veşartin

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /vɛʃɑːɾˈtɪn/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: ve·şar·tin

Lêker

veşartin (lêkera gerguhêz)
Rehê dema niha:
RP. Niha
	ez	vedişêrim
	tu	vedişêrî
	ew	vedişêre
	em, hûn, ew	vedişêrin
Fermanî	Yekjimar	veşêre
	Pirjimar	veşêrin
Rehê dema borî:
RP. Boriya sade
	min	veşart
	te	veşart
	wê/wî	veşart
	me, we, wan	veşart
Formên din: Tewandin:veşartin

Pisîkekê xwe veşartiye.

veşartin lêkera xwerû, gerguhêz

1. Berşê kirin, ji ber çavan hinda kirin, danîn cihekî wisa ku neyê dîtin, nepenî kirin, nihînî kirin.
   • Ew çiyayî dema xwe veşêrin xwe ûsa vedişêrin ku şeytan jî nikare wan bibîne. — (Çiyayê Agirî, Yaşar Kemal, Weşanxana Çanda Kurdî)
   • Awirên hîvê yên xwe ji şevê vedidizin, yên ku ji şermê rûyê xwe ji şevê vedişêrin, dikin ku şev li sîya xwe bilikume. — (Îrfan Amîda, Şevek Şîzofren, Weşanên Lîs, 2018, r. 5, ISBN 9786058152175)
2. Binax kirina miriyan.
   • (...) ma qey nabe ku em wî li vî gundî veşêrin, li bin van darên hênik... — (Dara Hinarê, Yaşar Kemal, Weşanên Nûdem)

Ji wêjeya klasîk

• Çendekê taqet didêrim
  Bim xubar bedrê veşêrim
  Ger ji çehvan ez biwêrim — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ڤه‌شارتن‎

Herwiha

• beşartin

Jê

• veşarî
• veşartî
• veşartok
• veşartokanê
• veşêr
• veşêrî

Etîmolojî

ve- + şartin, ji proto-hindûewropî *ḱel- (“veşartin”), proto-hindûewropî *ser- (*ḱ-ya proto-hindûewropî di proto-îranî dibe s/ş û *l jî bi giştî dibe r), hevreha avestayî ser- (penageh, stargeh), pehlewî û parsî s'rw'r (kum, zirx), hewramî şaray (> -şar-), soranî {{g|ckb|شاردنەوە|tr=[[şardinewe}} û حه‌شار‎ (heşar), sanskrîtî şárman, rusî шлем (şlêm), latînî celare, îriya kevn celim, almaniya kevn helan, almanî Helm, îngilîzî helmet, gotî huljan... Bo peyveke din jî ku tê de s ya proto-îranî di kurdî de dibe ş binere: şarandin.

_{Çavkanî: Cheung, r. 335-6 (ku herdu peyvên soranî, ya hewramî û yên din dide lê ya kurmancî ji bîr kiriye)}

"şar" bi rastî jî maneya "veşartin"ê, "niximandin"ê dide lê di kurmancî de wisa serbixwe nayê bikaranîn.

Herçi "beşartin" e, ew formeke dejenerebûyî ya ji "veşartin"...ê ye. Di kurdî de gelek caran "b" û "v" bi hev diguherin: "xirab > xirav", "bûn > vûn", "ba" ya kurmancî û "va" ya kirdkî/zazakî. Tiştekî balkêş e ku bi giştî "b" dibe "v" û ne "v" dibe "b". Lê di "veşartin > beşartin"ê de bi rastî jî "v" bûye "b", ne "b" bûye "v" ji ber ku di kurmancî de pêşqertafeke lêkerî ya wek "be-" nîne (em nabêjin "*bebûn, *bekirin, *begotin") lê "ve-" heye ("vebûn, vekirin, vegotin")...

Bi zaravayên din

• Soranî: şardinewe
• Zazakî: wedardene → diq, wedaritene, wedardiş, wedaritiş

Werger

• Albanî: fsheh → sq
• Almanî: verbergen → de, verdecken → de, verheimlichen → de, verstecken → de, unsichtbar machen
• Altayiya başûrî: јажырар (ǰažïrar)
• Aragonî: amagar
• Aramiya nû ya asûrî: ܛܲܫܹܐ‎ (ṭašē)
• Aromanî: ascundu, acoapir
• Asamî: লুকা (luka), লুকুৱা (lukua)
• Astûrî: esconder
• Azerî: gizləmək, gizlətmək → az, danmaq
• Baskî: ezkutatu
• Başkîrî: йәшереү (yäšerew)
• Belarusî: хава́ць impf (xavácʹ), схава́ць pf (sxavácʹ), скрыва́ць impf (skryvácʹ), скры́ць pf (skrýcʹ), уто́йваць impf (utójvacʹ), таі́ць impf (taícʹ), утаі́ць pf (utaícʹ)
• Bengalî: লুকানো → bn (lukano)
• Bulgarî: кри́я → bg impf (kríja), скрива́м → bg impf (skrivám), скри́я pf (skríja)
• Burmayî: ဝှက် → my (hwak), ပုန်း → my (pun:), လျှို → my (hlyui), ကွယ် → my (kwai)
• Çekî: schovávat → cs impf, schovat → cs pf, skrývat → cs impf, skrýt → cs pf, ukrývat impf, ukrýt → cs pf
• Çînî:

  Kantonî: 收埋 (sau¹ maai⁴)

  Mandarînî: 藏 → zh (cáng), 韞 → zh (yùn)

• Dalmatî: ascondro
• Danmarkî: gemme → da, skjule → da
• Endonezyayî: menyembunyikan → id, sembunyi → id
• Erebî: أَخْفَى‎ (ʾaḵfā)

  Erebiya misrî: خفى‎ (ḵaffā), خبى‎ (ḵabbā)

• Ermenî: թաքցնել → hy (tʿakʿcʿnel)
• Esperantoyî: kaŝi
• Estonî: peitma, varjama
• Farisî: پنهان کردن‎ → fa (panhân kardan), نهفتن‎ → fa (nahoftan)
• Ferî: fjala
• Fînî: piilottaa → fi, kätkeä → fi; jemmata → fi
• Fransî: cacher → fr, dissimuler → fr, masquer → fr
• Friyolî: platâ, rimplatâ, scuindi
• Gaelîka skotî: falaich, ceil
• Galîsî: agochar → gl, enceleirar → gl, alapar, acoubar, deservar, socobar, acouchar, cachar, esconder → gl
• Gurcî: დამალვა (damalva), მალვა (malva), დაფარვა (daparva)
• Hindî: छिपान (chipān), छुपाना → hi (chupānā), छिपाना → hi (chipānā), लुकाना → hi (lukānā)
• Holendî: versteken → nl, verstoppen → nl, wegstoppen → nl, verbergen → nl
• Îbranî: הִסְתִּיר‎ → he (histír), הֶחְבִּיא‎ (hebikh), העלים‎ (he'elím), חָבָא‎ → he (ḥabbá)
• Îdoyî: celar → io
• Îngilîziya kevn: hȳdan, helan
• Îngilîzî: hide → en
• Îrlendî: cuir i bhfolach, folaigh, ceil
• Îtalî: nascondere → it
• Îzlendî: fela → is
• Japonî: 隠す → ja (かくす, kakusu)
• Javayiya kevn: wuni
• Katalanî: amagar → ca
• Keçwayî: pakay → qu
• Koreyî: 숨기다 → ko (sumgida), 감추다 → ko (gamchuda), 가리다 → ko (garida)
• Latgalî: globuot
• Latînî: cēlō, occulō, abscondō
• Latviyayî: slēpt → lv
• Lîtwanî: slėpti
• Lombardî: scónd
• Luksembûrgî: verstoppen
• Makedonî: крие impf (krie), сокрие pf (sokrie)
• Malayalamî: മറയ്ക്കുക → ml (maṟaykkuka), ഒളിപ്പിക്കുക (oḷippikkuka)
• Malezî: menyembunyikan
• Maltayî: ħeba
• Mançûyî: ᡩᠠᠯᡩᠠᠮᠪᡳ (daldambi)
• Maorî: whakangaro, huna
• Mecarî: rejt → hu, elrejt → hu, elbújtat → hu, dug → hu, eldug → hu
• Misrî: (jmn)
• Mizoyî: thup
• Mongolî:

  Kirîlî: нуух → mn (nuuh), далдлах → mn (daldlah)

• Napolîtanî: nasconne
• Nedersaksî:

  Almaniya jêrîn a almanî: versteken, verstoppen

• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: gjemme → no, gjømme

  Norweciya nînorskî: gøyme

• Oksîtanî: amagar → oc, escondre → oc
• Oriyayî: ଲୁଚିବା → or (luciba)
• Ozbekî: yashirmoq → uz
• Polonî: chować → pl impf, schować → pl pf, ukrywać → pl impf, ukryć → pl pf, skrywać → pl impf, skryć → pl pf
• Portugalî: esconder → pt
• Puncabî: ਲੁੱਕ (lukka)
• Romancî: zuppar, zuppentar
• Romanyayî: ascunde → ro
• Rusî: пря́тать → ru impf (prjátatʹ), спря́тать → ru pf (sprjátatʹ), скрыва́ть → ru impf (skryvátʹ), скрыть → ru pf (skrytʹ), ута́ивать → ru impf (utáivatʹ), таи́ть → ru impf (taítʹ), утаи́ть → ru pf (utaítʹ), копи́ть → ru impf (kopítʹ), накопи́ть → ru pf (nakopítʹ) '
• Samî:

  Samiya kildînî: пе̄ҋҋтэ (pʹēj̥j̥te)

• Samogîtî: kavuotė
• Sanskrîtî: गूहति (gūhati)
• Sicîlî: ammucciari → scn
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: кри̏ти impf, са̀крити pf

  Latînî: krȉti → sh impf, sàkriti → sh pf

• Skotî: hod
• Slovakî: schovávať impf, schovať pf, skrývať impf, skryť pf
• Slovenî: skrivati impf, skriti → sl pf
• Somalî: qarin
• Spanî: esconder → es, ocultar → es, disimular → es
• Swêdî: gömma → sv, dölja → sv
• Şerpayî: ཡིབ (yip)
• Şîngazîcayî: utsatsaza
• Tacikî: пинҳон кардан (pinhon kardan), руст кардан (rust kardan)
• Tagalogî: itago
• Tamîlî: மறை → ta (maṟai), ஒளி → ta (oḷi)
• Tayî: ปิดบัง → th, ปกปิด → th, ซ่อน → th (sɔ̂ɔn), บัง → th (bang), เก็บงำ → th
• Telûgûyî: దాచు → te (dācu)
• Tetûmî: heli, subar
• Tirkî: saklamak → tr, gizlemek → tr
• Tîbetî: གབ (gab), ཡིབ (yib)
• Tokpisinî: karamapim
• Toxarî B: tuk-
• Urdûyî: چھپانا‎ (chupānā)
• Ûkraynî: хова́ти → uk impf (xováty), схова́ти → uk pf (sxováty), ута́ювати impf (utájuvaty), таї́ти impf (tajíty), утаї́ти pf (utajíty)
• Venîsî: scóndare
• Viyetnamî: giấu → vi
• Weylsî: cuddio → cy
• Ximêrî: លាក់ → km (lĕək), បាំង → km (bang)
• Yidîşî: באַהאַלטן‎ (bahaltn), פֿאַרשטעלן‎ (farshteln), אויסבאַהאַלטן‎ (oysbahaltn)
• Yûnanî: κρύβω → el (krývo)

  Kevn: κρύπτω (krúptō), κεύθω (keúthō)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	veşartin	veşartin
Îzafe	veşartina	veşartinên
Çemandî	veşartinê	veşartinan
Nîşandera çemandî	wê veşartinê	wan veşartinan
Bangkirin	veşartinê	veşartinino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	veşartinek	veşartinin
Îzafe	veşartineke	veşartinine
Çemandî	veşartinekê	veşartininan

veşartin mê

1. berşêkirin, dûrxistina ji ber çavan,
   danîna cihekî wisa ku vedîtin dijwar bibe:

   veşartina tiştan

   veşartina pare û zêran

   veşartina xwe

Werger

• Tirkî: saklama → tr, saklayış → tr, gizleme → tr, gizli → tr, defnetme → tr, gömme → tr, hıfz → tr, örtme → tr, peçeleme → tr, gömülü → tr, mahfuz → tr, masun → tr, saklı → tr