pez

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /pˤæzˤ/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: pez

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	pez	pez
Îzafe	pezê	pezên
Çemandî	pezî	pezan
Nîşandera çemandî	wî pezî	wan pezan
Bangkirin	pezo	pezino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	pezek	pezin
Îzafe	pezekî	pezine
Çemandî	pezekî	pezinan

Keriyek pezî

pez nêr, p-ya nerm

1. Mih û berx û beran.
   • Anîn hemî mîr tejî rez kir
     Axul ko şivan tejî pez kir — (Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692)
   • lakin boy xwe mexsûsen(bi taybetî, ji nefsa xwere) pezan serjênakin. Meger mêvanekî maqûl bêtin û yaxo pezekî nexweş hebitin, ewî serjêdikin. Lakin bi xwe dimirin, pezekî ji boy xwe serjênakin. — (Mele Mehmûdê Bayezîdî, Amadekar: Jan Dost Adat û Rusûmatnameê Ekradiye, Weşanxaneya Nûbihar, 2010, ISBN 9789944360678)
2. kerê pezî
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
3. (mecazî) (argo) Sernerm, newêrek
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: په‌ز‎, په‌ظ‎

Bide ber

• beran
• berindir
• beyindir
• celeb
• kerî
• mexel
• mih
• mî
• sewal
• tewal

Binêre herwiha

• bizin
• seyîs
• gîsk
• karik
• kavirr
• nêrî
• terş

Jê

• (Rengdêr) pezbirî
• pezdar
• pezdarî
• pezkûvî
• pezvan
• pezvanî
• xudanpez
• xwedanpez
• xwedîpez
• pizbend

Etîmolojî

Hevreha soranî په‌ز‎ (pez), kurdiya başûrî pes yan pez, şahzênî/şêxbizinî pes, lekî pes, zazakî pes, avestayî pesu-, fşu-, osetî фыс (fis), sanskrîtî पशु (paśu), lîtwanî pēkus (pez û dewar), latînî pecūs (pez) û pecunia (maliyet), proto-germenî * fehu (pez û dewar, maliyet), îngilîziya kevn feoh (pez û dewar, maliyet, pare), almanî Vieh (pez û dewar), swêdî fä (dewar, heywan), danmarkî fæ (pez û dewar, maliyet), îngilîzî fee (biha, nirx)... hemû ji proto-hindûewropî *peḱu- (pez û dewar).

Çavkanî: Watkins p.63, Etymonline

Ji eynî rehî: şivan

Têkildar

Çûr (pez):

• Kehr - Şeş mehî - mê+nêr

• Tiştîr - Sal û nîvî - mê
• Gîsk - Sal û nîvî - nêr

• Bizatiştîr - Sê salî - mê
• Hevûrî - Sê salî -nêr

• Bizin (Bizatiştîra duberî) - Çar salî - mê
• Sayîs - Çar salî - nêr

• Bizin (Bizatiştîra sêberî) - Pênc salî - mê
• Nêriyê Hewrî - Pênc salî - nêr

• Bizin (Bizatiştîra çarberî) - Ji bênc salî mestir - mê
• Nêriyê Qerde - Ji pênc salî mestir - nêr

............

• Mêşin (mih):

• Berx - Yek salî
• Kavir - Du salî
• Bilindir - Sê salî
• Beran - Çar salî
• Hoguç - Ji çar salî mestir (Beranê xurt)

Werger

• Abenakî: azib
• Açehî: bubiri
• Afarî: idá, marúw
• Afrîkansî: skaap → af
• Akadî: 𒇻 (immeru)
• Albanî: delme → sq m, dele → sq m
• Almanî: Schaf → de nt
• Amharî: በግ (bäg)
• Apaçiya rojava: dibéé, dobéé, dibéłįį, bee’é, mee’é, mę’é
• Aromanî: oai → roa-rup m, oae m
• Asamî: ভেৰা (bhera), ভেড়া (bhera), ভেৰা ছাগলী (bhera sagoli), ভেড়া ছাগলী (bhera sagoli)
• Astûrî: oveya → ast m
• Aymarayî: iwija → ay
• Aynuyî: ヒチュチ (hicuci)
• Azerî: qoyun → az
• Balînî: biri-biri
• Baskî: ardi
• Başkîrî: һарыҡ (harïq)
• Batakiya dairî: biri-biri
• Batakiya karo: biri-biri
• Bau bidayuh: koming
• Baxterî: ποσο (poso)
• Belarusî: аве́чка m (avjéčka), аўца́ m (aŭcá)
• Belûçî: میش‎ (mēš), پس‎ (pas)
• Bengalî: ভেড়া → bn (bheṛa), মেষ (meś)
• Bextiyarî: میش‎ (mēš)
• Brahuiyî: melle
• Bretonî: dañvad → br n, maout → br n, dañvadez → br
• Bulgarî: овца́ → bg m (ovcá)
• Burmayî: သိုး → my (sui:), ဆိတ်ကုလား → my (hcitku.la:)
• Buryatî: хонин (xonin)
• Conxayî: ལུག (lug)
• Çeçenî: уьстагӏ (üstaġ)
• Çekî: ovce → cs m
• Çerokî: ᎠᏫ ᎤᏃᏕᎾ (awi unodena)
• Çîçewayî: nkhosa
• Çîkasawî: chokfi, chokfi ishto'
• Çînî:

  Kantonî: 綿羊 (min⁴ joeng^4-2), 羊 (joeng⁴), 羊咩 (joeng⁴ me¹)

  Dunganî: мянён (mi͡ani͡on), ён (i͡on)

  Mandarînî: 綿羊 → zh (miányáng), 羊 → zh (yáng)

  Minnanî: 綿羊 → zh-min-nan (mî-iûⁿ), 羊 → zh-min-nan (iûⁿ), 羊仔 → zh-min-nan (iûⁿ-á)

• Çîrîkawayî: dibéhé
• Çuvaşî: сурӑх (surăh)
• Çûkî: siip
• Danmarkî: får → da nt
• Daurî: xonii
• Dongşîangî: ghoni
• Edoyî: óhuán
• Endonezyayî: domba → id, biri-biri → id
• Erebî: خَرُوف‎ n (ḵarūf)

  Erebiya misrî: خروف‎ n (ḵarūf)

  Erebiya hîcazî: خاروف‎ n (ḵārūf), غنمة‎ m (ḡanama) ,غنم‎ n (ḡanam)

  Erebiya misrî: غنم‎ n (ḡanam)

  Erebiya fasî: غنم‎ n (ḡnam), خروف‎ n (ḵrūf), خروفة‎ m (ḵrūfa), نعجة‎ m (naʿja), حولي‎ n (ḥawli)

  Erebiya başûrê şamê: خروف‎ n (ḵarūf), غنم‎ n (ḡanam)

• Ermenî: ոչխար → hy (očʿxar)
• Esperantoyî: ŝafo → eo
• Estonî: lammas → et
• Etiyopiya klasîk: በግዕ (baggə')
• Evenkî: беру (beru)
• Eweyî: alẽ
• Farisî: گوسفند‎ → fa (gusfand), میش‎ → fa (miš), قوچ‎ → fa (quč)
• Ferî: seyður → fo n
• Fînî: lammas → fi
• Fransî: mouton → fr n
• Friyolî: piore m, fede m
• Frîsiya bakur:

  Föhr: schep nt

  Frîsiya bakur: schäip nt

• Frîsiya saterlandî: Skäip m
• Frîsî: skiep nt
• Gaelîka skotî: caora m
• Galîsî: ovella → gl m, motóa m, almella m, andosca m
• Gamîlaraayî: thimba
• Gaulisî: *multon-
• Gondiyî: గొర్రె (gorre)
• Gotî: 𐌻𐌰𐌼𐌱 nt (lamb)
• Gujaratî: ઘેટું → gu (gheṭũ)
• Gurcî: ცხვარი (cxvari)
• Guwaranî: ovecha
• Haîtî: mouton
• Hawayî: hipa
• Hawsayî: tunkìyā m
• Hindî: भेड़ → hi m (bheṛ), मेष → hi n (meṣ)
• Holendî: schaap → nl nt
• Îbranî: כֶּבֶשׂ‎ → he n (kéves)
• Îdoyî: mutono → io
• Îfèî: àgùɖã̀
• Îgalayî: álá, àgwùtọ̀
• Îgboyî: atụlū
• Îngilîziya kevn: scēap nt
• Îngilîziya navîn: schep
• Îngilîzî: sheep → en
• Îngriyî: lammas
• Îngûşî: устагӏ (ustaġ)
• Înterlîngua: ove
• Îrlendiya kevn: cáera m
• Îrlendî: caora → ga m
• Îsekiriyî: àgútàn
• Îtalî: pecora → it m
• Îzlendî: sauður → is n, sauðkind → is m, kind → is m, fé → is nt, sauðfé → is nt, ær → is m, rolla → is m
• Îzonî: ọnị́na
• Japonî: 羊 → ja (ひつじ, hitsují), ヒツジ → ja (hitsuji), 綿羊 (めんよう, men'yō)
• Jejuyî: 양
• Jurçenî: honi
• Kabîlî: ikerri n
• Kalalîsûtî: sava → kl
• Kalmîkî: хөн (xön)
• Kannadayî: ಕುರಿ → kn (kuri)
• Karelî: lammas
• Kaşûbî: òwca
• Katalanî: ovella → ca m
• Keçwayî: uwija
• Keşmîrî: کَٹھ‎ n (kaṭh), گٔب‎ m (gạb)
• Kirgizî: кой → ky (koy)
• Kîngalî: බැටළුවා (bæṭaḷuwā)
• Komî-permyakî: ыж (yž)
• Komorî: ɓariɓari 5 an 6
• Koreyiya navîn: 야ᇰ
• Koreyî: 양 → ko (yang), 면양 → ko (myeonyang)
• Kornî: davas m
• Kreyoliya fransî ya Louisiana: mouton
• Kreyoliya seyşelî: mouton
• Ladînî: biescia
• Latgalî: vuška m
• Latînî: ovis → la m
• Latviyayî: aita → lv m, avs → lv m
• Lawsî: ແກະ → lo (kæ)
• Lazî: ჩხური (čxuri)
• Lîgûrî: pêgoa m
• Lîmbûrgî: sjaop → li nt
• Lîtwanî: avis → lt m
• Lîvonî: lāmbaz
• Lueyî: ᦵᦈᧃ (ṫsen)
• Lugandayî: endiga
• Luhyayî: likhese, likhese
• Luksembûrgî: Schof nt
• Lusîtanî: oilam m
• Maguindanaoyî: bili-bili
• Makasarî: biri-biri
• Makedonî: овца m (ovca)
• Malagasî: besavily → mg, ondry → mg
• Malayalamî: ചെമ്മരിയാട് (cemmariyāṭŭ)
• Malezî: biri-biri, bebiri, kambing biri-biri, kambing bebiri, domba
• Maltayî: nagħġa m, nagħaġ pj
• Mançûyî: ᡥᠣᠨᡳᠨ (honin)
• Manksî: keyrrey m
• Maorî: hipi
• Maranaoyî: bili-bili
• Marî:

  Mariya rojhilatî: шорык

  Mariya rojavayî: шарык (šaryk)

• Mazenderanî: گاسفند‎ (gâsfand), گسن‎ (gəsan)
• Mbya guaraniyî: ovexa
• Mecarî: juh → hu, birka → hu
• Megrelî: შხური (šxuri)
• Melanauyiya navendî: biri-biri
• Mîkmakî: jijgluewj anim
• Mîrandî: canhona m, oubeilha m
• Mongolî: хонь → mn (honʹ)
• Monî: သဵု (sɒ)
• Nahwatliya klasîk: ichcatl
• Nahwatlî: ichcatl → nah
• Nanayî: хонин
• Navajoyî: dibé
• Nedersaksî: Schaap nt
• Nepalî: भेंडा (bheṇḍā)
• Nîasî: biri-biri
• Normandî: mouton n
• Norwecî: sau → no n, får → no nt
• Nupeyî: kingbàgbà
• Ojibweyî: maanishtaanish
• Oksîtanî: feda → oc m, oelha → oc m
• Oriyayî: ମେଣ୍ଢା → or (meṇḍha)
• Oromoyî: hoolaa
• Osetî: фыс (fys)
• Osmanî: قویون‎ (koyun)
• Oygurî: قوي‎ → ug (qoy)
• Ozbekî: qoʻy → uz, goʻsfand → uz
• Peştûyî: مړېيه‎ n (lṛeyǝ́), مېږ‎ n (meẓ), مږه‎ m (mᶕɀa), پسه‎ → ps m (pәsᶕ, psᶕ), ګډه‎ m (gǝ́ḍa)
• Pidgîniya nîjeryayî: sheep
• Plodîşî: Schop nt
• Polabî: vicĕ nt
• Polonî: owca → pl m
• Portugalî: ovelha → pt m
• Puncabiya rojavayî: بھیڈ‎
• Puncabî: ਭੇਡ (bhēḍ)
• Punîkî: 𐤔‎ (s)
• Qazaxî: қой (qoi)
• Rohingyayî: sóol
• Romagnolî: pégra m, pégura m
• Romancî: nursa, nuorsa m, besch n
• Romanî: bakro n, bakri m
• Romanyayî: oaie → ro
• Rusî: овца́ → ru m (ovcá), ове́чка → ru m (ovéčka)
• S'gaw karenî: သိ (thoh)
• Samiya bakurî: sávza
• Samiya înarî: savzâ
• Samoayî: mamoe
• Sangoyî: walitaba → sg
• Sanskrîtî: अवि → sa n an m (avi), अविक → sa n (avika)
• Santalî: ᱵᱷᱤᱰᱤ (bhiḍi)
• Sardînî: brebei, berbeghe, barveghe, chessi, tzicca, erveche, odda, argasa
• Sidamoyî: gerechcho
• Simeulueyî: biri-biri
• Sindhî: رڍ‎
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: овца m, ован n, јагње nt, јање nt

  Latînî: ovca → sh m, ovan → sh n, jagnje → sh nt, janje → sh nt

• Skotî: sheep
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: овьца m (ovĭca)

  Glagolîtîk: ⱁⰲⱐⱌⰰ m (ovĭca)

• Slaviya rojavayî ya kevn: овьца m (ovĭca)
• Slovakî: ovca → sk m
• Slovenî: ôvca → sl m, ôven → sl n
• Somalî: ido
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: wójca m

  Sorbiya jorîn: wowca m

• Spanî: carnero → es n, oveja → es m
• Sûmerî: 𒇻 (UDU)
• Swahîlî: kondoo → sw
• Swêdî: får → sv nt
• Şanî: သူဝ်း (só)
• Tacikî: гӯсфанд → tg (güsfand)

• Tagalogî: tupa → tl, obeha
• Tamîlî: செம்மறியாடு → ta (cemmaṟiyāṭu)
• Taosî: k’úona
• Tayî: แกะ → th (gɛ̀)
• Telûgûyî: గొర్రె → te (gorre)
• Teteriya krîmî: qoy
• Teterî: сарык → tt (sarıq)
• Tetûmî: bibi malae
• Tigrînî: በጊዕ (bägiʿ)
• Tirkî: koyun → tr
• Tirkmenî: goýun
• Tîbetî: ལུག (lug)
• Tokpisinî: sipsip
• Tongî: sipi
• Toxarî B: śaiyye
• Tsakonî: βάννε
• Tsongayî: nyimpfu
• Tswanayî: nku
• Tuvanî: хой (xoy)
• Ulukwumî: àgùntàn
• Urdûyî: بھیڑ‎ → ur m (bheṛ), گوسفند‎ m (gosfand), میش‎ n (meṣ)
• Ûkraynî: вівця́ → uk m (vivcjá)
• Venîsî: piègora → vec m, pégora, pigora, piovra, feda → vec m, féda m
• Vepsî: lambaz
• Viyetnamî: cừu → vi
• Volapûkî: jip → vo
• Voroyî: lammas
• Votî: lammõz
• Walonî: bedot → wa n, moton → wa n
• Weylsî: dafad → cy m, defaid → cy pj
• Wîlamowî: siöf nt
• Wolofî: xar mi → wo
• Ximêrî: ចៀម → km (ciəm)
• Xîkarîyayî: dibé
• Yakutî: хой (xoy)
• Yidîşî: שעפּס‎ n (sheps), שאָף‎ n an m (shof)
• Yorubayî: àgùtàn
• Yûnaniya mariupol: про́вату nt
• Yûnanî: πρόβατο → el nt (próvato)

  Kevn: ὄϊς n an m (óïs), πρόβατον nt (próbaton)

• Zhuangî: yiengz
• Zuluyî: imvu → zu 9 an 10

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Spanî

Bilêvkirin

• Deng (Arjentîn)^ⓘ

Navdêr

pez nêr

1. (heywan) masî
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)