zengil

Kurmancî

Navdêr 1

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	zengil	zengil
Îzafe	zengila	zengilên
Çemandî	zengilê	zengilan
Nîşandera çemandî	wê zengilê	wan zengilan
Bangkirin	zengilê	zengilino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	zengilek	zengilin
Îzafe	zengileke	zengiline
Çemandî	zengilekê	zengilinan

zengileka dêrê

zengil mê

1. Madenê bo derxistina dengê "zinge-zing" tê bikaranîn.

   Hevmane: zeng, çeng, ceres, naqos zîl

   • Hin caran dengê zengilên kerwanên ku bi rê de diçûn, digihiştin heya binê zîndanê (...) — (Çiyayê Agirî, Yaşar Kemal, Weşanxana Çanda Kurdî)
   • Wexta xizek li ber derê mala bavê Karê sekinî, Perîşana diya wê ji dengê zengilên stuyên hespan pêra pêra derket der (...) — (Dê û Dêmarî, Egîdê Xudo, Weşanên Nûdem)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: زه‌نگل‎

Herwiha

• çeng (2)
• zeng
• zengil
• zing
• zingil
• zinge-zing

Jê

• zengilok

Etîmolojî

Peyveke onomatopoetîk e, hevreha soranî زه‌نگ‎ (zeng), farisî زنگ‎, farisiya navîn zeng, ermenî զանգ (zang), aramî ܙܓܐ‎ (zega), gelek zimanên slavî zvon.

Werger

• Afrîkansî: bel → af
• Albanî: kumona
• Almanî: Klingel → de mê, Schelle → de mê, Glocke → de mê, Türklingel → de, ^?Läutwerk
• Aramî: ܙܓܐ‎ (zega)
• Danmarkî: klokke → da
• Endonezyayî: bel → id
• Erebî: جرس‎ (ceres), ^?مباشر‎, ^?الجرس‎, ^?الناقو‌س‎, ^?جلاجل‎
• Ermenî: զանգ → hy (zang)
• Esperantoyî: tintilo, sonorilo → eo
• Farisî: زنگ‎ → fa (zeng), ^?اسباب بازی‎ → fa, ^?جغ جغه‎, ^?زنگوله‎ → fa
• Fînî: kello → fi (soiva)
• Fransî: cloche → fr, sonnette → fr
• Holendî: bel → nl, rinkelbel → nl, schel → nl, klok → nl
• Îdoyî: klosheto → io
• Îngilîzî: bell → en, ring → en, ^?gong → en, alarm → en
• Îtalî: campana → it
• Norwecî: klokke → no
• Portugalî: guizo → pt, campainha → pt, sino → pt
• Spanî: campanilla → es, timbre → es
• Swêdî: klocka → sv
• Tagalogî: kampanà
• Tirkî: zil → tr, çan → tr, çıngırak → tr, çıngırdak → tr

Navdêr 2

zengil zayend pêwîst e (z=m: mê, z=n: nêr, z=mn: mê û nêr, z=nt: nêtar)

1. (xwarin) Xwarinek e ku ji hevîrê ron yê di nav rûnî de qijilandî û xoşav pê de kirî pêk hatiye.
   • Zengil: hevîrê ruhn di rûn de diqijilînin, dikin kulorkî û xoşava şekir pê de dikin û dixwin. — (Hemîd Deqorî di Koma "Zimanê Kurdî" li ser Rûnameyê de, 5/2013)

Etîmolojî

Navê vê xwarinê bûye zengil ji ber şêweyê wê dişibihe zengilê (naqosê.)