heval

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /hɛˈvɑːl/
• Deng (Amed)^ⓘ
  • Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: he·val

Navdêr

Zayendên mê û nêr ên binavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	heval	heval	heval
Îzafe	hevala	hevalê	hevalên
Çemandî	hevalê	hevalî	hevalan
Nîşandera çemandî	wê hevalê	wî hevalî	wan hevalan
Bangkirin	hevalê	hevalo	hevalino
Zayendên mê û nêr ên nebinavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	hevalek	hevalek	hevalin
Îzafe	hevaleke	hevalekî	hevaline
Çemandî	hevalekê	hevalekî	hevalinan

Du heval.

heval mê û nêr

1. Kesên hev dinasin û têkiliyên baş li gel hev hene û ji hev hez dikin.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
2. Yar, keç û kurên ji hev hez dikin lê ne jin û mêrê hev in.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
3. Peyvek şirîn e bo her kesa/ê jê re tê axiftin.

   Heval, navê te çi ye?

4. Peyvek şirîn e bo her kesa/ê behs jê tê kirin.

   Hevalek bû, min nas nedikir.

5. Kesên ji heman partiya yan baweriya siyasî (bi taybetî çepgir).
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
6. Peyvek ji bo pizdan, plasenta tê bikaranîn.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Ji wêjeya klasîk

• Xwarin bi yeqîn dewa û me'cûn
  Rabûne ve çûne nik hevalan
  Çendek ji meharim û rewalan — (Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: هه‌ڤال‎
• (Mela Hisênê Bateyî) هڤال‎

Hevmane

• birader
• dost
• hevrê
• yar

Dijmane

• dijmin
• neyar

Bide ber

• lêzim
• nas
• xizm

Jê

• (Lêker) heval bûn
• (Lêker) heval kirin
• (Navdêr) hevalbûn
• (Navdêr) hevalkirin
• (Rengdêr) hevalbûyî
• (Rengdêr) hevalkirî
• hevalbend
• hevalbendî
• hevaletî
• hevalî
• hevalînî
• hevalîtî
• hevaltî
• keçheval
• keçhevalî
• keçhevaltî
• kurheval
• kurhevalî
• kurhevaltî

Etîmolojî

Ji hev + yar lê "r" bûye "l" û "y" ketiye, ji zimanên îranî, bide ber pazendî hemeyar: hem-, hev- + eyar, yar Û pehlewî hemahl an hemal: hem-, hev- + ahl / al (yar). Ne ji "hev" + "al" (alî). Herwiha hevreha peyva "alîkar". Binere herwiha hevrê. Di îranîkiya navîn de wek "alîkar, yawer" hatiye bikaranîn, paşê hatiye wateya wê a îro.

Werger

• Abronî: damvo
• Açehî: rakan
• Afarî: kataysa
• Afrîkansî: vriend, vriendin
• Albanî: mik → sq n
• Alêwîtî: agiitaadax
• Almaniya bilind a navîn: vriunt
• Almanî: Freund → de n, Kumpel → de n, Kamerad → de n, Freundin → de m, Kumpelin m, Kumpeline m, Kameradin → de m

  Elmanîşî: Fründ n

  Almaniya bilind a kevn: wini

• Alutor: тумгытум (tumɣətum)
• Amharî: ጓደኛ (gʷadäña), ወዳጅ (wädaǧ)
• Apaçiya deştan: ch’ąą
• Apaçiya rojava: -dekee, chʼoondé
• Aragonî: amigo n
• Aramiya nû ya asûrî: ܚܲܒ݂ܪܵܐ‎ n (ḳawra), ܚܲܒ݂ܸܪܬܵܐ‎ m (ḳawirta)
• Arçî: дос
• Asamî: বন্ধু n (bondhu), বান্ধৱী m (bandhowi), লগৰ (logor), লগৰীয়া (logoria), সখী m (xokhi)
• Astûrî: amigu → ast n, amiga → ast m
• Avarî: гьудул (hudul)
• Aymarayî: masi → ay
• Azerî: dost → az
• Baskî: lagun → eu
• Başkîrî: дуҫ (duθ)
• Batsbî: მეგობარ (megobar)
• Belarusî: ся́бар n (sjábar), ся́бра n (sjábra), сябро́ўка m (sjabróŭka), друг n (druh), пры́яцель n (prýjacjelʹ), пры́яцелька m (prýjacjelʹka), падру́га m (padrúha)
• Belûçî: دوست‎ (dost)
• Bengalî: বন্ধু → bn (bôndhu), বান্ধবী → bn (bandhbi), দোস্ত → bn (dośt)
• Bretonî: mignon → br n, mignonez → br m, mignoned → br n pj, mignonezed → br m pj
• Bulgarî: прия́тел n (prijátel), прия́телка m (prijátelka)
• Burmayî: သူငယ်ချင်း → my (su-ngaihkyang:), မိတ်ဆွေ → my (mithcwe), သင်္ဂဟ → my (sangga.ha.), မိတ် → my (mit)
• Buryatî: нүхэр (nüxer)
• Cimbrî: bròint n
• Çamicuroyî: ameko, kumpali
• Çeçenî: доттагӏ (dottaġ)
• Çekî: přítel → cs n, kamarád → cs n, přítelkyně → cs m, kamarádka → cs m
• Çerokî: ᎣᎩᎾᎵᎢ (oginalii)
• Çîçewayî: mnza
• Çînî:

  Kantonî: 朋友 (pang⁴ jau⁵), 友人 (jau⁵ jan⁴)

  Dunganî: пын-ю (pɨn-i͡u), ляншу (li͡anšu), дос (dos)

  Ganî: 朋友 (pung² iu)

  Hakkayî: 朋友 (phèn-yû)

  Jinî: 朋友 (peng¹ iou²)

  Mandarînî: 朋友 → zh (péngyǒu), 友人 → zh (yǒurén)

  Min dongî: 朋友 (bèng-īu)

  Minnanî: 朋友 → zh-min-nan (pêng-iú), 友人 (iú-lîn)

  Wuyî: 朋友

• Çuvaşî: тус (tus)
• Dalmatî: amaic n, amaica m
• Danmarkî: ven → da g, veninde → da g, kammerat g, kammeratinde g
• Divehî: ރަތތެހި‎ (rattehi)
• Dolganî: атас
• Dongşîangî: dosi, anda
• Elfdalî: wenn n, weninna m
• Endonezyayî: teman → id, sahabat → id, kawan → id, sobat → id, rekan → id
• Erebî: صَدِيق‎ → ar n (ṣadīq), صَدِيقَة‎ m (ṣadīqa), صَاحِب‎ → ar n (ṣāḥib), صَاحِبَة‎ m (ṣāḥiba), رَفِيق‎ n (rafīq)

  Erebiya misrî: صاحب‎ n (ṣāḥib)

  Erebiya kendavî: رفيج‎ n (rfīj), ربع‎ n pj (rabiʿ)

  Erebî: صاحب‎ n (ṣāḥib)

  Erebiya başûrê şamê: صاحب‎ n (ṣāḥib), صديق‎ n (ṣadīq)

  Erebî: صاحب‎ n (ṣāḥib)

• Ermenî: ընկեր → hy (ənker), բարեկամ → hy (barekam)
• Erzayî: оя (oja), ялга (jalga)
• Esperantoyî: amiko → eo, amikiĉo, amikino
• Estonî: sõber → et
• Evenkî: гирки (girki), анда (anda)
• Eweyî: velia
• Extremaduranî: collazu
• Farisî: دوست‎ → fa (dôst), رفیق‎ → fa (rafiq), یار‎ → fa (yâr)
• Ferî: vinur → fo
• Fînî: ystävä → fi, kaveri → fi, frendi → fi, ystävätär → fi m, ystäväinen
• Fransî: ami → fr n, copain → fr n, amie → fr m copine → fr m,
• Friyolî: amì n, amie m
• Frîsiya bakur: frün n, waane n; frinj n, Frinj g
• Frîsiya kevn: friūnd, wine
• Frîsî: freon
• Gaelîka skotî: caraid n, bancharaid m
• Gagawzî: arkadaş, dost
• Galîsî: amigo → gl n, amiga m
• Galûrîsî: amicu
• Gotî: 𐍆𐍂𐌹𐌾𐍉𐌽𐌳𐍃 n (frijōnds), 𐍆𐍂𐌹𐌾𐍉𐌽𐌳𐌹 m (frijōndi)
• Gujaratî: દોસ્ત (dost), મિત્ર (mitra)
• Gurcî: მეგობარი (megobari), მოყვარე → ka (moq̇vare), ტოლი → ka (ṭoli), არიფი (aripi), ნაცნობი (nacnobi), თვისტომი (tvisṭomi), ძმაკაცი (ʒmaḳaci), ამხანაგი (amxanagi)
• Guwaranî: angirũ
• Haîtî: zanmi
• Hawayî: hoaloha, hoa
• Hawsayî: aboki → ha n, ƙawa m
• Hindî: दोस्त → hi n an m (dost), मित्र → hi n an m (mitra), साथी → hi m (sāthī), सखा → hi (sakhā), यार → hi n (yār), मीत → hi n (mīt), हबीब → hi n (habīb), सहेली → hi m (sahelī)
• Hirî motuyî: turana
• Hîlîgaynonî: abyan
• Hîrî motuyî: turana
• Hmongî: phooj ywg
• Holendiya kevn: friund
• Holendiya navîn: vrient
• Holendî: vriend → nl, vriendje → nl nt, vriendin → nl, vriendinnetje → nl nt, maatje → nl nt
• Hunsrikî: Freind n, Amigo n, Freindin m, Amiga m
• Îbranî: יָדִיד‎ n (yadíd), ידידה‎ m (yedida), חבר‎ → he n (chaver), חברה‎ → he m (chavera)
• Îdoyî: amiko → io, amikulo → io, amikino → io
• Îgboyî: enyi
• Îlokanoyî: gayyem
• Îngilîziya kevn: frēond n
• Îngilîziya navîn: frend
• Îngilîzî: friend → en
• Îngûşî: доттагӏа (dottaġa)
• Înterlîngua: amico
• Îrlendî: cara n

  Îrlendiya kevn: carae n

• Îsnagî: xayyam
• Îtalî: amico → it n, amica → it m
• Îzlendî: vinur → is n, vinkona → is m, vinstúlka → is m
• Japonî: 友達 → ja (ともだち, tomodachi), 友人 → ja (ゆうじん, yūjin), 朋友 → ja (ほうゆう, hōyū)
• Jarawa: mahema, mitaǰəle
• Javayî: kanca → jv, mitra → jv
• Jejuyî: 벗
• Kabîlî: amdakkel n
• Kalalîsûtî: ikinngut
• Kalmîkî: иньг (in'g), үр (ür)
• Kannadayî: ಮಿತ್ರ → kn (mitra), ಸ್ನೇಹಿತ → kn (snēhita)
• Kapampanganî: kaluguran
• Kapverdî: amigu, amige
• Karaçay-balkarî: нёгер, шох, шуёх
• Karelî: ystävy, ristivelli
• Kaşayayî: tuka·yu
• Kaşûbî: przëcél n
• Katalanî: amic → ca n, amiga → ca m
• Kayingangî: régre
• Keçwayî: atillcha, masi → qu, kumpa, amigu n, amiga m
• Kinaray-ayî: higala
• Kirgizî: дос → ky (dos)
• Kîkûyûyî: mũrata 1
• Kîngalî: මිතුරා (miturā)
• Kînyarwandayî: inshuti 9/10, umu-gēnzi
• Komî-permyakî: ёрт (jort), друг (drug)
• Koreyî: 친구 → ko (chin-gu), 동무 → ko (dongmu), 벗 → ko (beot)
• Kreyoliya fransî ya Louisiana: zami, lami, ami, boug, nèg, padna
• Krioyî: padi
• Kumikî: дост (dost), ювукъ (yuwuq), ёлдаш (yoldaş), къурдаш (qurdaş)
• Ladînoyî: amigo, amiga
• Lamboyayî: ole, oda
• Latgalî: draugs
• Latînî: amicus → la n, amica m
• Latviyayî: draugs → lv n, draudzene m
• Lawsî: ສັມພັດຕະ (sam phat ta), ໝູ່ (mū), ມິດ (mit), ເພື່ອນ (phư̄an), ສະຂະ (sa kha), ສະຫາຍ (sa hāi), ສະຫາຽ (sa hāi), ສ່ຽວ (siāu)
• Lezgînî: дуст (dust)
• Lingalayî: moninga
• Lîgûrî: amigo n
• Lîtwanî: draugas → lt n
• Lombardî: amis
• Lueyî: ᦉᦠᦻ (ṡḣaay)
• Luhyayî: omusale
• Luksembûrgî: Frënd → lb n, Frëndin → lb m
• Makedonî: пријател n (prijatel), пријателка m (prijatelka)
• Malayalamî: കൂട്ടുകാരൻ → ml n (kūṭṭukāran), കൂട്ടുകാരി → ml m (kūṭṭukāri), സുഹൃത്ത് → ml (suhr̥ttŭ), സ്നേഹിതന്‍ → ml n (snēhitan‍), തോഴൻ → ml n (tōḻan)
• Malezî: kawan → ms, handai, rakan → ms, taulan, sahabat → ms, member, teman → ms
• Maltayî: ħabib n
• Mançûyî: ᡤᡠᠴᡠ (gucu), ᠠᠨᡩᠠ (anda)
• Manksî: carrey n
• Maratî: बंधु (bandhu), मित्र (mitra)
• Marîkopayî: naw
• Mecarî: barát → hu, pajtás → hu, haver → hu, cimbora → hu
• Melanauyiya navendî: sakai
• Misrî: (ḫnms)
• Mîrandî: amigo n, amio n
• Mongolî:

  Kirîlî: найз → mn (najz), нөхөр → mn (nöhör)

• Navajoyî: akʼis,
• Nedersaksî: Fründ → nds n, Fründin m

  Almaniya jêrîn a navîn: Fründinne m

• Nepalî: मित्र (mitra), साथी (sāthī)
• Norsiya kevn: vinr n
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: venn → no n, venninne → no m

• Oksîtaniya kevn: amic
• Oksîtanî: amic → oc n, amiga → oc m
• Oriyayî: ମିତ → or (mitô), ସଖା → or (sôkha), ସାଙ୍ଗ (saṅgô)
• Oromoyî: michuu
• Osetî: хӕлар (xælar), лымӕн (lymæn), ӕрдхорд (ærdxord), ӕмбал (æmbal)
• Osmanî: ارقداش‎ (arqadaş), دوست‎ (dost), احباب‎ (ahbap)
• Oygurî: دوست‎ (dost), ئاداش‎ (adash), ئاغىنە‎ (aghine), ئۈلپەت‎ (ülpet)
• Ozbekî: doʻst → uz, joʻra → uz, rafiq → uz
• Palî: mitta n an nt
• Pangasînanî: kaaro
• Papyamentoyî: amigu
• Peştûyî: دوست‎ → ps n (dost)
• Piedmontîsî: amis n
• Pîttcantcatcarayî: iṉa
• Plodîşî: Frint n
• Polabî: fründ n
• Polonî: przyjaciel → pl n, przyjaciółka → pl m, druh → pl n
• Portugalî: amigo → pt n, amiga → pt m
• Proto-norsî: ᚹᛁᚾᛁᛉ n (winiʀ)
• Puncabî: ਮਿੱਤਰ (mittar)
• Qazaxî: дос (dos)
• Qiptî: ϣⲫⲏⲣ (šphēr), ϣⲃⲏⲣ (šbēr)
• Rajasthanî: यार (yār)
• Rapanuyî: garuhoa
• Romagnolî: amig n
• Romancî: ami n, amia m
• Romanî: amal n, amalni m
• Romanyayî: amic → ro n, amică → ro m, prieten → ro n, prietenă → ro m
• Rusî: друг → ru n (drug), подру́га m (podrúga), прия́тель n (prijátelʹ), прия́тельница m (prijátelʹnica), това́рищ n an m (továrišč)
• Rusînî: прия́тель n (pryjátelʹ), пайташ n (pajtaš)
• Saksoniya kevn: friund
• Samiya bakurî: verdde, ustit
• Sanskrîtî: सखि → sa (sakhi), सुहृद → sa (suhṛda), मित्र → sa (mitra)
• Sardinian:

  Sardînî: amigu

  Sardînî: amigu

• Sassarîsî: amiggu
• Sebwanoyî: higala
• Sicîlî: amicu → scn n
• Sindhî: سکو‎ (sakō), يار‎ (yāru), حبيب‎ (ḥabību), دوست‎ → sd (dōstu)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: друг n, дру̀га̄р n, друга̀рица m, при̏јатељ n, пријатѐљица m, френд n, френдица m

  Latînî: drug → sh n, drùgār → sh n, drugàrica → sh m, prȉjatelj → sh n, prijatèljica → sh m, frend → sh n, frendica → sh m

• Slaviya kevn:

  Kirîlî: приꙗтєль n (prijatelĭ), дроугъ n (drugŭ)

  Glagolîtîk: ⱂⱃⰹⱑⱅⰵⰾⱐ n (priětelĭ)

• Slaviya rojavayî ya kevn: приꙗтель n (prijatelĭ)
• Slovakî: priateľ n, priateľka m, kamarát n, kamarátka m
• Slovenî: prijatelj → sl n, prijateljica → sl m
• Somalî: saaxiib → so n, saaxiibad m
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: pśijaśel n, pśijaśelka m

  Sorbiya jorîn: přećel → hsb n

• Sotoyiya başûr: motswalle
• Spanî: amigo → es n, amiga → es m
• Sundanî: batur → su, rencang
• Svanî: აფხნეგ (apxneg)
• Swahîlî: rafiki → sw
• Swêdî: kamrat → sv g, vän → sv g, väninna → sv g
• Şanî: တႆးၵေႃႉ (táy kô̰a), ပိူၼ်ႈ (pōen)
• Şorî: нанчы (nançı), арғыш (arğış)
• Tacikî: дӯст → tg (düst), ҷӯра (jüra), рафиқ (rafiq)
• Talysh:

  Talişî: رفق‎ (rafeğ)

• Tagalogî: kaibigan → tl
• Tamîlî: நண்பன் → ta n (naṇpaṉ), நண்பி m (naṇpi), தோழன் → ta n (tōḻaṉ), தோழி → ta m (tōḻi)
• Taosî: púyena
• Tarifitî: amedukker n, tamedukkert m
• Tayiya bakurî: ᨻᩮᩥ᩠᩵ᨶ (poen)
• Tayî: เพื่อน → th (pʉ̂ʉan), สหาย → th, มิตร → th, เกลอ → th (gləə)
• Telûgûyî: స్నేహితుడు → te (snēhituḍu), మిత్రుడు → te n (mitruḍu), స్నేహితురాలు → te (snēhiturālu), మిత్రురాలు → te m (mitrurālu), దోస్తు (dōstu)
• Temazîxtiya atlasa navendî: ⴰⵎⴷⴷⴰⴽⴽⵯⵍ n (amddakkʷl)
• Teteriya krîmî: dost, arqadaş
• Teterî: дус → tt (dus), әшнә → tt (äşnä), аркадаш → tt (arkadaş)
• Tigrînî: ዓርኪ (ʿarki), መሓዛ (mäḥaza)
• Tirkî: arkadaş → tr, dost → tr, ahbap → tr, kanka → tr
• Tirkmenî: dost, jora
• Tîbetî: གྲོགས་པོ (grogs po), མཛའ་བཤེས (mdza' bshes)
• Tokpisinî: pren
• Toxarî B: waṣamo
• Tuvanî: өңнүк (öñnük)
• Tûpiya kevn: abaré
• Udmurtî: эш (eš)
• Ugarîtî: 𐎈𐎁𐎗 (ḥbr), 𐎗𐎓 (rʿ)
• Urdûyî: دوست‎ n an m (dost), متر‎ n an m (mitra)
• Ûkraynî: друг → uk n (druh), при́ятель n (prýjatelʹ), подру́га m (podrúha), по́друга m (pódruha), при́ятелька m (prýjatelʹka)
• Venîsî: amigo → vec n
• Viyetnamî: người bạn, bạn → vi
• Volapûkî: flen → vo
• Votî: sõbrõ
• Warayî: sangkay, agaw, abyan
• Weylsî: ffrind → cy n, cyfaill → cy n
• Wîlamowî: frajnd n, frajndyn m
• Wînnebagoyî: hicakoro
• Xakasî: нанӌы (nancı)
• Ximêrî: មិត្ត → km (mɨttɑɑ), ពួកម៉ាក (puəkmaak), ភឿន → km (phɨən)
• Yakutî: доҕор (doğor), атас (atas)
• Yidîşî: פֿרײַנד‎ → yi n (fraynd), פֿרײַנדין‎ m (frayndin), חבֿר‎ → yi n (khaver)
• Yorubayî: ọ̀rẹ́
• Yupîkiya navendî: aiparnaarraq
• Yûnanî: φίλος → el n (fílos), φίλη → el m (fíli)

  Kevn: φίλος n (phílos)

• Zhuangî: baengzyoux, baengz, youxdoix
• Zimanê destan ê emerîkî: FRIEND

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.