hiştin

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /hɪʃˈtɪn/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: hiş·tin

Lêker

hiştin (gerguhêz)
Rehê dema niha: -hêl-
RP. Niha
	ez	dihêlim
	tu	dihêlî
	ew	dihêle
	em, hûn, ew	dihêlin
Fermanî	Yekjimar	bihêle
	Pirjimar	bihêlin
Rehê dema borî:
RP. Boriya sade
	min	hişt
	te	hişt
	wê/wî	hişt
	me, we, wan	hişt
Formên din: Tewandin:hiştin

hiştin lêkera xwerû, gerguhêz

1. Çûn û li gel xwe nebirin, dev jê berdan.

   Wî zarokên xwe li Kurdistanê hişt û hat Elmanyayê.

   • Ez kirim yekser pilox
     Dest nehêlim ez ji dînê
     Şubhê Ferhad û Şirînê — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
2. Destûr dan, rê dan, izin dan, pejirandin, qebûl kirin.

   Ew ne hişt ez wilo bikim.

   • Mejiyê zarokan ji yê me çalaktir e û afirînertir e. Bihêlin bila zarok alîkariya we bikin yan jî hûn ji wan alîkariyê bixwazin. — (Mihyedîn Nahrîn, Perwerdeya Zarokan Bi Çîrokan, Weşanên Nûbihar r. 163, 2023. → here lînkê [arşîv])
3. jiyandin, jînde hiştin, sax kirin

   "Xwedê te bihêle"

Herwiha

• hêştin
• hîştin

Hevmane

• hêlan
• hêladin
• hêlandin
• hêliştin
• hilîştin

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî: *selg- ("hêlan, hiştin, rê dan"), proto-hindûîranî: *herz- ("hêlan, hiştin, rê dan"), Avestayî: herşte-/harezāna-- ("hêlan, hiştin, rê dan"), Farisiya kevn: aveherd- ("rê dan"), Partî: hyrz- ("rê dan"), Farisiya navîn: hyl- ("rê dan"), Farisî: hiştan/hil- ("rê dan"), Belûçî: hişt/hill- ("rê dan") … ^{alfabeya arî}, Kîrîbatî: aşten/āl- ("rê dan"), Kurmancî: hiştin/hêl- ("hiştin, rê dan"), Soranî: hiştin/hêll- ("hiştin, rê dan"), Hewramî: aştey/āz- ("rê dan"), (Zazakî: verdayene/verda-) ("hiştin, rê dan"), Sanskrîtî: sarj ("hêlan, hiştin, rê dan "), Hîtîtî: salk, Îngilîzî: sulky

Çavkanî: Cheung p.133

Jê

• hiştî

Werger

destûr dan

• Almanî: erlauben → de, zulassen → de
• Aromanî: alas → roa-rup, las → roa-rup
• Astûrî: dexar → ast
• Belarusî: дазваля́ць → be (dazvaljácʹ), дазво́ліць → be (dazvólicʹ)
• Bulgarî: позволя́вам → bg (pozvoljávam), дава́м → bg (davám)
• Çekî: dovolovat → cs, dovolit → cs, povolovat → cs, povolit → cs
• Danmarkî: tillade → da
• Erebî: سَمَحَ‎ → ar (samaḥa), أَذِنَ‎ → ar (ʾaḏina)
• Ermenî: թողնել → hy (tʻoġnel), թույլ տալ → hy (tʻuyl tal), թույլատրել → hy (tʻuylatrel)
• Estonî: lubama → et
• Farisî: اجازه دادن‎ → fa
• Ferî: loyva → fo
• Fînî: sallia → fi, myöntää → fi
• Fransî: laisser → fr, accorder → fr
• Friyolî: lassâ → fur
• Galîsî: deixar → gl
• Hindî: इजाज़त देना → hi (ijāzat denā)
• Holendî: toelaten → nl, toestaan → nl
• Îdoyî: grantar → io
• Îngilîziya kevn: ālīefan → ang
• Îngilîzî: allow → en, permit → en, let → en
• Înterlîngue: permisser → ie
• Îtalî: lasciare → it, permettere → it
• Japonî: 許す → ja
• Katalanî: deixar → ca
• Koreyî: 허락하다 → ko (heorakhada)
• Ladînî: lascer → lld
• Latgalî: ļaut → ltg
• Latînî: sinō → la, condono → la
• Latviyayî: ļaut → lv
• Lawsî: ອະນຸຍາດ → lo (ʼa nu nyāt), ໃຫ້ → lo (hai), ຍອມ → lo (nyǭm)
• Makedonî: дозволува → mk (dozvoluva), дозволи → mk (dozvoli)
• Malezî: membenarkan → ms
• Mandarînî: 讓 → zh, 让 → zh, 允許 → zh, 允许 → zh
• Maorî: tuku → mi
• Mecarî: enged → hu
• Norwecî: tillate → no
• Polonî: pozwalać → pl, pozwolić → pl
• Portugalî: deixar → pt, permitir → pt
• Romanyayî: lăsa → ro, acorda → ro, permite → ro, admite → ro
• Rusî: позволя́ть → ru (pozvoljátʹ), позво́лить → ru (pozvólitʹ), разреша́ть → ru (razrešátʹ), разреши́ть → ru (razrešítʹ)
• Sardînî: lassare → sc, lassai → sc
• Sicîlî: lassari → scn
• Sirboxirwatî: дозволити → sh, dozvoliti → sh
• Slovakî: dovoliť → sk, povoliť → sk
• Slovenî: dovoliti → sl
• Spanî: dejar → es, permitir → es, conceder → es
• Swahîlî: idhinisha → sw
• Tacikî: иҷозат додан → tg (ijozat dodan)
• Tayî: อนุญาต → th, ให้ → th (hâi), ยอม → th (yɔɔm)
• Tokpisinî: larim → tpi
• Urdûyî: اجازت دینا‎ → ur (اjāzt denā)
• Ûkraynî: дозволя́ти → uk (dozvoljáty), дозво́лити → uk (dozvólyty)
• Venîsî: lasar → vec
• Viyetnamî: cho phép → vi
• Walonî: leyî → wa, laire → wa
• Weylsî: caniatáu → cy
• Ximêrî: អនុញ្ញាត → km (ʼɑɑnuññiət)
• Yûnaniya kevn: ἐάω → grc (eáō)
• Yûnanî: παραχωρώ → el (parachoró), χορηγώ → el (chorigó), παρέχω → el (parécho)

dev jê berdan, tenê hiştin

• Albanî: lëshoj → sq
• Almanî: lassen → de, zurücklassen → de
• Aromanî: alas → roa-rup, las → roa-rup
• Asamî: এৰা → as (era)
• Astûrî: dexar → ast
• Başkîrî: ҡалдырыу → ba (qaldïrïw)
• Belarusî: застаўля́ць → be (zastaŭljácʹ), заста́віць → be (zastávicʹ)
• Bîkoliya naverast: walat → bcl
• Bulgarî: оста́вям → bg (ostávjam), оста́вя → bg (ostávja)
• Çekî: nechat → cs
• Danmarkî: efterlade → da
• Elmanîşî: laa → als
• Endonezyayî: tinggal → id
• Erebî: تَرَكَ‎ → ar (taraka)
• Ermenî: թողնել → hy (tʻoġnel)
• Esperantoyî: lasi → eo
• Fînî: jättää → fi
• Fransî: laisser → fr
• Friyolî: lassâ → fur
• Gaelîka skotî: fàg → gd
• Galîsî: deixar → gl
• Hindî: छोड़ना → hi (choṛnā)
• Holendî: achterlaten → nl, laten → nl
• Îbranî: השאיר‎ → he
• Îngilîziya kevn: lǣtan → ang
• Îngilîzî: leave → en
• Îrlendî: fág → ga
• Îtalî: lasciare → it, dimenticare → it
• Japonî: 残す → ja, 放置 → ja
• Kantonî: 留 → yue
• Katalanî: deixar → ca
• Keçwayî: saqiy → qu, sagii → qu, hagii → qu
• Koreyî: 떠나다 → ko (tteonada), 나가다 → ko (nagada), 방치하다 → ko (bangchihada)
• Ladînî: lascer → lld
• Latînî: desero → la
• Latviyayî: atstāt → lv
• Makedonî: остава → mk (ostava), остави → mk (ostavi)
• Mandarînî: 留 → zh
• Mecarî: hagy → hu, meghagy → hu
• Napolîtanî: lascià → nap, lassà → nap
• Normandî: laîssi → nrm
• Norwecî: etterlate → no
• Oksîtanî: daissar → oc
• Polonî: zostawiać → pl, zostawić → pl
• Portugalî: deixar → pt
• Romancî: laschar → rm, schar → rm, lascher → rm
• Romanyayî: lăsa → ro
• Rusî: оставля́ть → ru (ostavljátʹ), оста́вить → ru (ostávitʹ)
• Sanskrîtî: रिणक्ति → sa (riṇakti)
• Sardînî: lassare → sc, lassai → sc
• Sicîlî: lassari → scn
• Sirboxirwatî: остављати → sh, оставити → sh, ostavljati → sh, ostaviti → sh
• Slovakî: nechávať → sk, nechať → sk
• Slovenî: pustiti → sl
• Spanî: dejar → es
• Swahîlî: toka → sw
• Swêdî: lämna → sv, kvar → sv
• Tagalogî: matira → tl
• Tayî: เหลือ → th (hlʉ̌ʉa)
• Urdûyî: چھوڑنا‎ → ur (choṛnā)
• Ûkraynî: залиша́ти → uk (zalyšáty), залиши́ти → uk (zalyšýty)
• Venîsî: lasar → vec
• Viyetnamî: rời → vi
• Weylsî: gadael → cy
• Yûnaniya kevn: ἀφίημι → grc (aphíēmi)
• Yûnanî: αφήνω → el (afíno)

Navdêr

Tewandina hiştin
Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	hiştin	hiştin
Îzafe	hiştina	hiştinên
Çemandî	hiştinê	hiştinan
Nîşandera çemandî	wê hiştinê	wan hiştinan
Bangkirin	hiştinê	hiştinino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	hiştinek	hiştinin
Îzafe	hiştineke	hiştinine
Çemandî	hiştinekê	hiştininan

hiştin mê

1. Maneya vê peyvê hê nehatiye nivîsîn. Heke hûn maneya wê bizanin, kerem bikin binivîsin.
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]