lehî

 Binêre herwiha: lêhî

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /lɛˈhiː/
• Kîtekirin: le·hî

Navdêr 1

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	lehî	lehî
Îzafe	lehiya	lehiyên
Çemandî	lehiyê	lehiyan
Nîşandera çemandî	wê lehiyê	wan lehiyan
Bangkirin	lehiyê	lehiyino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	lehiyek	lehiyin
Îzafe	lehiyeke	lehiyine
Çemandî	lehiyekê	lehiyinan

Lehî

Lehî (Raden Saleh)

lehî mê

1. Rabûna avê (bi taybetî ji ber baranên boş tê).

   Hevmane: lêser, avrabûn, sêl, lêmişt, lês, lêkend, şekelî

   • Li Duzceyê derdora 20 hezar donim zeviyên çandiniyê di bin lehiyê de mane. — (Omer Sonmez, Li Duzceyê lehiyê gundekî Kurdan da ber xwe: Içmeler ev 3 roj in di bin avê de ye [arşîv], www.rudaw.net, 12.07.2023)
2. (mecazî) pir, gelek

   Lehiya rondikan. ― gelek / pir rondik

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: لەهی‎
• kurdî-krîlî: ләһи

Herwiha

 

• lafaw – soranî
• leyî
• lêhî – Badînî
• lê – Xorasan
• lêyî

Jê

 

• (navdêr) lehîbirin
• (lêker) lehî birin
• (lêker) lehî rabûn
• (navdêr) lehîrabûn
• (lêker) lehî rakirin
• (navdêr) lehîrakirin

Bide ber

• aşît

Etîmolojî

Hevreha soranî û kurdiya başûrî laf- di peyva لافاو‎ (laf-aw) de, avestayî [skrîpt hewce ye] (frave-yδit), sanskrîtî प्लव (plava, “avjenî kirin, li ser avê livîn”), slaviya kevn плоути (ployti, “seyirîn, li ser avê gerîn”), ermenî ermenî, yûnaniya kevn πλέω (plêo, “seyirîn, li ser avê gerîn”), latînî pluit (baran barîn), îngilîzî flow (herikîn) û flood (lehî), almanî Flut (lehî), fransî flot, holendî vloed (lehî)... hemû ji proto-hindûewropî *plōtus (“lehî”) ji *plew- (“herikîn, av bi ser de hatin”). Di farisî de peyva سیل‎ (seyl) ya ji erebî cihê peyva îranî girtiye. Heman peyva erebî wek sel ketiye tirkî jî.

Bi zaravayên din

• Soranî: لافاو‎ (lafaw), لێشاو‎ (lêşaw)
• Kelhûrî: lafaw
• Zazakî: laser

Werger

rabûna avê (1)

• Aklanon: baha'
• Albanî: përmbytje → sq m
• Almanî: Flut → de m, Überflutung → de m, Überschwemmung → de m, Hochwasser → de nt
• Asamî: বানপানী (banpani), বান (ban)
• Astûrî: inundación m
• Azerî: daşqın → az, sel → az
• Baskî: uholde → eu
• Başkîrî: ташҡын (tašqïn)
• Bau bidayuh: liud
• Belarusî: па́вадак n (pávadak), паво́дка m (pavódka), пато́п n (patóp), навадне́нне nt (navadnjénnje)
• Bengalî: বান → bn (ban), সয়লাব → bn (śôẏlab), বন্যা → bn (bonna)
• Berberî:

  Taşelhitî: ingayn m pj

• Bisayayiya bruneyî: liud
• Bîkoliya naverast: baha
• Bontociya rojhilatî: choron, kor-as
• Bulgarî: наводне́ние nt (navodnénie)
• Burmayî: ရေကြီးခြင်း (re-kri:hkrang:)
• Çamicuroyî: imujki
• Çekî: povodeň → cs m, záplava → cs m, potopa → cs m
• Çînî:

  Kantonî: 水浸 (seoi² zam³)

  Mandarînî: 洪水 → zh (hóngshuǐ), 洪災 → zh (hóngzāi), 水災 → zh (shuǐzāi), 大水 → zh (dàshuǐ)

• Danmarkî: oversvømmelse → da g
• Endonezyayî: banjir → id
• Erebî: طُوفَان‎ n (ṭūfān), فَيَضَان‎ n (fayaḍān)

  Erebiya hîcazî: فيضان‎ n (fayaḍān), سيل‎ n (sēl)

• Ermenî: հեղեղ → hy (hełeł), ջրհեղեղ → hy (ǰrhełeł)
• Esperantoyî: inundo, pluvego
• Estonî: üleujutus, veetulv
• Farisî: سیل‎ → fa (seyl), هین‎ → fa (hin)
• Fînî: tulva → fi
• Fransî: inondation → fr m
• Frîsî: oerstreaming
• Gaelîka skotî: tuil m
• Galîsî: inundación → gl m, enchente m, chea → gl m, levada m, anago n, solago n, dioivo → gl n
• Gotî: 𐌲𐌰𐍂𐌿𐌽𐌾𐍉 m (garunjō)
• Gurcî: წყალდიდობა (c̣q̇aldidoba)
• Haîtî: inondasyon
• Higaononî: baha
• Hindî: बाढ़ → hi m (bāṛh), सैलाब → hi n (sailāb), सैल → hi m (sail), प्लावन → hi n (plāvan), वन्या → hi m (vanyā), जलप्लावन → hi n (jalaplāvan), तूफ़ान n (tūfān), तूफान → hi n (tūphān)
• Hîlîgaynonî: baha
• Holendî: overstroming → nl m, vloed → nl n
• Îbranî: מַבּוּל‎ n (mabúl), שיטפון \ שִׁטָּפוֹן‎ → he n (shittafon)
• Îlokanoyî: layos
• Îngilîziya kevn: flede
• Îngilîzî: flood → en
• Îranunî: degan
• Îrlendî: tuile m
• Îtalî: inondazione → it m, alluvione → it m
• Îzlendî: flóð → is nt
• Japonî: 洪水 → ja (こうずい, kōzui), 大水 → ja (おおみず, ōmizu)
• Javayiya kevn: wah
• Kalingayiya başûrî: litap
• Kapampanganî: albug
• Kapverdî: txeia, xeia
• Katalanî: inundació → ca m, aiguat → ca
• Keçwayî: nuyuy
• Kirgizî: ташкын → ky (taşkın)
• Kîmaragangî: liyud
• Koreyî: 한물 → ko (hanmul), 홍수(洪水) (hongsu), 대수(大水) (daesu)
• Latgalî: poli m pj
• Latînî: dīluviēs m, dīluvium → la nt, inundatio m, abluvium nt
• Latviyayî: plūdi m pj, pali m pj
• Lawsî: ນ້ຳຖ້ວມ (nam thūam), ນໍ້າແກ່ງ (nam kǣng), ອຸທະກະໄພ (ʼu tha ka phai)
• Lîtwanî: potvynis n, poplūdis n
• Lotudî: liud
• Lubuagan kalingayî: litap
• Luksembûrgî: Héichwaasser nt, Iwwerschwemmung m
• Makedonî: поплава m (poplava)
• Malayalamî: വെള്ളപ്പൊക്കം (veḷḷappokkaṃ), പ്രളയം → ml (praḷayaṃ)
• Malezî: banjir → ms, bah → ms, ampuh
• Maltayî: għargħar n
• Maranaoyî: bagiyaw
• Maratî: पूर (pūr)
• Mecarî: árvíz → hu, ár → hu, áradás → hu, árvíz → hu
• Misrî: (bꜥḥw n)
• Mongolî:

  Kirîlî: үер → mn (üer)

  Mongolî: ᠦᠶᠡᠷ (üyer)

• Mwanî: maera
• Navajoyî: tó yíląąd
• Nedersaksî:

  Almaniya jêrîn a almanî: fluss

• Nepalî: बाढी → ne (bāḍhī)
• Normandî: fliot n
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: flom → no n, oversvømmelse n

  Norweciya nînorskî: flaum

• Oksîtanî: inondacion → oc m, aigat → oc n
• Oygurî: تاشقىن‎ (tashqin), سەل‎ (sel)
• Ozbekî: toshqin → uz, sel → uz
• Peştûyî: نېز‎ n (nez)
• Plodîşî: Huachwota nt, Äwaschwamunk m
• Polonî: powódź → pl m, potop → pl n
• Portugalî: cheia → pt m, enchente → pt m, inundação → pt m
• Puncabî: ਹੜ੍ਹ (haṛh)
• Qazaxî: сел (sel), тасқын (tasqyn), топан (topan), топан су (topan su), су тасқыны (su tasqyny)
• Romanyayî: inundație → ro m
• Rungusî: llizud
• Rusî: наводне́ние nt (navodnénije), пото́п n (potóp), па́водок n (pávodok)
• Sanskrîtî: प्लुति → sa m (pluti)
• Sebwanoyî: baha, lunop
• Sicîlî: allavinamentu n
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: по̏плава m, по̀топ n

  Latînî: pȍplava → sh m, pòtop → sh n

• Sîlhetî: ꠙꠣꠘꠤ (fani)
• Slovakî: povodeň m
• Slovenî: poplava → sl m, povodenj m
• Spanî: inundación → es m; avenida → es m, riada → es m
• Swahîlî: mafuriko → sw, gharika → sw
• Swêdî: översvämning → sv g
• Şanî: ၼမ်ႉထူမ်ႈ (nâ̰m thūum)
• Tacikî: обхезӣ → tg (obxezī), сел (sel)
• Tagal murutî: tuu
• Tagalogî: baha
• Tamîlî: வெள்ளம் → ta (veḷḷam)
• Tayî: อุทกภัย → th, น้ำท่วม → th
• Telûgûyî: వరద → te (varada), వెల్లువ → te (velluva)
• Teterî: ташкын → tt (taşkın), су басу (su basu)
• Timugon murutî: liur
• Tirkî: sel → tr, su taşkını → tr
• Tirkmenî: joşgun, sil
• Tîbetî: ཆུ་ལོག (chu log)
• Toxarî B: lāñe, kerekauna
• Tuwali ifugaoyî: olwang
• Urdûyî: باڑھ‎ m (bāṛh)
• Ûkraynî: по́вінь m (póvinʹ), пото́п n (potóp), пові́ддя nt (povíddja), по́відь m (póvidʹ)
• Viyetnamî: lụt → vi, nạn lụt, lụt lội → vi, lũ lụt → vi, lũ → vi
• Walonî: grossès aiwes → wa
• Warayî: baha
• Weylsî: llifogydd
• Xakasî: тасхын (tasxın)
• Ximêrî: ជំនន់ → km (chumnôn), ដំឡើង → km (dɑmlaəng)
• Yidîşî: פֿאַרפֿלייצונג‎ m (farfleytsung)
• Yûnanî: πλημμύρα → el m (plimmýra)

  Kevn: πλημμύρα m (plēmmúra), κατακλυσμός n (kataklusmós)

• Zhuangî: raemxrongz

Navdêr 2

lehî mê

1. (ziman) polonî
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Etîmolojî

Bi riya tirkî Leh yan osmanî له‎‎ (leh) ji rusî лях (ljax)

Werger

• Fransî: polonais → fr n
• Îngilîzî: Polish → en
• Tirkî: Lehçe → tr, Polonyaca → tr