gewher
Kurmancî biguhêre
Rengdêr biguhêre
gewher
- dur,
kanza û mîneralên bihadar
(wek: zêr, zîv, elmas, morî, mircan)- Bihar û gulan hatine; der û ber hêşîn, dinya germ, esman gewher e. — (Mehmed Uzun: Bîra Qederê, Nefel, 2002, r.11)
Bi alfabeyên din biguhêre
Herwiha biguhêre
Etîmolojî biguhêre
hevreha farisî گوهر (gowher, gewher), pehlewî gōhr, gōhar, sanskrîtî गोत्र (gotra)... ji proto-îranî. جوهر (cewher) ya erebî ji îranî hatiye wergirtin û paşî bi rêya erebî li gelek zimanan belav bûye (cevher ya tirkî, ջոհար /coher/ ya ermeniya navîn...) û dîsa li kurdî (cewher) û farisî (جوهر (/cevher/) vegeriye. Lê bi forma xwe ya îranî jî - bêyî rêya erebî - li hin zimanan belav bûye: aramiya cuhiyan גוהר (guher), ermenî գոհար (gohar), gurcî გოარი (goari), tirkmenistanî göwher... Ji kurdî yan farisî ketiye erebî lê ji ber ku di erebiya standard de "g" nîne, bûye "cewher". Paşî di bin bandora erebî de wek "cewher" li kurdî û farisî jî vegeriye. Ji erebî jî ketiye tirkî lê ji ber ku... di tirkî de "w" nîne, bûye "cevher". Mesela "gûz" û "ceviz"ê jî eynî ye. Di kurdiya û farisiya kevn de *gewz- bû. Ji kurdî yan farisî ketiye erebî û dîsa "g" bûye "c". Paşî ketiye tirkî jî û "w" bûye "v". Ji eynî rehî: guhar(k).
Jê biguhêre
Werger biguhêre
- Afrîkansî: juweel → af
- Almanî: Juwel → de nêr, Kleinod → de nêr, Schmuck → de mê, Schmucksachen → de mê ; Schmuckstück → de nêr, Edelstein → de, Kostbarkeit → de
- Danmarkî: ædelsten → da
- Esperantoyî: juvelo → eo
- Fînî: jalokivi → fi
- Fransî: bijoux
- Frîsî: edelstien → fy, fonkelstien → fy, juwiel → fy
- Holendî: juweel → nl, kleinood → nl
- Îdoyî: juvelo → io
- Îngilîzî: like a jewel → en
- Îtalî: gioiello → it
- Katalanî: joia → ca
- Mecarî: ékszer → hu
- Norwecî: juvel → no
- Papyamentoyî: hoya → pap
- Polonî: klejnot → pl
- Portugalî: jóia → pt
- Sirananî: karbonkru → srn
- Spanî: joya → es
- Swêdî: juvel → sv, ädelsten → sv
- Tagalogî: aláhas → tl
- Yûnanî: κόσμημα → el (kósmima) nêr
biguhêre
gewher mê
- rûmet, nirx, biha
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- hebûn
- Gewherê Robin Hodî û hevkarên wî Friar Tuck û Little Johnî tê gengeşe kirin.
- Ew her du gewher di durcekî da
Ew şems û qemer di burcekî da
Bê wasite] wan kirin muqarîn
Bê fasile ew bi hev siparîn
Hasil, vekirin ji nû ve sendûq
Mîr gote Memi: "Ji bo te me'şûq!" w:Ehmedê Xanî
Werger biguhêre
- Almanî: Essenz → de m, Substanz → de m, ?Anlage → de m, ?Erz → de m
- Erebî: جوهر → ar, مضمون → ar, وجود → ar, ?باطن → ar, ?بيضة → ar
- Farisî: جوهر → fa, گوهر → fa, جواهر → fa
- Îngilîzî: bijouterie → en, essence → en, jewelry → en, ouch → en, pith → en, taproot → en
- Tirkî: cevahir → tr, cevher → tr, gevher → tr, kuyum → tr, mücevher → tr, geçit → tr, töz → tr, ziynet → tr, eleman → tr, ?esir → tr, ?mücevherat → tr, ?kapuz → tr