guneh

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /ɡʊˈnɛh/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: gu·neh

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	guneh	guneh
Îzafe	guneha	gunehên
Çemandî	gunehê	gunehan
Nîşandera çemandî	wê gunehê	wan gunehan
Bangkirin	gunehê	gunehino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	gunehek	gunehin
Îzafe	guneheke	gunehine
Çemandî	gunehekê	gunehinan

guneh mê

1. tiştê ku nabe bêt kirin, tiştê ku kirina wî/wê qedexe ye, tişta/ê ger bêt kirin dê bêt cizakirin
   (bi taybetî li gor dînê Îslamê)

   Li gor îslamê zina guneh e.

2. binas, xeta, sûc, xeletî

   Ti guneha min tê de nîne ku hûn xusirîn. (Ne sûcê min e ku hûn têk çûn.)

3. heyf, mixabinî:

   Guneh e ku ev xwarin hemû nexwarî bimîne û kevn bibe.

4. dilsojî, dilşewitîn

   Guneha min pê tê. (Dilê min pê dişewite / disuşe.)

5. hejar, reben, feqîr

   Sêwî guneh in.

Ji wêjeya klasîk

• Ey şefî'ê sahibê alayê hemd
  Min hene bêhed guneh, nisyan û 'emd — (Mela Hesenê Bateyî, Mewlûda Kurdî, ~1720)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: گونەھ‎

Herwiha

• guna
• gunah
• gunaḧ
• gune
• guneḧ

Hevmane

• sewab

Dijmane

• xêr

Nêzîk

• binas
• heram
• tawan

Jê

 

• biguneh
• bigunehî
• bêguneh
• bêgunehî
• gunehbar
• gunehbarî
• (lêker) guneh bûn
• (navdêr) gunehbûn
• gunehkar
• gunehkarî
• gunehker
• gunehkerî
• (navdêr) gunehkirin
• (lêker) guneh kirin
• gunehnas
• gunehnasî
• gunehvan
• gunehvanî
• gunehzan
• gunehzanî

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *binek- (“mirin, merg, wefat; jidestdan, windakirin”), proto-îranî *nas- (“winda bûn; ruxîn”) > *wi-nas- (“pûç bûn, xirab bûn”), hevreha avestayî vi-nas-, farisiya kevn vi-ney (ziyan, zerer), farisî گناه‎ (gunah > guneh), latînî nex, necis (mirin, merg), noceo (ziyan), nocere (ziyan lê kirin), yûnanî νεκρός (nékros: cenaze, term, kelex). vnas ya ermenî ji kurdî yan zimanekî din yê îranî hatiye deynkirin.

Werger

binpêkirina îradeya Xwedê yan qanûnên dînî

• Afrîkansî: sonde → af
• Aklanon: saea'
• Albanî: mëkat → sq n
• Altai:

  Altayiya bakurî: кыял (kïyal)

  Altayiya başûrî: кӱне (küne)

• Almanî: Sünde → de m

  Yidîşî: זינד‎ (zind)

• Amharî: ኀጢአት (ḫäṭiʾät)
• Aromanî: picat nt, amãrtii m
• Asamî: পাপ (pap)
• Astûrî: pecáu n
• Azerî: günah → az
• Baskî: bekatu
• Başkîrî: гонаһ (gonah)
• Belarusî: грэх n (hrex)
• Bengalî: পাতক → bn (patôk), পাপ → bn (pap)
• Bretonî: pehed n
• Bukidnon manoboyiya rojavayî: sala'
• Bulgarî: грях → bg n (grjah)
• Burmayî: မှားယွင်းခြင်း (hma:ywang:hkrang:), အပြစ် → my (a.prac)
• Çekî: hřích → cs n
• Çerokî: ᎠᏍᎦᏂ (asgani)
• Çînî:

  Kantonî: 罪 (zeoi⁶)

  Dunganî: зуй (zuy)

  Hakkayî: 罪 (chhui)

  Mandarînî: 罪 → zh (zuì), 孽 → zh (niè)

  Min beî: 罪 (cò)

  Min dongî: 罪 (cô̤i)

  Minnanî: 罪 → zh-min-nan (chōe)

  Wuyî: 罪

• Dalmatî: pecat n, blasmuat n
• Danmarkî: synd → da
• Endonezyayî: dosa → id
• Erebî: خَطِيئَة‎ m (ḵaṭīʾa), إِثْم‎ → ar n (ʾiṯm), ذَنْب‎ n (ḏanb), مَعْصِيَة‎ m (maʿṣiya), خِطْء‎ n (ḵiṭʾ)

  Erebiya misrî: ذنب‎ n (zanb)

  Erebiya hîcazî: ذَنْب‎ n (zanb, ḏanb), مَعْصِية‎ m (maʕṣiya)

• Ermenî: մեղք → hy (mełkʿ)
• Esperantoyî: peko
• Estonî: patt → et
• Farisî: گناه‎ → fa (gonâh)
• Ferî: synd m
• Fînî: synti → fi
• Fransî: péché → fr n
• Friyolî: pecjât n, pečhât n
• Frîsî: sûnde g
• Gaelîka skotî: peacadh n
• Galîsî: pecado → gl n
• Gotî: 𐍆𐍂𐌰𐍅𐌰𐌿𐍂𐌷𐍄𐍃 m (frawaurhts)
• Gujaratî: પાપ (pāp)
• Gurcî: ცოდვა (codva)
• Haîtî: peche
• Hawayî: lawehala
• Hawsayî: zùnubī̀ → ha n
• Higaononî: sala
• Hindî: पाप → hi n (pāp), गुनाह → hi n (gunāh), ख़ता n (xatā)
• Holendî: zonde → nl
• English:

  Îngilîziya kevn: synn m, sċyld m

• Hunsrikî: Sind m
• Îbranî: חֵטְא‎ n (khet)
• Îdoyî: peko → io
• Îngilîziya navîn: synne
• Îngilîzî: sin → en
• Înterlîngua: peccato
• Îrlendî: peaca n
• Îstro-romanyayî: pecåt
• Îtalî: peccato → it n, colpa → it m
• Îzlendî: synd → is m
• Japonî: 罪 → ja (つみ, tsumi)
• Javayî: dosa → jv
• Kalalîsûtî: ajortuliaq
• Kalmîkî: килнц (kilnts)
• Kannadayî: ಪಾಪ → kn (pāpa)
• Katalanî: pecat → ca n
• Kirgizî: күнөө → ky (künöö)
• Kitubayî: disumu
• Kîngalî: පාපය (pāpaya)
• Koreyî: 죄 → ko (joe)
• Kornî: pehas n, pegh n
• Ladînî: picià n
• Lamboyayî: jala
• Latînî: peccatum nt, scelus → la nt
• Latviyayî: grēks n
• Lawsî: ບາບ → lo (bāp)
• Lingalayî: sumuki
• Lisuyî: ꓝꓴꓲꓸ, ꓚꓱꓸ, ꓝꓱꓸ
• Lîtwanî: nuodėmė
• Lombardî: peccaa n
• Luhyayî: ethambi, obusuku
• Luksembûrgî: Sënn, Sënd m
• Makedonî: грев n (grev)
• Malayalamî: പാപം → ml (pāpaṃ)
• Malezî: dosa
• Maltayî: dnub n
• Manksî: peccah
• Maranaoyî: dosa, sala'
• Maratî: पाप (pāp)
• Mecarî: bűn → hu, vétek → hu
• Meruyî: iiya
• Mongolî: нүгэл → mn (nügel)
• Napolîtanî: peccato n
• Navajoyî: bąąhági átʼéii
• Nepalî: पाप (pāp)
• Normandî: péché n
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: synd → no

  Norweciya nînorskî: synd → nn

• Oksîtanî: pecat → oc n
• Oromoyî: cubbuu
• Oygurî: گۇناھ‎ (gunah)
• Ozbekî: gunoh → uz
• Peştûyî: ګناه‎ m (gwənā), ګناه ګاري‎ m (gwənāhgārí)
• Plodîşî: Sind m, Äwaträdunk m
• Polonî: grzech → pl n, przewina → pl m, występek → pl n
• Portugalî: pecado → pt n
• Puncabî: ਪਾਪ (pāp)
• Qazaxî: күнә (künä), обал (obal)
• Romancî: putgà, puchà, puccau
• Romanyayî: păcat → ro nt
• Rusî: грех → ru n (grex)
• Samî:

  Samiya bakurî: suddu

  Samiya başûr: [Peyv?]tneg

• Sanskrîtî: पाप → sa n (pāpá), आगस् → sa nt (āgas), एनस् → sa nt (enas)
• Sardînî: pecadu, pecau
• Sebwanoyî: sala
• Sicîlî: piccatu → scn n
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: гре̑х n, грије̑х n

  Latînî: grȇh → sh n, grijȇh → sh n

• Slaviya kevn: грѣхъ n (grěxŭ)
• Slaviya rojavayî ya kevn: грѣхъ n (grěxŭ)
• Slovakî: hriech n
• Slovenî: greh → sl n]
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: [Peyv?]tneg

  Sorbiya jorîn: hrěch n

• Spanî: pecado → es n
• Swahîlî: dhambi → sw
• Swêdî: synd → sv g
• Şorî: қыйал (qıyal)
• Tacikî: гуноҳ → tg (gunoh)
• Tagalogî: kasalanan
• Tamîlî: பாவம் → ta (pāvam), பாவம் → ta (pāvam)
• Tayî: บาป → th (bàap)
• Telûgûyî: పాపము → te (pāpamu)
• Teterî: гөнаһ → tt (gönah)
• Tirkî: günah → tr, vebal → tr
• Tirkmenî: günä, günää
• Toxarî B: tranko
• Tuvanî: бачыт (baçıt)
• Urdûyî: گناہ‎ n (gunāh), پاپ‎ n (pāp), خطا‎ n (xatā)
• Ûkraynî: гріх → uk n (hrix)
• Viyetnamî: tội → vi, tội lỗi → vi
• Volapûkî: sinod → vo
• Weylsî: pechod → cy n
• Ximêrî: បាប → km (baap), អំពើបាប (ʼɑmpəəbaap), ទោស → km (tooh)
• Yûnanî: αμάρτημα → el nt (amártima), αμαρτία → el m (amartía)

  Kevn: ἁμάρτημα nt (hamártēma), ἁμαρτία m (hamartía)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

binas, xeta, sûc — binêre binas

heyf, mixabinî — binêre heyf

dilsojî, dilpêşewitîn — binêre dilsojî