîkan bin qulînê ye
- rewşa konan çît û perde ne
- rewşa malê kebaniye
- rewşa qîza kezî ne
- rewşa qîzan bisk û kezî yên wan e
- rewşa zivistanê berf e
- rêya dirêj ji gava biçûk dest pêdike
- rêya malê malxwe zanê
- rêya seg di ber qesab deyî
- rez kor dibin, simaq li şûnê şîn tên
- rez û pez û zêr e, dara biçîn hîn bi xêr e
- rezîlî rabû kabê
- rî-berdan a qolayî ye, rî-qutkirin a çetin e
- rih kurkirin, paşê neynik dîna ber xwe
- rim di tûr hilnayê
- rindid gunda, vê nav û notik nabin
- rindid mera tine bin, id xelkê pera nakin
- rindiyê bike, bi avê de berde
- rindiyê ji bîr meke, li nerindiyê sêr meke
- riya azadiyê, bi xwîna şehîda rohnî dibe
- riya dirêj bi gava destpêkê dest pê dike
- rizqî cixarê pir e
- rizqî gur li şivanî bê xêr e
- rizqî mêvana vê ra tê
- rizqî sa li ser dîna ye
- rizqî siba li siba ye
- ro bi sêwî ya ket, mal heft cara ji dest barkirin
- ro di pişt ça de namîne
- ro hilat mirna pêlî hat, roj çû ava palî bû zava
- ro li kî derê li te çû ava, li wê derê jî bisekine
- ro reş bû, xwe ji royê reştir bike
- roj bi seradê nayê veşartin
- roj derin, qeza narin
- roj diçê bela naçe
- roj gazekê bi banî ket, cotkarê min nûka bi rê ket
- roj tê, yê dikene digrî, yê digrî dikene
- rojan nikanê dostekî bibînê, rojekê kanê deh dostan bixeydînê
- rojê sibê nedê mera, rojê berava vala ye
- rojên xwedê ji garisê sorik pirtir in
- roniya çava deyaqa dila
- rovî ber derê kuna xwe şêre
- rovî di şiketê kefin zarok ê bi dêri kefin
- rovî du cara nakeve xefkê
- rovî li ber qapî xwe şêre
- rovîkî berdayî, çêtire ji şêrekî giradayî
- rovîkî digerê ji şêrekî xewkirî çêtir e
- rovîkî gerok çêtire, ji şêrekî mexelok
- roviyê gerok ji şêrê raketî çêtir e
- roviyê zexel, bi herdu nigan dikve dafikê
- royê çê ji sibêda xiya ye
- royê dere venagere
- rû ji rûya şerm dikin
- rum di çiwala da natên veşartin
- rûn hebê di hîz da bihêle, pere hebin di kîs da bihêle
- rûnê ereba pir dibe, di xwe didin
- rûnê ji erdê berhev bûyî ye
- rûnî te pirbê di hîz da bihêle, perê te pirbin di kîs da bihêle
- rûvî sed çêrokî dizane, nod û neh li ser mirîşkane
- rûviyek ne çû qolekê, kaşanek bi xwe ve girêda
- rûyê reş, wê bi teniyê çi bikê
- sal wekî bawîşka tên û diçin
- salê carek mêranî, mehê carek mêvanî, rojê carek domanî
- salê du caran cejn dibin, di wan rojan de jî zikê sêwiyan dêşe
- salekê şivan e, deh salan heywan e
- saqo li yaqo
- saxo bi xwedê re, çirûko bi dinê re
- se çiqas ji tere nas be, dar ji destê xwe nevêje
- se direyin, hevdu dibînin
- sê henek bi rastiyekê ne
- sê tişt hene bi dilêş
- sê tişt hene xwaş in bi sarî, mehîr, ar û karî
- sê tiştan ji bîr mekin
- sê wêne dost hene
- se, seye hestiya dixwe hesabê paşeroja xwe dike
- sed gazêt werîsî, esil heçik e
- sed gotin bi gotinekê disekinin
- sed mêr kerwanek, du jin bazirganek
- sed tirr û tirrek li ba tirreka yeke
- sed xeber bi xeberekê disekine
- seg çiye û siya sêg çiye
- seg rewa xwe zanê kerwan rê ya xwe zanê
- seh direye kerwan dibihore
- sênîka te ya şikestî çêtir e ji ya xwastî
- ser qube ye, bin tirbe ye
- serdan, salê carekê bi siltanî, mehê carekê bi mêvanî, rojê carekê bi dilmanî
- serê bênamûsa cinetê nabîne
- serê heft newalan newalek, serê heft pirsan pirsek dibirre
- serê keçel di bin kum de başe
- serê min bi şar e, çibikim dilê min bi jar e
- serê navçiyan tê şikestin
- serê ne êşe dismalê lê girêmede
- serê neêşî, destmalê nedê
- serê sing du çeq e, loma di axê de naçe
- serî çawa çû, paşi jî dide dû
- serî çiya yên bilind her mij û dûman e
- serî çov di bin ebê re li dijminî xwe mîne
- serî çû qûnê da dû
- serî du berana di biroşekê de nayê kelandin
- serî heft şora şorek dibirê
- serî her mezin dibê, ecêba dibînê
- serî hezar galgalî galgalek
- serî hezar newalî newalek
- serî ku hebin, kum gelek in
- serî kûçka ne êşê, narin çawîrê naxun
- serî mêr ne êşê, narê ser rêkan
- serî mêran çayê bi dûman e
- serî sax bêlgi naxwazê
- serî xwe di hefsarî boş re meke
- serî xwe mexe bin ebê xelkê
- serîk genim kefçîk şorbe ye
- serikê hêl û mêla xarzayê gerden kêla…
- serîkî çortan e, birkî mêvan e
- seriyê ku hate birîn nayê kirîn
- seriyê ku ne êşê, kundirek ji çêtir e
- seriyê reşo te çi dî
- seriyê xwe qot kirî li şera digerê
- seriyek çirtan, komek ewan
- seriyek ku deh serî jê nehesidin ne ti serî ye
- serpêhatî ji hekîmê luqman çêtir dizane
- serpiyê şamê ye, kî carekê bixwê, carek dî naxwê
- sêva çê para hurçê ye
- sêwî sitirîn, melek etirîn
- seyê bê tîmar qaha mala ye…
- seyê gurêx, di tuletiyê de jî gurêx e
- seyê har bela xwe dibîne
- seyê me termê miha me dixwe, li ber deriyê xelkê jî direye
- seyên birçî qûnên hev bîndikin
- sibê parî, nîvro heta karî, êvarê dixwî naxwî tu dizanî
- sifra merdan tim raxistî ye
- sifrê comerdan tim li meydanê ye
- silober bi gulê çikirî, gulê bi silober çikirî
- siltik hatin bûn siltan, pêlik danîn çûn asîman
- simêl-sorê mera hebin, kezî-sorê xelkê pirin
- sing ji ber mêkut diçe erdê
- sing tûj meke û mexe xwe
- singê sê çiq naçe erdê
- sîno sivik hîn gi li te neketiye şivik
- sîpe yî biçûk e, barî giran e
- sipiyek kulek şevê li nav heft ciyan digerê
- sîran nexwe, bîn ji te nayê
- sîrkut hilat, mîrkut dahat
- sirt bê ba nabin, geliyên kûr bê av nabin, û dildar bê yar nabin
- sîsalk dimînin dawiya pizana û sûc dikin stûyê şivana
- siwar hat peya çû
- siwara dibe û peya dihêle (id rind dibe, ê xerab dihêle)
- sîwarbûna kerê carekê eybeke peyabûn du eyb in
- sîwarê hespê xelkê, her peya ye
- sîwarî hespî xelkê, kengî be peya ye
- soldirû pêxwasin, cildirû bê kirasin
- solên koşkara tim çirrîne
- sorik biskinê, gulover î rehet e
- sûc topaçê berfê ye, kes nakê paşilê xwe
- sûcliya zimanî xwe kin e
- sûnd şûrê du dev e
- sûndî kabciya netê ye
- swarê kera ne ti swar e, jina bi mêr ne ti yar e
- şabûn ji mirtiba nayê
- şahidê rûvî terrî ya wî ye
- şala çivîtkirî pirepir e, zik ji nêza re qurequr e
- şand diziyê, lê da firiziyê (ton fîtkirinek e)
- şansê te hebe, sêlê dernexûn dîne, nên bikê, wê bên
- şansê te pîs bê, diranî te wê di kolkê da bişkê
- şansê xwe di kûnê gur da ye
- şeb û şekir, ji hev nasnekir
- şekala xwe ramede nav qonderê xelkê
- şekir ne xurdê gavana ye
- şepilê kora li nav hijîra
- şêr bi fena tê girtin
- şêr bi lepê xwe mêr bi destê xwe
- şêr di xew da be, berx qeral e
- şêr kal dibin rovî bi gunkid wan dilîzin
- şêr ko pîr dibin, dibin qeşmerê roviyan
- şer xweş e li nav şovê, ne li nav bênderê
- şerav (araqî) dan bizinê, çû çêy li gur gerî
- şerê ku hate ber dêrî, li ser sêrî
- şeref ji jiyanê mezintir e
- şerî kûçka li ser sergoyî me ye
- şerî wehşan di nav garisî me de dibe
- şerî xwe di kevra dide
- şêrîn şêrîn here malên dostan
- şerm bike ji şermnekeran, bitirse ji bêtirsan
- şêro, bi lepê xwe
- şerr bi tivingê vala nabê
- şerrê kûçkan li ser dêlan e
- şev çiqasî tarî be, lê ronayî li paşî yê ye
- şev hemû avisin
- şev kal bû rovî har bû
- şev reş, şûv reş, mî qemer berxa reş li ber gur li ser hev dikê der
- şev yek e, diz hezar in
- şevê reş ji êvarê de reş e
- şevid reş, şevêd mêran e
- şewat şewatê tînê
- şêwr heye, sinet e
- şêwrê çûka li ser garisî me ye
- şêx û feqî bi miriya dipirsin, kirîv bi şahiya dipirsin
- şikefta sed bizin herê yê, sed û yek jî ê herê yê
- şîn jî ya meye, şahî jî ya meye
- şîn şînê tîne, şahî şahiyê tîne
- şîr bi şekir xweş e
- şîrê kerê anca sîpê mezin dike
- şîrê kerê ji cehşa kerê re ye
- şîre li malê te hebê, mêş ê werin ji bexdadê
- şîreta bûk û xeswê ye
- şîrî kerê ne besê kuri yê ye
- şirra tehl, qawînên şêrîn jê nabin
- şirrê (tamar , lem ) tal ecûrî şêrîn nakevê yê
- şivan dilbike, di sola xwe de şîr didoşe
- şivanî xirap zanê pez li ku dayî gur
- şîvê me nîsk û bulxur e tev li hev e, taştî me jî nanî tisî carna vê ra dew e
- şivkê ter zû rast dibe
- şor ji devî mêra derdikeve
- şor jî hene, şorik jî hene
- şor ji kufta xwaştir in
- şor şora tînin der
- şora hêvarê ne ya me ra ye
- şora rast dendikek zihêr pê re ye
- şorbe zik dike torbe ( tûr )
- şorê mê dine kûnê şorê nêr
- şorê rast sê diram zêhêr tê dane
- şorêd ber ara, dikevin qulên dîwara
- şorêd pir bayê kur
- şorek rast pîşê sed şorî dibirê
- şorên çiya û pesara mînin ber ara
- şorên pîs ên xwedana ne
- şoreta kerê palasa wî ye
- şorid êvara, nayên sira
- şorkara ker firotine gura
- şûjin bi fen tê qulkirin
- şûjina xwe nabînê, derziya xelkê dibînê
- şûjinê di ber serî xwe ra nabînê derziyê di ber serî xelkê ra dibînê
- şûna ku dêya mera bigrî, bera diya xelkê bigrî
- şûna şêra kundek kor
- şûna şêra, mane roviyê şikêra
- şûna şûr û tîran xweş dibe, lê ya qise yên nexweş xweş nabe
- şûnê birînê qurşînê çê dibê, şûnê şorê xerab çê nabê
- şûnê dêkê min digrî, bila dêkê xelkê bigrî
- şûr di des te de be, bila rehma xwedê di dilê te de be
- şûr mêrekî dikuje, ziman hezaran
- şûr qinî xwe nabirê
- şûr û mertalê jinan ziman e
- şûrê kê tûj be, bila li çaqa min bikeve
- şûrê kê tûj be, ew dinê dixwe
- şûrî kê stûr e, ardî wan î hûr e
- şûşa dil ku şikest nacebire
- şuşt bi heri yê, rêxist bi diri yê
- şûştin reng û rû ye, xwarin gend û gû ye
- ta em hev nas bikin, emê umir xelas bikin
- ta hirç rabûn semakirin heft merî bi birînkirin
- ta mirov dêndar nebî zengîn nabî
- tajî bi zorê narê awê
- talana bi xelkê re dawet e
- tamareka tehl û şêrîn di zimên de hene te tehl kir tehl dibe, û te şêrîn kir şêrîn dibe
- tas hat û çengirî çi tije û çi vala
- tasa li derve bimîne, seg dalêse
- tasûmê ne çepê xwe hey e, ne rastayê xwe heye
- tat li kerê girêdayî dixin, dibên ev bifiltê ji wayî girêdayî xerabtir e
- tat xêli dibin, guhên wan sor dibin
- tava sibehan pere neke, tava êvaran hîç pere nake
- tê bazara xwe bikê ta xû di eniya te re çekê
- te bi destê xwe kir, tê bi stûyê xwe jî bikşînê
- te bi ereba ra got merheba wê tev sola werin ser kurk û eba
- te bi findiqiyê li deriyê xelkê xist, xelk wê bi gurmistê li deriyê te xin
- te bi tiştikî nizanî, te mala xwe xera kir û mala me li ser danî
- te bi yekî ra got ezê qîzê xwe bi te dim, wê bêje pîs e
- te çêlkê xwe bi firê xistin
- te çi di tewkê da hişt
- te çi kir bi deriya, wê were bi seriya
- te çi kir ji te ra ma, tê her tiştî bikê
- te çi xist biroşê, tê li gor wî şîvê derînê
- te çi xist biroşê, tê wî derînî
- te çi xist kewarê, ew tê xwarê
- te ecele gûkir, tê du cara gûkê
- te fedî ne kir, çi dikî bike
- tê gênim bikirê, li êrd binêr; tê qîzê bixwazê, li dê binêr
- tê gênim bikirê, li êrd binêr; tê qîzê bixwazê, li dê binêr,tê avê vexwê li kaniyê binêre
- te got neyse pir dibirê
- te got tu zanê, xircir di aşa de nabê
- te guçilî melefê dî, mebê kefene
- te gura gura dûv hêşt
- te karek bi yekî ra kir, divê hûn çêlka bi hev re derxin
- te ker ajotin tê li tirr fisa tehmilkê
- te kûçkî xwe têr nekir, ê herê ber qapî xelkê
- te lêxist, pehnê kurtanciya lêxe
- te li ku xwar, ew der ji te ra dibe war
- te nanê kê xwar, tu wê defa wî lêxê
- te qenciyek kir, bibe serî
- te qurbanek kir gereke tu jê bi heft malan dê
- te rindî kir ji te ra ye, te xirapî kir ji te ra ye
- te rindî xwast tê rindiyê bibînê tê xirapî xwast tê xirapiyê bibînê
- tê rokê rast gunik reşekî werê
- te rû da sêwiya, mewîja dixwazin
- te tim zînî li kêrgiyê kirî
- te xêrek kir, bi serî bike
- te xwe da nav avê, çi li kabê çi li navê
- tehtê te lê rîne, hîn baranê neşuştine
- tehtên wî lê rîne heft sala baran naşû
- temaşe ji mewîja xweştire
- temîz e kakil ket kûz e
- temûz dibêje, tebax dirêj e
- tene bû firîg, mele bû şirîg
- tene ji kaya kevn dernakevê
- tenya binê beroşê ye
- têr (teyr) hene tê goşt pêdê têr hene tê goşt buxwê
- têr bi halê birçî, sax bi halê nexwaş nizane
- têr tev dujminê kêwin, kew jî dujminê miletî xwe ye
- ter û hişk bi hev de dişewitin
- têrekbû li destê te nîşt lê te pê nizanî
- têrxwarin tune, danîn edet e
- teşiya mûşê çiqasî birêsî ji hev dikşê
- têt ( tat ) têr xwar ê hiltirînê xewê
- tevdan ji helîsê re başe
- tevir doxê xwe ( destikîxwe ) qot nake
- tevnê bike, xeca min; buha bibe, keça min
- texmîn rêbir e, aqil hakim e
- têxt ji mîx re got
- textikî ser avê ye
- teyr bi çengan difirin, mêr bi mêran dixwirin
- têyr dijminê hemo kewa ye, kew bi xwe dujminê serê xwe ye
- teyr laşe xwarbê, wê nikil xwarbê
- teyr li berata digere
- teyr rinde bi refî xwe re
- ti çiya ko rê vê nekevin nînin
- ti dar serî xwe gêştine ezmana tineni
- ti dar tineye ko ba lê nekeve
- ti gul bê strî tinene
- ti kes vê qisûr tine ye
- ti nema ye ku pêşiyan negotî
- ti serî vê derd tinene
- ticarê kovî ne karê dike ne zirarê dike
- tifaqa mûriyan çiya dixeşibîne
- tifka sayî, şerm bike ji xweyî
- tim girî ne ji hiznê (şewatê )ye, ken ne ji kêfê ye
- tim kirasê hesûdan kin e
- tim kufte di gêlî re tolnabin
- tim lêmişt na yê û qil û qirşa nîne
- tim lêmişt nayê û pûş nayne
- timahî tim kêmahiye
- tinebê, camêrî hesan e
- tinebûn kerasekî çetin e
- tinedîtiyan ti nedîtin, dema dîtin, bi xwe de rîtin
- tîntore, e bi ccarox tu bi gore
- tirbê nêzmiriya tinene
- tirbê xerîba tim li ûc e
- tîrê ciyê xwe dî
- tîrê davê kevên vedişêrê
- tirî bavê êlê ye, zêtûn diya feqîra ye
- tirî li tirî dinêre reş dibe
- tirr bi dîna dewat in
- tirr li hemama derew li xerîbiyê
- tirr têde bûne fis
- tirra meke, te kir jî mila du camêr bibên, li serî vî
- tirrê kûnê xwe meke kûnê hevala
- tirs berê mirinê nagirê
- tirs dijminê aqil e
- tirs hebe erd giran dibe
- tirs mergê rovî ye
- tirsa gur ji baranê hebûya, wê ji xwe re kulavek çêkira
- tiştê dila, nayê mila
- tiştê kevnê wî tunebe, teze yê wî jî tuneye
- tiştê ne çê, para keçê
- tiştekî te winda bû heft caran malê xwe seke paşê cînara pirske,
- tiştî bi qelem bê nivîsandin, bi bivir nayê şikandin
- tiştî çû mekefe dû
- tiştî giranbiha î erzan e
- tiştî tu dixwazê bi des te neket, tiştî bi des te ket bernede
- tixobê xortan tune ye
- tor tor digerê, karikî xwe nakê
- toraqa îro ji rûnê sibê çêtir e
- tovê ku dijmin bireşînin, dê stiriyan şîn bike
- tovê xwê ye, pisê hêstirê ye
- tu bi rêkekê de çû bila çîk ji ber lingid te bifirin
- tu bi tivingê ne mir, tê bi vî hîmî jî nemirî
- tu bi yekî ra bi rêyekê de çû, bi xwe di rê ra meşî û tu jî da aliyê rê, carek din vê re med-mestîn
- tu bi yekî re bû heval gereke hûn çêlka bi hev re derxin
- tu bixazê kerek te hebê bixwaz du ker cîrana hebin
- tu bû heval yekî û hûn ji hevdu xeyidîn mila sûcê wî bê
- tu bû mîr, xwedê meke bîr
- tu cehnimê ( dojeh ) nebînê cinet ( bihuşt ) bi te xwaş nabê
- tu çi biçînî, tê wî hilînî
- tu çi bikî ji xwe re dikî
- tu çi bixî kewarê, wê ew were xwarê
- tu çi têxî biroşê, tê wê bixwî
- tu çiqas bilind bifirî, tê weqas nizim bikevî
- tu çû ku tê şûrî wir biikşînê
- tu çû malên dosta, bi ber taqan mekeve ; dostid te hebin, bi ber berîkan mekeve
- tu çûyî bajarê yekçava, divê tu jî çavek xwe bigrî
- tu derê ji xelkê ra goşt dibrêjê û tu tê ji min re wê çêrokê dibêjê
- tu dibê qey erd veqelişî û daqirtand
- tu dibê qey heft kirine qulekê
- tu dibê qey ji gundê bêlê hatiye meşkekê
- tu dibê qey xwîn ji bin kerkê berdane (sist û gêj e)
- tu dibî hevalê merivekî, bila ew merî di ser te re be
- tu dibî nankir, genim bikire, perçe dikirî, çox bistîne
- tu dikê dîna bi dengkirin bidê, dîndoq bi des de
- tu dikê golkî xwedê biçêrînê
- tu dikê keça xwe nedê yekî, qelen biha bike
- tu dixwazî li serî min ho bibî berberiyê
- tu dojehê nebînî, behîşt bi te xweş nabe
- tu ê ko mera te ji nexwaşa ra bişînê zebeşa ye
- tu fedî nekî, çi hebe tê bikî
- tu girêka xwe bi destê xwe venekî, kes ji te re venakî
- tu gul bî gula cûrî, bibişkuvê lîlka jorî ta vebê temenê min bihûrî
- tu gul bî, ez te di ber yaqê re nakim
- tu heft mehe havîn dikê qereqiş
- tu her çi bêjî, li bejna heyran tê
- tu hijda bazdî tê zû biweste
- tu ji çi bitirsî, wê werê serî te
- tu ji hêştir guhekî didê mera
- tu ji kê hez dikî, tê loma lê bikî
- tu ji meriyê pir sofî (olperest) bitirse
- tu kê cêw bikirî, tê li kenarê binêrê
- tu kê tiştekî buxê, û bi des te de bipekê çavê hina têda ye
- tu kerî nêr di hêlika ra nas dikî
- tu kesî ji koka darê tune ye
- tu kevir bavêjê çiravê, wê peşk bêne te
- tu mê bî jî tu kê bizê, tu nêr bî jî tu kê bizê
- tu ne miste, û ne jî gurmiste
- tu newêrî bêjiyê, dûyî êgir tê te
- tu pêri (parî ) necûne narê xwar
- tu sêfîl ket, cêhê biçîne û mirîşka xwedîke
- tu sibê radibî, bêje, xwedê, pêşiyê bide cîranê min
- tu şêx bî, rojid înê pir in
- tu şîrî şêr di eyarî çêlkê şêr da bixwazê ezê ji tera wînim
- tu teneke di nav ava zêr de jî bikî dîsa tneke ye
- tu textikî ser avê ye, kes nizanê rêyê te di kura ye
- tu tim li kerî ketî digerê
- tu were dewê min bikêle, ez jî herim dewê lawê mîr bikêlim
- tu werê kuştin û tu netê şuştin
- tu xwe bi kuda biftilînê, kûnê te li paş te dimînê
- tu zanê xaço mirî, lê tu nizanê sêrojka wî li ku didin
- tûrî virekan tim bi qul e
- tûrkî derewîna tim qule
- tûrkî xwe li ba kê bû ye dawmeşîn
- ûcaqî kor ne di tinebûnê ewlada tenê da kor e, di hebûnê ewladî tenbel da jî kor e
- umrî kûçkî har çêl ro ye
- vê xemê bihêle wê demê
- vê zivistanê gur ji qulê xwe dernakevê
- vexwe dew, têkev xew
- vî duxum têr nabim, wî duxum qût nakim
- vir di dûyî miriyan ra dibin
- vir mirdar in
- virrek carekê taştiyê dixun
- vitek bi ciwanî, vitek bi pîrî
- viyana dilan bi dayîna destan diyar e
- war, warê hêşîn, bext, bextê pêşîn
- warê xelkê ji mirov re nabe war
- wek ba tê bêderê li bake
- wek mirîşkê hêk vê re li ciyekî nasekinê
- wek nanê ser sêlê ye
- wek sêwyê eba bavê xwe li xwekirî
- wekî du dil bibin tevayî, wê vî çiyayî hildin bibin ser wî çiyayî
- wekî ku ez ciwan bûm, bi tîr û kevan bûm, gava ku ez pîr bûm notirvanê şikeva hevîr bûm
- welat xweşe, bi welatiyan
- werin dê û bava, berî li zaroya ye, zaro berî li çiya ye
- werîsê derewan kine
- wetaq bi obê ma, kevçê bi kodê ma
- wexta giya bû, kes ne xiya bû, bû firîk, hemo û heso bûn şirîk
- wexta heye mêvanî, wexta tine golikvanî
- wexta kar rû dizîvirîn e, wexta şîvê kevçî tîne
- wexta nêçîra min tê, gûyê tajiyê min tê
- wî tûrê xweş e li serê wî kerî
- xal xelk e, ap milk e
- xalan xwarzî rakirin, apan birazî winda kirin
- xaltiya donê, ji ser ve pakê ji bin ve çonê
- xan nabe bê mêvan
- xana bê mêvan ehremen lê civan
- xar rûne doxri denke
- xarzî li xalan tên
- xasî dibêje qîza min ez ji te re dibêjêm bûkê, tu bibhîse
- xatûn, me tu li ser (jor) dîtî, û li bin (jêr) jî dîtî
- xebat şêr e, dest bavêjî dibe rovî
- xeber ker e, bajo here
- xeber ket nav sî û sê (du) diranan, wê bikeve nava sî û sê bajaran
- xeber ne karê mêra ne
- xebera xweş bide dujminê xwe, pariyê xweş bide hevalê xwe
- xeberê mirinê, zû beladibê lidinê
- xelk dihere tiştan tîne, kor-elî dihere mişkan tîne
- xelk hejîra dixwen, em kerka dicûn in
- xelk li baniya wek hev in
- xelk li dûberana rast tên, em li fisgura rast tên
- xelk mal û dewletê çêdike, ez û andro kolozê xwe tûj dikin
- xelk mera bi serê xwe nahêle
- xelkî bi merî ye, mişkî bi serî ye
- xema gure ؟ deve biha ye
- xema mexe xem xirap in, gula biçin sûsin ê rabin
- xemla mala kejî û gulîn e
- xemla malan stêr û qulîn in
- xêr û gunehên te li stoyê te ye
- xêr û neheq xwe li ber baranê şil meke
- xêra bike û bi avê de berde
- xêra kîrê me, bû mîrê me
- xerapa çav li hevin
- xetê xwar di gayî pîr da ye
- xew nema li biçûkan, fedî nema li bûkan
- xew û kew herdu bi hevra nabin
- xew û mirin yek in
- xewa bav kuştiyan tê, xewa zikbirçiya nê
- xewa kuştiya tê, xewa birçiya nayê
- xewa sibehê xewa kûçika ye
- xeysetê ga xwedî dizane
- xezal çiqas bezaye, ji bilî rizqê xwe naxwe
- xezal çiqasî a beza ye, bêtirî rizqî xwe ranake
- xirapiyê her kes dikarê bike, qencî dijwar e
- xîret zêr e, ji bilî namûsa vêre
- xizanî ne gunehkarî ye
- xizanî zenga mêran e
- xizanî, qedrê peran tênî
- xoce dibêjin, me çi kir, mekin lê me çi got, bigrin
- xoce ê birinê ne, ne yê danê ne
- xort xortaniya xwe dike, qels doza çi dike
- xu (xwêdan) di bin cên de yî, xû di bin eyêr de yî
- xû ya şîrî çû pîrî
- xudanê lezê her poşman e
- xudê nanî şil nexê zikî her kesekî
- xudê yê gotî dê te keme mîr belê min neke ji bîr, eger bike ji bîr dê te keme êxsîr
- xudiyê fisê bi xwe dihesê
- xulî li serî î mirî ye
- xult axê dikolê bi nav çavid xwe dikê
- xult jî li bîrî çava ye
- xumxuma piyê hespê nêr, ji bin milê ga yê cot tê
- xûn bi xûnê nayê şuştin
- xûn xûnê meriya ye laşe laşê kûçka ye
- xursîne ne dixwin ne didin kesîne xwediyê xiyarê çelmsîne
- xur-xurê ewran nîşana baranê ye
- xuya malê jê nayê xwestin
- xwandin çala bi derziyê ye
- xwar rûne lê rast biaxef
- xwarbûn xerabûn e
- xwarina bi heval xweş tê xwarin
- xwarina xwe bi gura ra ye, meşa xwe bi şivana ra ye
- xwastina keçan jî ne şerm e, nedan jî ne şerm e
- xwastinê qîza jî ne eybe û nedan jî ne eybe
- xwe hêvşand (xwe ragirt ), xwe hêvşand, hêvarî henê xwe kişand
- xwe ji strî xeyara diparêzê
- xwe kiriye şorba nexwaşaa
- xwe li ber êgir germ dikin û xaliya xwe jî davêne ser rêyê me
- xwe li heft avaxê qolanê piştê şil nabê
- xwe li tîrî kêm dîmene
- xwe meke benîşt, û mekefe devî xelkê
- xwe meke taldê dîwarê derizî
- xwe nede ser berê bê bin, û xwe nede pêşiya mêrê dem demî
- xwedanê çêlekê ji xwedanê kerê şîr dixwazê
- xwedanî namûsê kerr e û kor e
- xwedê bidê jî qûlî ne rind nahêle
- xwedê carina dikê mû, lê naqetînê zû
- xwedê carina li xet û nîvê dide meriyan
- xwedê fersendê enbarê cihê nekê keran
- xwedê fersendê kuspê nekê tata
- xwedê fersendê mêrê çê nede dest mêrê xerab
- xwedê fersendê şêran neke roviyan
- xwedê gotî ,ez ji qûlê xwe razî me ji ber her kes bi xwe razîye
- xwedê gotî, ya ez ba me, ya jî ez di bê de me
- xwedê kesî hoyî pariyid şil nekê
- xwedê kevrekî li mera dixîne û heftan jî di ser mera re digre
- xwedê kûsî dibînê û di wî qaliqîda datînê
- xwedê li wê dinê wê heqê bizna kol ji ya bi qoç bistîne
- xwedê noka dide kalên vê diran
- xwedê rû dibîne û sîlê lê dixîne
- xwedê şaşkê dide wî, nizane girêde
- xwedê umrî li daha dayî li naha nabê
- xwedê xwedê ye, ne mêrê medê ye, bavê mera dikuje, dêya mera jî dide xelkê
- xwedê yekê bi serî mera dike û hefta jî di ser mera re digre
- xwedî mal bi malekê ye, bêmal bi hezar mali ye
- xwedi yê mal heye, malê bê xwedî tune ye
- xwedi yê pendê dikeve kendê
- xwedi yê xêra rebenê dêra
- xwediyê xêran dibe rebenê li ber dêran
- xwelî li wî be, ew ê mirovên xwe bide bi xelkê
- xwelî li wî serî ewê ga da bi kerî
- xwelî li wî serî ku hefit serî jê ne êşin
- xweşî bê tehlî nîne, qonax bê hostan ava nabî
- xwîn xwinê meriya, laşe laşê kûçka
- ya dil, mila di dil de bê
- ya mêra, lêhatin e
- ya narim êş, ya ezê aşvanî bikujim
- ya xwe di zikî gur da nahêle
- ya ziman dibirre şûr jî nabirre
- yahûdî sêfîl dibe defterê kevin vedike
- yan arvanê xwe li êşke, yan jî ji êş barke
- yan bi cîran be, yan bi heval be
- yanbasi li gayî cot nabê, lê qûl dikê
- yarê di ya mi yek ba minê bi dendikê bihîva xwedîkira
- yê ku li du riyan dinêre şaş dibe
- yê ne ji hinava, nayê pêş çava
- yê nû hat, mirov li yê çûyî digere
- yê nû tim yê baştir nin e
- yê pisyarkerbe dawê zanabî
- yê tiştekî nizanibe tiştekî ji bîr nake
- yê xêrê naçin dêrê
- yek heye bi sedî, sed heye ne bi yekî
- yek îdare nake ( têrê nake ) didu li hev nakin
- yek mir, yek mirdos, yek filitî nate des
- yek ne di govendê da bê, sema pê hêsan e
- yek niç (na), du niç, ê dinê serî li kuç
- yek ta nabe, du ta tê re nabe
- yekî berazî û yekî karazî ji hev ra bûn xal û xarzî
- yekî bi te re got
- yekî du ga hebûn, yek nediçû axirê, yek ji axirê dernediket
- yekî got
- yekî ji sergînekî hezkir heft sala bi xwe re gerand li dawiyê av kir ser û vexwar
- yekî jinê xwe ji dest dêna difroşe, yek hat, go
- yekî ko nerindiyek bi te kir, tu rindiyan pê bike
- yekî li jina xwe xist, go
- yekî mêr pêveda, ji gera werîsa ditisiya
- yekî nalek dî got
- yekî rindîk bi te kir, bi tobekirin mede
- zanibê çi bêjê
- zanîna bi çûkî kolîna li berî ye
- zarî koşkara tim a pêxasin
- zaro bi lîstikê gir dibin
- zaro li zorê ke, bûkê li kerê ke
- zarok di lorik da, bûkê di sorik da
- zarok duxin ta çav dibînin, kûçik duxin ta dûv dilivînin
- zarok guleyên zêrî ne
- zarok kezeba dê û bava ne
- zarok kulîlkên malan e
- zarok li ser mila dê mezin dibin
- zarok perdên sipî ne, nexşên xweş lê dîne
- zarok ta çav dibînin, kûçik ta dûv dilivînin
- zarok zaroke, ha firiye ha ziriye
- zarokê çê bi dê û bavên xwe naşêwire
- zarokî baş dibê kî hevalê min e, nabê ez hevalê kê me
- zaroyê bê dê şîva bê xwê
- zava kerê xezûran in
- zave tim kûçkên xezûrane
- zebeş ji teyîkî xwe direvê
- zengînê heft perspana ye
- zengîno bimbarek, fiqaro te ji ku anî ye
- zengîno, te bi çi kirî; xizano, te ji ku anî
- zêr biçûk e, biha giran e
- zêr bide zêrkeran
- zêr çiqasî çûçik e weqasî biha ye
- zêr qilêra destî mêra ye
- zêr zanê, zor zanê, devî tivingê mor zanê
- zerik çingiya, çi rast çi derew
- zerik ket, neşkî lê deng da
- zerka vala çingînî jê tê
- zerka xwe ya dagirtî, li zerka xelkê ya vala nexe
- zêrker bi qedrê zêran zanê
- zêt ta heft salan dinê
- zêtê nekî çirê, çira vênakevê
- zeviya ji zeviya zêde, heft cara gîsnê xwe lêde, paşê tovê xwe têde
- zik baxçe ye, her tişt tê heye
- zik bîstane
- zik ne êşe, dev nabêje
- zikbirçî têr dibin, belê çavbirçî têr nabin
- zik-birsî têr dibî, malbirsî têr nabî
- zikê xwe ho meke hemo dana, heye ko bi des te nekevê carina
- zikî mera ne sifre ye, ko mera ji her kesî ra raxê
- zikî têr qurqur jê nayê
- zilam darê şikestiye
- zilam serkar e, jin binkar e
- zilamên pîs timî fena li yê baş dikin
- ziman bê hesti ye, digere
- ziman bê hesti ye, hefsar di des xwediya ye
- ziman go
- ziman him dost e, him dujmin e
- ziman him yar e, him neyar e
- ziman kilîtê dilan e
- ziman li zimên namînê
- zimanê dirêj, bela sêrî ye
- zimanê te rihet be, serê te vehesi ye
- zimanê te toqmaqê te ye
- zimanî sorik biskinê , ciyî bilind ê mera ye
- zimanî xwe bibirr, ciyî xwe bikirr
- zimano riheto, seriyo firqeto
- zîniqê navê xwe derneket, çû bi serê kaniyê da mîst
- zirara elkê, kara xelkê
- zirarê dûvmeqeskê, ji yemenê pirske
- zirarê megîne kesa ji bo negihê pisa
- zivistan hat kerasê sêfîla dirrî
- zîwana gundî mera ji genimê xelkê çêtire
- zor di derî re bikeve hundir, qanûn di kulekê re derdikeve
- zor ji zêr xurtir e