pêl
Kurmancî biguhêre
Bilêvkirin biguhêre
biguhêre
Zayenda mê ya binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | pêl | pêl |
Îzafe | pêla | pêlên |
Çemandî | pêlê | pêlan |
Nîşandera çemandî | wê pêlê | wan pêlan |
Bangkirin | pêlê | pêlino |
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | pêlek | pêlin |
Îzafe | pêleke | pêline |
Çemandî | pêlekê | pêlinan |
pêl mê
- sîpel, şepol,
ava ku ji ava din bilindtir dibe û di ser wê re dilive- Car caran pêlek ji pêlên din mezintir dihat û pêlavên me ên ji caw şil dikir. — (Biyanî, Albert Camus, Weşanên Nûdem)
- livîna tiştekê bi taybetî ber bi hêlekê ve ku normal wêve naçe
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- frekans, weşan
(bi taybetî ya radyoyê)- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Ji wêjeya klasîk biguhêre
- Da binasî xeterên rê tu nebî xafil-i jê
Dicle ye lê di pir in bir birê pêl û ber û merx
Pîrê şear e di şi'rê we Melê şalifiroş — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
Bi alfabeyên din biguhêre
Bide ber biguhêre
Binêre herwiha biguhêre
Etîmolojî biguhêre
Ji proto-hindûewropî *welʰ (“wergerîn, qulipîn - heman peyv serekaniya gerîn ya kurmancî ye jî”), hevreha pêl ya zazakî, شهپۆل (şepol) ya soranî, bosnî û xirwatî val, sirbî вал (val), rusî волна (volna), latviyayî vilnis, almanî Welle...
Bikaranîn biguhêre
Jê biguhêre
Bi zaravayên din biguhêre
Werger biguhêre
- Afrîkansî: golf
- Albanî: valë → sq m, dallgë → sq m
- Almanî: Welle → de m, Woge → de m
- Altayiya başûrî: толку (tolku)
- Amharî: ማዕበል (maʿbäl), ሞገድ (mogäd)
- Aramî:
- Aramiya nû ya asûrî: ܓܠܠܐ n (gallā)
- Aromanî: undã m, tãlazi m, chimã m, dalgã m
- Asamî: ঢৌ (dhou), লহৰ (lohor), তৰংগ (toroṅgo)
- Astûrî: onda → ast m
- Azerî: dalğa → az
- Baskî: olatu, uhin
- Başkîrî: тулҡын (tulqïn)
- Belarusî: хва́ля m (xválja)
- Bengalî: তরঙ্গ → bn (tôrôṅg), ঢেউ → bn (ḍheu)
- Bîkoliya naverast: alon, hukol, balod
- Bontociya rojhilatî: challoyon, onchoschos-or ay chanom
- Buduxî: лапа (lapa)
- Bulgarî: вълна́ → bg m (vǎlná)
- Burmayî: လှိုင်း → my (hluing:), တံပိုး → my (tampui:)
- Çamicuroyî: olashi
- Çekî: vlna → cs m
- Çînî:
- Dalmatî: jonda m
- Danmarkî: bølge → da g
- Endonezyayî: alun → id, ombak → id, gelombang → id
- Erebî: مَوْج n (mawj)
- Ermenî: ալիք → hy (alikʿ)
- Esperantoyî: ondo
- Estonî: laine → et
- Evenî: ота (ota)
- Farisî: موج → fa (mowj)
- Ferî: alda → fo m, bylgja m
- Fîjî: biau
- Fînî: aalto → fi
- Fransî: vague → fr m, flot → fr n
- Friyolî: onde m
- Frîsiya bakur: waag nt
- Gaelîka skotî: tonn n
- Galîsî: onda → gl m, vaga → gl m
- Gotî: 𐍅𐌴𐌲𐍃 n (wēgs)
- Gurcî: ტალღა (ṭalɣa)
- Hawayî: nalu
- Higaononî: balod
- Hindî: लहर → hi m (lahar)
- Holendî: golf → nl n, baar → nl m
- Îbranî: גַּל → he n (gal)
- Îdoyî: ondo → io
- Îlokanoyî: allon
- Îngilîziya kevn: ȳþ m
- Îngilîzî: wave → en
- Îngriyî: laine, alto
- Îrlendiya kevn: tonn m
- Îrlendî: tonn m, croitheadh n, casadh n
- Îtalî: onda → it m
- Îzlendî: alda → is m, bylgja → is m
- Japonî: 波 → ja (なみ, nami), 周波 → ja (しゅうは, shūha)
- Javayiya kevn: halun
- Javayî: alun, ombak → jv
- Kalingayiya başûrî: tupiya
- Kapverdî: ónda
- Karaçay-balkarî: толкъун
- Karaîmî: tolhun
- Katalanî: ona → ca m
- Kirgizî: толкун → ky (tolkun)
- Kîkûyûyî: ikũmbĩ 5
- Kîngalî: රැල්ල (rælla)
- Koreyî: 물결 → ko (mulgyeol), 파도 → ko (pado)
- Kumikî: толкъун (tolqun)
- Latgalî: viļņs
- Latînî: unda → la m, fluctus n
- Latviyayî: vilnis → lv n
- Lawsî: ຄື້ນ → lo (khư̄n)
- Lezgînî: лепе (lepe)
- Lîtwanî: banga → lt m, vilnis n
- Lubuagan kalingayî: tuppiyak
- Luksembûrgî: Well m
- Makedonî: бран n (bran)
- Malayalamî: തിരമാല → ml (tiramāla), തിര → ml (tira)
- Malezî: alun, bena, gelombang → ms, ombak → ms
- Maltayî: mewġa m
- Mançûyî: ᠪᠣᠯᠵᠣᠨ (boljon), ᡩᠣᠯᡤᡳᠨ (dolgin)
- Manksî: tonn m
- Mansî: хумп (hump)
- Maorî: ngaru
- Mecarî: hullám → hu
- Misrî:
(wꜣw n) - Mongolî:
- Monî: လပှ်
- Mwanî: luwimbi
- Nanayî: вата
- Napolîtanî: onna m
- Navajoyî: tó yilkʼooł, tó náádiidááh
- Normandî: louême m
- Norwecî:
- Oksîtanî: èrsa → oc m
- Osmanî: طالغه (dalga), موج (mevc)
- Oygurî: دولقۇن (dolqun)
- Ozbekî: to'lqin → uz, dolg'a → uz
- Peştûyî: موج n (mawj), څپه → ps m (čapa), باډاسکه → ps m (bāḍāska)
- Plodîşî: Wal m
- Poloniya kevn: przewał n, wełna m
- Polonî: fala → pl, bałwan → pl
- Portugalî: onda → pt m, vaga → pt m
- Qazaxî: толқын (tolqyn)
- Romancî: unda m
- Romanyayî: val → ro, undă → ro, ondulație → ro m
- Rusî: волна́ → ru m (volná), вал → ru n (val)
- Samoayî: galu
- Sanskrîtî: तरंग → sa n (taraṃga)
- Sardînî: unda m, undha m, unna m
- Sebwanoyî: balod
- Sirboxirwatî:
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: вълна m (vŭlna), валъ n (valŭ)
- Slovakî: vlna m
- Slovenî: val → sl n
- Sorbî:
- Sorbiya jorîn: žołma m
- Spanî: onda → es m, ola → es m
- Swahîlî: wimbi → sw
- Swêdî: våg → sv n, bölja → sv m
- Tacikî: мавҷ → tg (mavj)
- Tagalogî: alon → tl
- Tahîtî: ʻaru, ʻare
- Tamîlî: அலை → ta (alai)
- Tayî: คลื่น → th (klʉ̂ʉn)
- Telûgûyî: అల → te (ala), తరంగం → te (taraṅgaṃ), కెరటం → te (keraṭaṃ)
- Teterî: дулкын → tt (dulkın)
- Tetûmî: laloran
- Tirkî: dalga → tr
- Tirkmenî: tolkun
- Tîbetî: རྦ་རླབས (rba rlabs)
- Tongî: peau, ngalu
- Tuvalûyî: ngalu
- Tuwali ifugaoyî: dalluyun, kibyayong
- Urdûyî: لہر m (lahar)
- Ûkraynî: хви́ля → uk m (xvýlja)
- Viyetnamî: sóng → vi
- Warayî: balud
- Weylsî: ton → cy m, gwaneg
- Xakasî: салғах (salğax)
- Ximêrî: រលក → km (rôlôk)
- Yakutî: долгун (dolgun)
- Yamanayî: čili
- Yidîşî: אינד (ind), כוואַליע m (khvalye)
- Yorubayî: ìgbì
- Yûnanî: κύμα → el nt (kýma)
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Kurdiya başûrî biguhêre
biguhêre
pêl
Etîmolojî biguhêre
hevreha soranî پرد (pird) (pird), zazakî pird, hewramî pirdî, farisî پل (pol), pehlewî 𐭯𐭥𐭧𐭫𐭩 (puhl), avestayî 𐬞𐬆𐬭𐬆𐬙𐬎 (pərətu), sanskrîtî पर (para: di ser re borîn), latînî portus (lîman, bender, keştîgeh > gelek zimanên ewropî port), yûnaniya kevn πόρος (póros: buhir, derbaz, derbend), îngilîzî ford (meyav, derbazgeha avê), almanî Furt (meyav, derbazgeh), îngilîzî firth (derbend), zimanên skandinavî fjord (derbend)... hemû ji proto-hindûewropî *pértus (derbazbûn). Binêre herwiha borîn, borandin.
Werger biguhêre
(Navdêr 1)
Friyolî biguhêre
biguhêre
pêl nêr