gir

 Binêre herwiha: girr, gîr, -gir, -gîr, û -gir-

Kurmancî

Bilêvkirin

• (Navdêr 1) IPA^(kilîd): /ɡɪɾ/, گر
• (Navdêr 2) IPA^(kilîd): /ɡɪr/, گڕ
• (Rengdêr) IPA^(kilîd): /ɡɪɾ/, گر

<* (Rengdêr 1) Deng (Bidlîs)^ⓘ

• Kîtekirin: gir

Navdêr 1

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	gir	gir
Îzafe	girê	girên
Çemandî	girî	giran
Nîşandera çemandî	wî girî	wan giran
Bangkirin	giro	girino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	girek	girin
Îzafe	girekî	girine
Çemandî	girekî	girinan

gir nêr

1. Dera ji derdorên xwe bilindtir lê ne hindî çiyayan bilind yan mezin.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: گر‎

Etîmolojî

Hevreha soranî گرد‎ (gird), farisî گرد‎ (gird), ji zimanên îranî, belkî herwiha sanskrîtî गिरि (giri), rûsî гора (gora) û yûnanî δειράς (deiras), ji proto-hindûewropî *gwerʰ-. Herwiha bide ber sûmerî 𒃲 (gal: gir, girs, mezin)

Jê

• (Lêker) gir bûn
• (Lêker) gir kirin
• (Navdêr) girbûn
• (Navdêr) girkirin
• (Rengdêr) girbûyî
• (Rengdêr) girkirî
• girik
• girk

Werger

• Albanî: kodër → sq n, sukë → sq n
• Almanî: Hügel → de n

  Elmanîşî: Büel n, Hubel n, Gütsch n

• Aragonî: pueyo, tozal
• Asamî: পাহাৰ (pahar)
• Astûrî: cerru → ast n
• Avarî: гохӏ (goḥ)
• Azerî: təpə → az
• Bajwayiya kendava rojava: belud
• Baskî: mendixka → eu, gain, muino → eu
• Bau bidayuh: pungu, dorod
• Belarusî: паго́рак n (pahórak), го́рка m (hórka)
• Belûçî: دک‎ (dikk)
• Bengalî: পাহাড় → bn (pahaṛ)
• Bisayayiya bruneyî: bukid
• Bontociya rojhilatî: fib-ilig, naksop ay chontog, filig
• Bretonî: torgenn → br n
• Bruneyî: bukit
• Bulgarî: хълм → bg n (hǎlm), възвише́ние nt (vǎzvišénie)
• Burmayî: တောင် → my (taung), ကုန်းနိမ့် → my (kun:nim.), တောင်ကုန်း → my (taungkun:)
• Çeçenî: гу (gu)
• Çekî: kopec → cs n, vrch → cs n, pahorek → cs n
• Çerokî: ᎦᏚᏏ (gadusi)
• Çeyenî: hoéhose
• Çîkasawî: onchaba
• Çînî:

  Mandarînî: 小山 (xiǎoshān), 山丘 → zh (shānqiū)

• Dalmatî: muncial n
• Danmarkî: bakke → da g
• Dusuniya navendî: nulu
• Elfdalî: uol n
• Endonezyayî: bukit → id
• Erebî: تَلّ‎ n (tall), أَكَمَة‎ (ʾakama), هَضْبَة‎ m (haḍba)

  Erebiya misrî: تل‎ n (tall)

  Erebiya fasî: هضبة‎ m (haḍba), تل‎ n (tall)

• Ermenî: բլուր → hy (blur)
• Esperantoyî: monteto, altaĵo → eo
• Estonî: mägi → et, küngas
• Evenkî: урэкэн (urəkən)
• Extremaduranî: cerru
• Farisî: تپه‎ → fa (tappe), تبرک‎ → fa (tabrak), گر‎ → fa (gar)
• Ferî: heyggjur n
• Fîjî: buke
• Fînî: mäki → fi, kukkula → fi, kumpu → fi
• Fransî: colline → fr m
• Frîsiya kevn: hegel
• Frîsî: heuvel
• Gaelîka skotî: cnoc n, monadh n, sliabh n
• Galîsî: outeiro → gl n, castrelo → gl n, cuíña → gl m, lomba → gl m, lombeiro → gl n, penela → gl m, penelo → gl n, montículo → gl n, touticeira → gl m, toutizo → gl n, tarouxolo n, oután n, gomelón n, corga → gl m, cemba → gl m, galaio n, beán n, maderno n, bicaño n
• Gotî: 𐌷𐌻𐌰𐌹𐌽𐌴 (hlainē)
• Gurcî: გორა (gora), ბორა (bora), სერი (seri), ბორცვი (borcvi)
• Hawsayî: tsauni
• Higaononî: bongtod
• Hindî: पहाड़ी → hi n (pahāṛī), पहाड़ → hi n (pahāṛ), गिरि → hi n (giri)
• Hîlîgaynonî: bakolod
• Hmongî: roob, toj
• Holendî: heuvel → nl n
• Îbranî: גִּבְעָה‎ m (giv'á), תֵּל‎ n (tel)
• Îdoyî: kolino → io
• Îlokanoyî: turod
• Îngilîziya kevn: hyll m
• Îngilîzî: hill → en, {{W+|en|mount}
• Îngûşî: гув (gū)
• Înuîtî: kingaq
• Îranunî: palau
• Îrlendî: cnoc → ga n
• Îtalî: collina → it m, colle → it n
• Îzlendî: hæð → is m, hlíð → is m, brekka → is m, hóll → is n
• Japonî: 丘 → ja (おか, oka), 小山 → ja (こやま, koyama)
• Kalalîsûtî: bakki
• Kalingayiya başûrî: takudtud
• Katalanî: puig → ca n, turó → ca n
• Keçwayî: pikchu
• Kirgizî: дөбө → ky (döbö)
• Kîmaragangî: sokid
• Koreyî: 언덕 → ko (eondeok)
• Kornî: bre m
• Latînî: collis → la n, mons → la n, clivus n
• Latviyayî: paugurs → lv n
• Lawsî: ເນີນ (nœ̄n), ໂນນ (nōn), ໂຄກ (khōk), ເຂົາ → lo (khao), ພູເຂົາ (phū khao), ພູ → lo (phū)
• Lîtwanî: kalva → lt m
• Luksembûrgî: Hiwwel n
• Makedonî: рид n (rid)
• Malayalamî: കുന്ന് → ml (kunnŭ), മല → ml (mala)
• Malezî: bukit → ms
• Mançûyî: ᠮᡠᡥᡠ (muhu)
• Maorî: puke → mi, rangaranga, rangaranga
• Maratî: टेकडी m (ṭekḍī)
• Mecarî: domb → hu, kisebb hegy
• Melanauyiya navendî: bukit
• Mongolî:

  Kirîlî: дов → mn (dov), өндөрлөг → mn (öndörlög)

• Napolîtanî: puojo n, toppa
• Navajoyî: dah yiskʼid, yílkʼid
• Normandî: mont n
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: ås → no n

• Ohloniya başûr: rini
• Oksîtanî: puèg → oc n
• Oromoyî: tabba
• Osmanî: تپه‎ (tepe)
• Ozbekî: tepalik → uz
• Polonî: wzgórze → pl nt, pagórek → pl n, kopiec → pl n, górka → pl m
• Portugalî: colina → pt m, morro → pt n
• Potawatomî: kwetak
• Qazaxî: төбе (töbe)
• Romanyayî: deal → ro n an m, colină → ro m
• Rungusî: bburul
• Rusî: холм → ru n (xolm), го́рка m (górka), высота́ m (vysotá), приго́рок n (prigórok), возвыше́ние nt (vozvyšénije)
• Samiya bakurî: borri
• Sanskrîtî: गिरि → sa n (giri)
• Sebopî: murong, pungu
• Sebwanoyî: bungtod
• Sicîlî: coḍḍi n, cugnu → scn n, cozzu → scn n, poju → scn n, munti → scn n
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: бр̏до nt, бре̑г n брије̑г n

  Latînî: bȑdo → sh nt, brȇg → sh n, brijȇg → sh n

• Sîlhetî: ꠙꠣꠀꠠ (faaṛ)
• Skotî: hill
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: брѣгъ n (brěgŭ)

• Slovakî: kopec n, vrch n, vŕšok n
• Slovenî: hrib → sl n, grič → sl n
• Somalî: taag
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: górka m

• Spanî: cerro → es n, loma → es m, colina → es m, collado → es n, alcor → es
• Sundanî: pasir
• Swahîlî: kilima → sw
• Swêdî: backe → sv g, kulle → sv g, ås → sv g
• Tabasaranî: тепе (tepe)
• Tacikî: теппа (teppa)
• Tagal murutî: tirong
• Tagalogî: burol → tl
• Tamîlî: குன்று → ta (kuṉṟu), மலை → ta (malai)
• Taosî: ną́nemą
• Tayî: ภูเขา → th, เนินเขา, เนิน → th (nəən)
• Telûgûyî: కొండ → te (koṇḍa), గుట్ట → te (guṭṭa)
• Teteriya krîmî: bayır
• Teterî: калкулык → tt (qalkulıq), үр → tt (ür)
• Timugon murutî: bulur
• Tirkî: tepe → tr, yokuş → tr
• Tirkmenî: depe
• Tîbetî: རི་ཆུང་ཆུང་ (ri chung chung)
• Tlingitî: gooch
• Toxarî B: ṣale
• Tumbukayî: phili
• Tuwali ifugaoyî: duntug
• Ugarîtî: 𐎂𐎁𐎓 (gbʿ)
• Urdûyî: پہاڑی‎ n (pahāṛī)
• Ûkraynî: па́горб n (páhorb), паго́рок n (pahórok), гі́рка m (hírka)
• Viyetnamî: đồi → vi
• Volapûkî: lubel → vo, sabalubel, tailalubel, sturotalubel
• Weylsî: bryn → cy n, rhiw n an m
• Ximêrî: ភ្នំ → km (phnum), ទួល → km (tuəl), ផ្នូក (phnouk)
• Yidîşî: בערגל‎ (bergl)
• Yupîkiya navendî: penguq
• Yûnanî: λόφος → el n (lófos)

  Kevn: βουνός n (bounós)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr 2

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	gir	gir
Îzafe	gira	girên
Çemandî	girê	giran
Nîşandera çemandî	wê girê	wan giran
Bangkirin	girê	girino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	girek	girin
Îzafe	gireke	girine
Çemandî	girekê	girinan

gir mê, r-ya req

1. lerz, recif, liv, hej, lebat, netebatî, nesekinîn

   Girek berbûye wan, hewar Xwedê! (Ew bêhedan in.)

2. hezên sêksî, arezûyên leşî

   Girê ketiye bin vê keçê.

3. kerb, kîn, nefret
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: گڕ‎

Herwiha

• girr

Jê

• girgirtin
• gire-gir
• gir-gir

Etîmolojî

  Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

• Afrîkansî: onrus
• Albanî: shqetësi m
• Almanî: Unruhen → de m pj
• Azerî: təlatüm → az, narahatlıq → az
• Belarusî: беспарадкі n pj (bjesparadki), хваляванні nt pj (xvaljavanni)
• Bulgarî: неспокойствие → bg (nespokojstvie), притеснение → bg nt (pritesnenie)
• Çînî:

  Mandarînî: 動亂 → zh (dòngluàn), 動蕩 or 動盪 → zh (dòngdàng)

• Danmarkî: uro g
• Ermenî: խռովություն → hy (xṙovutʿyun), հուզում → hy (huzum)
• Farisî: بلوا‎ → fa (balvâ)
• Fînî: levottomuus → fi
• Fransî: agitation → fr
• Gaelîka skotî: mì-shuaimhneas n
• Holendî: onrust → nl g
• Îngilîzî: unrest → en
• Japonî: 動乱 → ja (どうらん, dōran), 動揺 → ja (どうよう, dōyō)
• Latgalî: jukums
• Latviyayî: jukas
• Norwecî: uro → no g
• Polonî: zamieszki → pl pj
• Portugalî: inquietação → pt m
• Romanyayî: tulburare → ro m, dezordine → ro m
• Rusî: беспоря́дки → ru n pj (besporjádki), волне́ния → ru nt pj (volnénija)
• Spanî: inquietud → es m
• Swêdî: oro → sv g
• Tirkî: çalkantı → tr, rahatsızlık → tr, huzursuzluk → tr
• Yûnanî:

  Kevn: ἀκαταστασία m (akatastasía)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Jê

• girek
• gir jê girtin

Etîmolojî

  Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

• Fransî: rancœur → fr m
• Îngilîzî: rancor → en
• Tirkî: kin → tr

Rengdêr 1

Pozîtîv	Komparatîv	Sûperlatîv
gir		herî gir girtirîn

gir

1. mezin, zexim, qelew, bilind û qelew (bi taybetî mirov)
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Herwiha

• girs
• gird

Têkildar

• giran
• giregir
• giring
• gur

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *ǵerh₂-, hevreha soranî gird, osetî зæро́нд, sanskrîtî जरन्त (cerente: pîr, mezin), ermenî ծեր (çer: pîr, mezin), yûnaniya kevn γέρων (pîr, mezin), rusî зреть (zrêti: rizîn)

Werger

• Fînî: iso → fi, suuri → fi, kookas → fi
• Îngilîzî: big → en, large → en

Rengdêr 2

gir, r-ya req

1. ne hilû
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Herwiha

• girr

Bide ber

• dir

Binêre herwiha

• gar
• ger
• ger
• gor
• gur

Jê

• (Lêker) gir bûn
• (Lêker) gir kirin
• (Navdêr) girbûn
• (Navdêr) girkirin
• (Rengdêr) girbûyî
• (Rengdêr) girkirî
• girahî
• giratî
• girayî
• girêtî
• girî
• girîtî
• girtî

Etîmolojî

  Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

• Adîgeyî: абрагъу (ābrāġ°)
• Afrîkansî: groot → af
• Albanî: gjerë → sq
• Almanî: groß → de, weit → de
• Aromanî: mare
• Astûrî: grande → ast
• Azerî: böyük → az, yekə → az, iri → az
• Bengalî: বড় → bn (bôṛ)
• Bulgarî: голя́м (goljám), е́дър (édǎr), висо́к (visók), обши́рен (obšíren), широ́к (širók)
• Burmayî: ကြီး → my (kri:), ကြီးမား → my (kri:ma:)
• Çamicuroyî: s̈hojta
• Çekî: velký → cs
• Çerokî: ᎡᏆ (equa)
• Çînî:

  Kantonî: 大 (daai⁶)

  Dunganî: да (da)

  Mandarînî: 大 → zh (dà), 大型 → zh (dàxíng)

• Çoktawî: chito
• Dalmatî: maur, grund, gruond
• Endonezyayî: besar → id
• Erebî: ضَخْم‎‎ (ḍaḵm)

  Erebiya misrî: كبير‎ (kibīr)

  Erebiya fasî: كبير‎ (kbīr)

  Erebiya başûrê şamê: كبير‎ (kbīr)

• Ermenî: մեծ → hy (mec), խոշոր → hy (xošor)
• Erzayî: покш (pokš)
• Esperantoyî: granda → eo
• Estonî: suur → et
• Evenkî: со (so)
• Farisî: بزرگ‎ → fa (bozorg), گنده‎ → fa (gonde)
• Ferî: stórur → fo, mikil
• Fînî: suuri → fi, iso → fi
• Fransî: grand → fr
• Friyolî: grant, grand
• Frîsî: grut → fy
• Gaelîka skotî: tomadach
• Galîsî: grande → gl
• Gotî: 𐌼𐌹𐌺𐌹𐌻𐍃 (mikils)
• Gurcî: დიდი → ka (didi)
• Hawayî: nui
• Holendî: groot → nl
• Îbranî: גדול‎ → he (gadol)
• Îdoyî: granda → io
• Îngilîziya kevn: miċel
• Îngilîzî: bulky → en, large → en
• Înterlîngua: grande
• Îrlendî: mór
• Îstriyotî: grando
• Îtalî: grande → it, ampio → it, vasto → it
• Îzlendî: mikill → is, stór → is
• Japonî: 大きい → ja (おおきい, ōkii)
• Kalalîsûtî: angivoq
• Kapampanganî: karagul
• Katalanî: llarg → ca
• Katawbayî: tro
• Koreyî: 큰 → ko (keun)
• Kornî: brâs
• Ladînoyî: grande
• Latgalî: lels
• Latviyayî: liels → lv
• Lawsî: ກຶດ → lo (kưt), ໃຫຍ່ (nyai)
• Lîtwanî: didelis → lt
• Mòçenoyî: groas
• Makedonî: голем (golem)
• Malezî: besar → ms
• Mançûyî: ᠠᠮᠪᠠ (amba)
• Maorî: nui → mi
• Maratî: मोठा → mr n (moṭhā), मोठी m (moṭhī), मोठे nt (moṭhe)
• Mecarî: nagy → hu
• Miskitoyî: tara
• Misrî: (ꜥꜣ), (wr)
• Navajoyî: tsoh
• Normandî: gros
• Norwecî: stor → no
• Ohloniya bakur: wét̄el
• Ojibweyî: gichi-
• Oromoyî: guddaa
• Peştûyî: ستر‎ → ps (stër), لوی‎ (loi)
• Plodîşî: groot
• Polonî: duży → pl
• Portugalî: grande → pt
• Rapanuyî: nui
• Ratahanî: lowen
• Rohingyayî: boro
• Romanî: bāro
• Romanyayî: mare → ro
• Rusî: большо́й (bolʹšój), кру́пный (krúpnyj)
• Sanskrîtî: मह → sa (maha), महत् → sa (mahat)
• Santalî: ᱰᱳᱵᱳ (ḍobo)
• Sierra mîwokiya navendî: ˀýṭ·y·kyta-
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: велик

  Latînî: velik → sh

• Slovakî: veľký → sk
• Slovenî: velik → sl
• Spanî: grande → es
• Swahîlî: -kubwa → sw
• Swêdî: stor → sv
• Tacikî: бузург → tg (buzurg)
• Tahîtî: rahi, nui
• Tayî: ใหญ่ → th
• Telûgûyî: పెద్ద → te (pedda), భారీ → te (bhārī)
• Tirkî: iri → tr
• Tîbetî: ཆེན་པོ (chen po)
• Toxarî B: orotstse, māka
• Tswanayî: -golo
• Udmurtî: бадӟым (baddźym)
• Ugarîtî: 𐎗𐎁 (rb)
• Urdûyî: بڑا‎ (baṛā)
• Ûkraynî: вели́кий (velýkyj), чима́лий (čymályj), здоро́вий (zdoróvyj)
• Venîsî: gran, grando → vec
• Viyetnamî: rộng → vi
• Voroyî: suur
• Warayî: da-ko
• Weylsî: braisg, mawr → cy
• Ximêrî: ធំ → km (tʰom)
• Yidîşî: גרויס‎ (groys)
• Yûnanî: μεγάλος → el (megálos)

  Kevn: μέγας (mégas)

• Zuniyî: łana

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.