aqil
Kurmancî biguhêre
Bilêvkirin biguhêre
biguhêre
Zayenda nêr a binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | aqil | aqil |
Îzafe | aqilê | aqilên |
Çemandî | aqilî | aqilan |
Nîşandera çemandî | wî aqilî | wan aqilan |
Bangkirin | aqilo | aqilino |
Zayenda nêr a nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | aqilek | aqilin |
Îzafe | aqilekî | aqiline |
Çemandî | aqilekî | aqilinan |
aqil nêr
- bal, Jîrî, eqil, awiz, hiş, hişyarî, hişmendî, têgihiştin, famkirin, famatî, famabûn.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- Mejî, mejox, mêşk.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Ji wêjeya klasîk biguhêre
- Her serê dewlet hebit dê her di nêv benda te bit
Her kesê 'aqil bitin dê her di çokarê te bî
Ê divêt azade bit dê çehvinêrê lutfa te bit — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
Biwêj biguhêre
- aqil jê birrîn: li gor hişê / aqilê wî baş bûn, beraqil bûn, ketin aqilî.
- Ne ti mirov e, aqilê min qet jê nabirre.
Herwiha biguhêre
Nêzîk biguhêre
Jê biguhêre
- (rengdêr) aqilberdayî
- aqilbirin
- aqil birin
- (navdêr) aqildan
- (lêker) aqil dan
- aqildar
- aqildarî
- aqildost
- aqildostî
- (navdêr) aqilgirtin
- aqil girtin
- aqilgirtî
- aqilhez
- aqilhezî
- (lêker) aqil kirin
- (navdêr) aqilkirin
- (rengdêr) aqilkirî
- aqilnas
- aqilnasî
- aqilyar
- aqilyarî
- aqilzan
- aqilzanî
- aqilî
- aqlî
- biaqil
- biaqiltî
- biaqilî
- biaqilîtî
- bêaqil
- bêaqiltî
- bêaqilî
- bêaqilîtî
Etîmolojî biguhêre
Ji erebî, bi maneya jîr ji عاقل ('aqil), bi wateya "jîrî" ji عقل ('eqil). Bo nimûneyeke din jî ku tê de "'e" ya erebî di kurdî de dibe "a" binêre alif, am (mam, ap).
Werger biguhêre
- Almanî: Verstand → de n, Geist → de n, Intelligenz → de m, Sinn → de n, Vernunft → de m
- Erebî: ?ذكاء → ar
- Esperantoyî: racio
- Farisî: خرد → fa, عاقل → fa, هوش → fa, عقل → fa
- Îngilîzî: reason → en, apprehension → en, brightness → en, discernment → en, intellect → en, intelligence → en, mental → en, mind → en, phreno- → en, psycho- → en, sense → en, wit → en, ?sapience, sapiency
- Tirkî: akıl → tr, hiş → tr, hoş → tr, karın → tr, zihniyet → tr, us → tr, ?ders → tr
Rengdêr biguhêre
Pozîtîv | Komparatîv | Sûperlatîv |
---|---|---|
aqil | herî aqil |
aqil
Werger biguhêre
Zazakî biguhêre
biguhêre
aqil